Ivac
Ivac (bugarski: Ivac; umro posle 1018.) je bio slovenski plemić i vojskovođa, učesnik ustanka komitopula. Služio je tri bugarska cara: Samuila, Gavrila Radomira i Jovana Vladislava.
Rat sa Vizantijom
[uredi | uredi izvor]Ivac je bio jedan od najistaknutijih slovenskih velmoža tokom ustanka komitopula. Pominje se, međutim, tek poslednjih godina ustanka. Nakon poraza Samuila kod Belasice 1014. godine, Vasilije je nastavio sa pustošenjem Samuilovog carstva. Samuilo je umro ubrzo nakon bitke, a godinu dana kasnije poginuo je i njegov naslednik, Gavrilo Radomir. Vasilije je poslao dvojicu svojih vojskovođa, Georgija Gonijata i Oresta Zarobljenika, sa naređenjem da pustoše Pelagonijsku ravnicu (1015). Njih je namamio u zamku i porazio vojskovođa Ivac. Car je lično pošao sa vojskom u Pelagoniju kako bi kaznio Ivca za poraz Vizantinaca. Međutim, Ivac je uspeo da izbegne otvorenu bitku. Jovan Skilica piše da je car "oterao bugarskog vojskovođu", nakon čega se vratio u Solun. Već sledeće godine car je ponovo morao poslati ekspediciju u Pelagoniju.
Oslepljenje
[uredi | uredi izvor]Nakon pogibije Jovana Vladislava pred Dračem, caru Vasiliju predala se njegova žena Marija, zajedno sa troje svoje dece (Trajanom, Radomirom i Katarinom). Otpor su Vizantincima na planini Tomor pružala još trojica sinova Jovana Vladislava: Prusijan, Alusijan i Aron. Međutim, uvidevši da je otpor uzaludan, braća su izjavila da su spremna da se predaju. U blizini Prespe predao se i Ivac koji tada već beše slep. Naime, nakon smrti poslednjeg bugarskog cara, Ivac se obreo na planini Vrhot (deo planine Tomora), gde je imao veliki dvorac Pronište. Tamo je sakupljao ustaničku vojsku sa kojom bi obnovio rat. Vasilije je slao Ivcu poruke da se preda. Arhont Ohrida, Evstatije Dafnomil, je na prazniku koga je Ivac slavio došao nepozvan. Ivac ga je primio i izgrlio. Evstatije je zatražio od Ivca da se nakratko povuku sa gozbe. U šumi ga je napao i oslepeo. Gosti vojskovođe Ivca su se razbežali, a Evstatije ga je bez ikakvih smetnji odveo caru.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, tom 3, Naučno delo, Beograd (1966)