Esad Bej

Esad Bej
Lični podaci
Datum rođenja	(1905-10-20)20. oktobar 1905.
Mesto rođenja	Baku,
Datum smrti	27. avgust 1942.(1942-08-27) (36 god.)
Mesto smrti	Pozitano,

Esad Bej (Muhamed Esad Bej, Leo Nussinbaum; rođen kao Lev Abramovič Nusinbaum) (1905. Baku, po drugim izvorima Kijev — 1942. Pozitano, Italija) — pisac, autor kratkog romana „Ali i Nino“, klasika azerbejdžanske književnosti. Između dva svetska rata je bio izuzetno popularan u Evropi i SAD. Autor je više od 20 knjiga. Pisao je na nemačkom jeziku.

Biografija

Rodio se u porodici jevrejskih naftnih milionera. Njegova majka, Berta Slucka, počinila je samoubistvo. Pomagala je, po pisanju samog Beja, komunistike revolucionare, pa i samog Staljina za vreme njegovog kratkog boravka u Baku-u. Posle Oktobarske revolucije, 1917. godine, beži sa ocem u srednju Aziju, a zatim posle kratkog boravka u Istanbulu i Parizu, skrašava se na duže vreme u Berlinu.

U Berlinu je studirao na Faluktetu orijentalnih jezika, i tako je savladao paštu, turski, persijski i arapski jezik. Otada počinje njegovo interesovanje islamom. Interesovanje postepeno prelazi u verski zanos pa 1926. godine u turskoj ambasadi prima islam, ali nikada neće biti u potpunosti prihvaćen od islamskih krugova u Berlinu.

Bio je simpatizer desničarskih radikala, a među ostalima i određenih ruskih emigrantskih organizacija.

Njegova dela su polučila veliki uspeh u Vajmarskoj Nemačkoj i SAD, i prevedena su na 12 evropskih jezika.

Posle dolaska nacista na vlast odlazi 1934. u SAD sa ženom Erikom i tastom Levendejlom, poznatim nemačkim Jevrejinom i »kraljem obućarske industrije«. Brak će ubrzo propasti a Bej se opet okreće desničarskim i fašističkim krugovima.

U Americi je bio velika senzacija, nešto poput Indijane Džonsa svog vremena.

Povezanost sa fašističkim krugovima odvodi ga u Italiju, gde će dospeti u krugove bliske Musoliniju. Približavanje fašističke Italije Hitlerovoj Nemačkoj dovodi do uvođenja rasnih zakona. Bej se tako povlači iz javnosti i živi u italijanskom gradiću Pozitanu gde i umire 1942. godine od retkog oboljenja krvi.

Do kraja života neumorno piše. Iako mu otac završava život u konclogoru, Bej do kraja ostaje ostaje veran svojim desničarskim i fašističkim idealima.

Sporovi oko pseudonima

U Azerbejdžanu je rasprostranjena teorija o tome, kako se iza pseudonima Kurban Said javlja azerbejdžanski književnik, publicista i diplomata Josif Vezir Čemenzeminli.

Američki novinar Tom Rejs istraživao je više godina navedenu problematiku i dokazao da je u pitanju Esad Bej. Rezultate istraživanja je objavio u knjizi "The Orientalist: Solving the mystery of a strange and dangerous life by Tom Reiss". U Srbiji knjiga je objavljena 2014. pod nazivom "Orijentalista - misterija jednog neobičnog i opasnog života".

Bibliografija

• Krv i nafta Orijenta (1930, ()
• 12 tajni Kavkaza (1930)
• Stalin: karijera fanatika (1931)
• Bela Rusija. Ljudi bez domovine (1932)
• OGPU: zavera protiv sveta (1932)
• Nikolaj II: zatočenik purpura (1935)
• Alah je velik. Propadanje i novi polet islama (1936) (sa Volfgangom fon Vajzlom; srpski prevod 1940)
• Muhamed (1936, (srpski prevod 1940, reizdanje 1990)
• Lenjin (1937)
• Ali i Nino. Istorija ljubavi (1937, (srpski prevod 2003)
• Šah Reza (1938)
• Devojka iz Zlatnog Roga (1938)

Spoljašnje veze

• O Esadu Beju u NIN-u, članak Vujice Ognjenović