Ilja Prigožin

Ilja Prigožin
Ilja Romanovič Prigogin
Lični podaci
Datum rođenja	(1917-01-25)25. januar 1917.
Mesto rođenja	Moskva, Ruska Imperija
Datum smrti	28. maj 2003.(2003-05-28) (86 god.)
Mesto smrti	Brisel, Belgija
Nagrade	Nobelova nagrada za hemiju (1977)

Ilja Romanovič Prigožin (rus. Илья́ Рома́нович Приго́жин; Moskva, 25. januar 1917 — 28. maj 2003) bio je sovjetsko−belgijski hemičar, poznat po svom radu na disipativnim strukturama, složenim sistemima i ireverzibilnosti. Dobitnik Nobelove nagrade.

Biografija

Poreklo i obrazovanje

Prigožin je rođen 25. januara 1917. godine u Moskvi, nekoliko meseci pre izbijanja Oktobarske revolucije. Njegov otac, Roman Prigožin, je hemijski inženjer na Moskovskom tehnološkom institutu. Porodica je bila kritična prema novom sovjetskom sistemu i napustila je Rusiju 1921. godine. Najpre su emigrirali u Nemačku, a 1929. u Belgiju, da bi 1949. godine dobili belgijsko državljanstvo. Diplomirao je hemiju 1943. na Slobodnom univerzitetu u Briselu i odbranio doktorat 1945. o termodinamičkim sistemima.

Naučna karijera

Godine 1947. postavljen je za profesora fizičke hemije na Slobodnom univerzitetu u Briselu. Radi u oblasti termodinamike i neravnotežnih ireverzibilnih sistema. Da bi objasnio proučavane pojave, razvio je teoriju disipativnih struktura. On predstavlja strukture koje ispituje kao nelinearnu funkciju vremena i razmatra njenu sposobnost da razmenjuje materiju ili energiju sa okolinom, spontano se destabilizujući. Pedesetih godina 20. veka formulisao je teoremu (Prigožinova teorema) prema kojoj je stopa generisanja entropije u otvorenom termodinamičkom sistemu minimalna i da je termodinamička nestabilnost karakteristična za samoorganizovane sisteme.

Godine 1962. Prigožin je postao direktor Međunarodnog instituta za fiziku i hemiju „Solve“ u Briselu. Proučava primenu teorije neravnotežnih termodinamičkih sistema na biološke sisteme i predlaže da se teorija i matematički modeli mogu primeniti na društvene sisteme, transport i upravljanje prirodnim resursima, meteorologiju i drugde.

Od 1967. godine je i direktor Centra za statističku mehaniku i termodinamiku, koji je osnovao na Univerzitetu Teksas – Ostin.

Preminuo je 28. maja 2003. godine u Briselu u 86. godini.

Priznanja

Godine 1977. dobio je Nobelovu nagradu za hemiju „za doprinos termodinamici neravnotežnih procesa, posebno u teoriji disipativnih struktura“.

Ilja Prigožin je bio član Kraljevske belgijske akademije, Njujorške akademije nauka, Rumunske akademije nauka, Kraljevskog naučnog društva Upsale, Nemačke akademije prirodnjaka „Leopoldina“, Američke akademije humanističkih i prirodnih nauka, američkog Hemijskog društva i Poljskog hemijskog društva.

Spoljašnje veze

• Ilja Prigožin na sajtu Nobelprize.org including the Nobel Lecture, 8 December 1977 Time, Structure and Fluctuations
• The Center for Complex Quantum Systems
• Emergent computation
• Video of Ilya Prigogine talking about complexity na sajtu YouTube
• An interview of Ilya Prigogine with Giannis Zisis na sajtu YouTube
• Interview with Prigogine (Belgian VRT, 1977)
• Ilja Prigožin na sajtu Internet Archive (jezik: engleski)