Epitafi Bojovićima na groblju Rajkovača u Rtarima
| Dragačevski epitafi | |
|---|---|
 Spomenik Vićentiju Bojoviću (†1911) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Rtari |
| Opština | Opština Lučani |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 19. vek-20. vek |
Epitafi Bojovićima na groblju Rajkovača u Rtarima predstavljaju značajna epigrafska i familijarna svedočanstva prepisana sa starih nadgrobnih spomenika u donjodragačevskom selu Rtari, Opština Lučani.[1][2][3]
Bojovići iz Rtara
[uredi | uredi izvor]Bojovići vode poreklo od Nikole, rodom od Vukajlovića iz Guberevaca, koji se prizetio u zamrlu kuću Boja Vrane,[4] oženivši se sa njegovom unukom Jevrosimom, ćerkom Radovanovom. Nikola je nekoliko godina kasnije promenio prezime u Bojović, od imena dede svoje supruge, čiju je imovinu nasledio.[2]
Nikola Bojović je sa suprugom Jevrosimom imao sinove Miloša, Milovana, Vićentija, Savka koji je umro kao dete,[3] i ćerku Jerinu.[2]
U Državnom popisu imovine i stanovništva Kneževine Srbije iz 1862/63. godine, Nikola Bojović upisan je kao nosilac domaćinstva, a kao njegova žena Jerosima,[5] po čemu je podatak naveden u knjizi „Rtari”,[2] da je preminula 1857. godine, netačan. Druga Nikolina supruga bila je Stoja, udovica Panta Obradovića iz Rtara, sa kojom je imao ćerku Darinku.[2]
Nikolin najstariji sin Miloš je za vreme vladavine bio najpre opštinski, a zatim sreski pandur. Aktivno je učestvovao u hapšenju hajduka. Posebno se isticao brutalnošću prema svim političkim protivnicima Obrenovića, naročito u gušenju Goračićke bune 1893. godine, o čemu svedoče zapisi Ranka Tajsića. Nikola je umro u dubokoj starosti, 1941. godine.[2]
Drugi Nikolin sin Milovan sa suprugom Julkom imao je šestoro dece, od kojih su samo Dobrosav koji je 1914. poginuo na Ceru[3] i Borisav[2] imali poroda.
Treći Nikolin sin, Vićentije, učesnik je kratkog Srpsko-bugarskog rata 1885. godine, gde je ranjen. Bio je veliki poznavalac epske narodne poezije koju je pevao uz gusle.[2] Vićentijeva porodica je u vreme Balkanskih i Prvog svetskog rata teško postradala od tifusa.[2]
Tokom Drugog svetskog rata, veliki broj žitelja Rtara učestvovao je na strani četnika. Sin Miloša Bojovića bio je poručnik Jovan Bojović, komandant Jeličkog četničkog odreda. Poginuo je u Bici za Kraljevo oktobra 1941. godine.[2][3]
Nakon rata, veliki broj muških članova iz familije Bojović odseljen je iz Rtara.[2][3]
Potomci ove familije žive u Rtarima, Čačku i Beogradu.[2] Slave Ilindan.[2]
Epitafi na spomenicima Bojovićima
[uredi | uredi izvor]Spomenik Radovanu Bojoviću (†1863)
- Ovde počiva Ro: bo:
- RADOVAN Bojović
- žitelj rtarskij
- Poživioie 61: g:
- A umro: 26 og Deke: u 1863: go:
- Spomen podiže mu
- Nikola sin njego:
- i supruga Pauna[3]
Spomenik Nikoli Bojoviću (†1884)
- Ovde kod ovog večnog spomena
- počjava Blaženo upokoen rab Božj
- NIKOLA Bojović iz Rtara
- poživi 52 g.
- a prestavi se u večnost mar. 1884 g.
- Bog da mu dušu oprosti.
- Spomen ovaj podigoše mu sinovi
- Miloš Milovan Vićentije
- i verna supruga Stoja[3]
Spomenik trogodišnjem Savku Bojoviću (†1876)
- Mladenac SAVKO
- sin Nikole
- pož 3 g
- umrje 31 okto 1876 g[3]
Spomenik trogodišnjoj Kosani Bojović (†1897)
- KOSANA
- poživi 3 g.
- umre 13 decembra 1897.[3]
Spomenik Milici Bojović (†1903)
- Ovde počiva raba božija
- MILICA
- supruga Miloša Bojovića iz Rtara
- koja časno poživi 47 g.
- a prestavi se 6 januara 1903 god.
- Bog da joj dušu prosti.
- Ovaj spomen podiže joj muž Miloš
- i sinovi Bogosav i Radisav[3]
Spomenik Milovanu Bojoviću (†1909)
- Pred ovim spomenikom
- počivaju posmrtni ostatci pokojnog
- MILOVANA Bojovića iz Rtara
- kao poštenog građanina
- poživi 47 god.
- a prestavi se u večnost
- aprila meseca 1909 godine.
- Spomen mu pod. iz poštovanja
- sin Bogosav i unuk Milomir[3]
Spomenik petogodišnjem Srećku Bojoviću (†1909)
- SREĆKO
- sin Vićentija Bojovića.
- Umro od 5 g.
- 30 novembra 1909 g[3]
Spomenik Vićentiju Bojoviću (†1911)
- IS HR NI KA
- Ovde počivaju zemni ostatci
- VIĆENTIJA Bojovića
- uvaženog građanina sela Rtara
- bivši u bugarskom ratu ranjen
- kada je knjaz Milan
- vojevao sa bugarima 1885 g.
- Poživijo 71
- a prestavi se u večnost 3. decembra 1911. g.
- Bog da mu dušu oprosti.
- Ovaj spomen podigoše mu sinovi
- Svetozar Nenad Periša i Dragiša
- i supruga mu Vinka[3]
Spomenik đaku Milojku Bojoviću (†1914)
- Ovde poč. MILOJKO
- sin Julke i Milovana Bojovića iz Rtara
- đak II razreda poživi 12 god.
- a umre 14.1.1914 god.
- Spomen mu podigoše brat Borisav
- i sinovac Milomir[3]
Spomenik četvorogodišnjoj Dafini Bojović (†1914)
- Ovde vene zemni cvet
- DAFINA
- kći Zdravke i Radisava Bojovića iz Rtara
- poživi 4 god.
- a umre 28 aprila 1914 g.
- Spomen podižu joj ožalošćeni roditelji
- Radisav i Zdravka[3]
Spomenik vojniku Dobrosavu Bojoviću (†1914) i njegovoj majci Rajki (†1963)
- DOBROSAV Bojović
- biv. zemlj. iz Rtara
- rođen 1884. g.
- učestovao u ratu od 1912-1914. g.
- vojnik 5 prekobrojnog puka
- a poginuo na Ceru 19.VIII.1914. g.
- u borbi protiv austrisko-nemačke
- vojske Bog da mu dušu prosti.
- Pred ovim spomenikom
- sahranjeni su posmrtni ostatci
- poštovane majke
- RAJKE Bojović
- supruge Dobrosava Bojovića iz Rtara
- cenjene i poštovane domaćice
- poživi 76 g.
- a prestavi se u večnost 28-VIII-1963.g.
- Spomen podiže mužu i sebi za života
- supruga mu Rajka i sin Milomir
- i ćerka Milojka[3]
Spomenik Bogosavu Bojoviću (†1920)
- Priđite bliže mila braćo i drugovi moji
- pročitajte natpis groba moga
- i pomenite brata svoga ratnika
- BOGOSAVA Bojovića iz Rtara
- vojnik unapređen je za kaplara
- 2 čete 2 bataljona Xog puka takovskog
- kao dobar borac učestovao u
- tursko-bugarskom ratu 1912 i 1913 god.
- pa je učestovao u austrisko-nemačkom ratu 1914
- Bogosav je rođen 10. oktobra 1882
- a umro je 6 novembra 1920 g
- kod svoje kuće od ratnik napora.
- Slava mu
- Spomen mu podiže brat Radisav
- sinovi Radovan i Čedo
- žena Angelina i sna Zdravka[3]
Spomenik devojčici Ružici Bojović (†1915)
- Ovde vene mladi cvet
- RUŽICA
- kći Bogosava i Angeline Bojović
- pož 8 g.
- umre 1915 g.[3]
Spomenik vojniku Ljubomiru Bojoviću (†1915) i njegovoj majci Julki (†19??)
- Bojović LjUBOMIR
- vojnik 3 čete 4 bataljona 10 puka I poziva
- pož. 27 g.
- pogino 1915 g
- u Albaniji kod Maćine reke.
- Ovde su posmrtni ostatci
- naše dobre i poštene majke-babe
- JULKE
- supruge Milovana Bojovića iz Rtara
- poštovane i cenjene...
- pož. 65 g
- Spomen podiže sin-brat Borisav
- unuci-sinovci Milomir Dragiša i Milan
- sna Rajka i unuka-sinovica Pera.[3]
Spomenik vojniku Svetozaru Bojoviću (†1918)
- Ovde počiva telo
- hrabrog ratnika
- SVETOZARA Bojovića
- vojnika 3 čete 4 bat. 10 peš. Puka
- kao vojnik učestovao je u svim minulim ratovima
- od 1912-1918 god.
- dva puta je ranjen
- Pož. 31 g.
- po dolasku iz rata umro 4 novem. 1918 g.
- Slava mu.
- Spomen mu podigoše brat Periša
- sinovi Jezdimir Despot Radojle i Radiša[3]
Spomenik dečaku Dragiši Bojoviću (†1918)
- Ovde vene mlad cvet pok.
- DRAGIŠA
- sin pok. Vićentija Bojovića
- koji u najlepše doba u 14 g.
- umre 4 nov. 1918. g.
- Bog da mu dušu prosti.
- Spomen mu podiže brat Periša
- i sinovci[3]
Spomenik Soviji Bojović (†1918)
- SOVIJA
- kći Vićentija Bojovića
- pož... a umre 7 nov. 1918. g.
- Bog da joj dušu prosti.
- Spomen podiže brat Periša
- i bratanci joj.[3]
Spomenik Vinki Bojović (†1918)
- Ovde počiva
- VINKA
- verna supruga p. Vićentija Bojovića
- kao časna-ugledna domaćica
- poživi 51 g.
- a umre 9 novembra 1918 god.
- Bog da joj dušu prosti.
- Spomen joj podiže sin Periša
- i unuci.[3]
Spomenik Radisavu Bojoviću (†1936)
- RADISAV BOJOVIĆ
- ratni podnarednik
- poživi 49 g.
- umro 1936 g.
- Spomen podižu supruga Zdravka
- i sin Radojle[3]
Spomenik đaku Milisavu Bojoviću (†1938)
- Ovde vene mlad cvet
- MILISAV
- sin Periše Bojovića iz Rtara
- poživi 13 g.
- đak IV raz. osnovne škole
- umro prvog HII-1938 g.
- Spomen podižu roditelji.[3]
Spomenik poručniku Jovanu Bojoviću (†1941) i njegovom ocu Milošu (†1941)
- Ovde počiva telo pok.
- MILOŠA Bojovića
- građanina sela Rtara
- koji časno i pošteno
- poživi 84 god.
- a umre 16 novembra 1941 god.
- Bog da mu dušu prosti.
- Spomen mu podiže supruga Vinka
- i unuke Caja i Stoja
- Ovde je upisano ime pok.
- JOVANA M. Bojovića
- poručnika Bivše Jugoslovenske vojske
- koji poživi 30 god.
- a hrabro pogibe u borbi protiv nemaca
- na Kraljevu oktobra 1941 g.
- Slava mu.
- Spomen mu podiže majka Vinka.[3]
Spomenik Radojki Bojović (†1945)
- Ovde počiva
- RADOJKA
- supruga Borisava Bojovića iz Rtara
- koja časno poživi kratkog svog veka 46 god.
- a ispusti svoju plemenitu dušu
- aprila meseca 1945 god.
- koja u najlepše svoje doba
- ožalosti svoju decu.
- Spomen joj pod. muž Borisav
- i sinovi Dragiša i Milan
- kćerke Milica Persa i Gojka
- sna Stanica zetovi unuci i unuke.[3]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Stojić, Nikola Nika (2011). Dragačevski epitafi : zapisi sa nadgrobnika i krajputaša (2. dopunjeno izd.). Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv. ISBN 978-86-80609-45-4.
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l Nedović, Radisav (1983). Rtari. Rtari: Mesna zajednica.
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c Nedović, Radisav (1995). Kameni letopis Rtara : groblja, nadgrobnici, krajputaši i spomen-obeležja. Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv.
- ^ Dragačevo : naselja, poreklo stanovništva, običaji. Beograd: Službeni glasnik : SANU. 2010. ISBN 978-86-519-0718-3.
- ^ Slavković, Joviša M. (2017). Stanovništvo Dragačeva. Guča: Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-29-8.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Nedović, Radisav (1983). Rtari. Rtari: Mesna zajednica.
- Nedović, Radisav (1995). Kameni letopis Rtara : groblja, nadgrobnici, krajputaši i spomen-obeležja. Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv.
- Dragačevo : naselja, poreklo stanovništva, običaji. Beograd: Službeni glasnik : SANU. 2010. ISBN 978-86-519-0718-3.
- Nedović, Radisav (1998). Rtarski rodovi. Čačak: Štamparija "Bajić".
- Nedović, Radisav (1998). Rtarske čitulje. Čačak: Štamparija "Bajić".
- Stojić, Nikola Nika (2011). Dragačevski epitafi : zapisi sa nadgrobnika i krajputaša (2. dopunjeno izd.). Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv. ISBN 978-86-80609-45-4.
- Slavković, Joviša M. (2017). Stanovništvo Dragačeva. Guča: Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-29-8.
- Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka: o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (PDF) (2. dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.