Krajnja desnica u Ukrajini
Krajnja desnica u Ukrajini odnosi se na delovanje, organizacije i uverenja krajnje desnice u Ukrajini. Poslednjih godina to je usko povezano sa povećanim nivoom ekstremne desničarske ideologije koja promoviše neonacizam, superiornost bele rase, antisemitizam i ksenofobiju u Ukrajini.[1] Sve je više dokaza o kršenju građanskih sloboda, zabrani knjiga, nasilju krajnje desnih ekstremista, ultranacionalizmu, neonacističkim pogromima etničkih zajednica kao što su Romi, napadima na feministkinje i LGBT manjine i zvanično sponzorisanom veličanju nacističkih kolaboranata.[2]
Neki izvori primećuju da sukobi između desničarskih ekstremista i policajaca pokazuju neobjašnjivu pasivnost ukrajinske policije kada je u pitanju sprečavanje, suzbijanje ili istraga protivzakonitih radnji.[3]
Na ukrajinskim parlamentarnim izborima 2019. godine sve veće ukrajinske desničarske stranke formirale su jedinstvenu nacionalnu partijsku listu sa političkim partijama Sloboda, Nacionalnim korpusom, Vladinom inicijativom Jaroša i Desnim sektorom.[4] Međutim, nastala koalicija je uspela da osvoji samo 2,15% glasova birača, a pošto koalicija nije prešla cenzus od 5% nije dobila nijedno poslaničko mesto. Nijedna stranka krajnje desnice nije osvojila poslaničko mesto u Vrhovnoj radi (ukrajinskom parlamentu).[5]
Društvena i ekonomska pozadina
[uredi | uredi izvor]
Zbog tekuće ekonomske krize, veliki deo stanovništva Ukrajine pati od siromaštva, nezaposlenosti i nenormalno niskih plata za vladine i socijalne radnike. Situacija je pogoršana široko rasprostranjenom korupcijom, često nefunkcionalnim pravosudnim sistemom i visokim stopama alkoholizma što dovodi do generalno loših rezultata javnog zdravlja. Svi faktori zajedno podstiču rastuću društvenu anomiju i preovlađujuće nepoverenje u ukrajinske vlasti i lokalne administracije. Štaviše, na nacionalne stavove o krajnjoj desnici utiče ambivalentna uloga koju je Ukrajina igrala tokom nacističke okupacije, pri čemu su Ukrajinci bili dobrovoljci u SS trupama i čuvari koncentracionih logora. Pored toga, zvanični stav ukrajinskih vlasti ima tendenciju da ignoriše ratne zločine koje su počinili ukrajinski nacionalisti, uključujući istrebljenje poljskog stanovništva, masakre ukrajinskih civila i učešće u antijevrejskim pogromima.[6]
Kao rezultat, desničarska ideologija u Ukrajini ima jake struje rasizma, ksenofobije, antisemitizma, autoritarizma, antiparlamentarizma i etnonacionalizma. Ovaj apstraktni koncept se često povezuje sa poricanjem holokausta i ignorisanjem genocidne politike Adolfa Hitlera, nacističke Nemačke i nacizma.[7] Prevođenje filozofije u živu stvarnost nalazi se u javnosti kao desničarski ekstremizam, koji ugrožava demokratski razvoj nacije. U isto vreme ukrajinski ekstremisti krajnje desnice odbacuju demokratske vrednosti kao što je sloboda govora, ali aktivno koriste sav spektar mogućnosti koje demokratija nudi.[3]
Prema izveštaju Fridom hausa iz 2018. godine dolazi do postepenog približavanja ukrajinskih ekstremno desničarskih organizacija i državnih vlasti. Fridom haus tvrdi da je ovaj trend posebno primetan kada su u pitanju agencije za sprovođenje zakona. Imenovanje nekih političkih ličnosti sa ozloglašenim stavovima krajnje desnice, kao što su Vadim Trojan i Andrij Bilecki, na visoke položaje u nacionalnoj policiji i dalje je predmet zabrinutosti Fridom hausa.[3]
Krajnje desničarsko nasilje
[uredi | uredi izvor]Izveštavanje medija uglavnom je bilo fokusirano na stranku Sloboda čiji su članovi optuženi da su ubili četiri pripadnika Nacionalne garde ručnim bombama tokom mitinga ispred ukrajinskog parlamenta u avgustu 2015.[8] Niko od optuženih nije osuđen zbog čega je Fridom haus ovo naveo kao primer „neprihvatljive pasivnosti kada je u pitanju sprečavanje ili suzbijanje nezakonitih radnji, istraga incidenata i privođenje počinilaca pravdi“.[3]
Redovni marševi sa bakljama pripadnika ukrajinskih desničara poređeni su sa onima u Nemačkoj posle Prvog svetskog rata, a ukrajinske vlasti su se suočile sa široko rasprostranjenim kritikama zbog njihove neaktivnosti u suočavanju sa ekstremno desničarskim zločinima. Ponovljeni pokušaji vlasti da odaju spomen ukrajinskim nacionalističkim vođama koje su sarađivale sa nacističkom Nemačkom tokom Drugog svetskog rata takođe su izazvali kritike.[2][9]
Ukrajinski pravosudni sistem klasifikuje desničarski terorizam kao dela huliganstva, uključujući, na primer, neuspeli bombaški napad na Jevrejski centar 2009. godine[10]
Vojne i paravojne jedinice
[uredi | uredi izvor]
Prema američkom naučniku Stivenu F. Koenu uskrsnuće nacističke ideologije moglo se posmatrati širom sveta, uključujući Evropu i Sjedinjene Države, ali on veruje da rastući ukrajinski neonacistički pokret predstavlja posebnu opasnost zbog svoje dobro naoružane i dobro organizovane prirode u političkom centru Drugog hladnog rata.[9] Na primer, slika ukrajinskog vojnika iz 2018. godine koji nosi nacistički simbol SS Totenkopf koji je stajao odmah iza predsednika Porošenka.[1] Koen je pomenuo i puk Azov kao manifestaciju oživljavanja ukrajinskog neonacizma.[9]
Britanski naučnik Ričard Sakva istakao je da jedinice ukrajinske Nacionalne garde, u kojima su bili ekstremno desni militanti, „često nisu imali disciplinu i tretirali su jugoistočnu Ukrajinu kao okupiranu teritoriju, redovno čineći zverstva nad civilima i zarobljenim „teroristima“.[11] Fridom haus je izvestio da su neki uzbunjivači izrazili zabrinutost javnosti zbog integracije ukrajinskih neonacista u ukrajinsku policiju. Oni tvrde da je proces izgleda podržan potrebom da se nekontrolisane vojne jedinice neonacističkih dobrovoljaca uključe u nacionalne oružane i bezbednosne snage.[3]
Političke partije i organizacije
[uredi | uredi izvor]- Kongres ukrajinskih nacionalista
- Sloboda (politička stranka)
- Ukrajinski nacionalni savez
- Desni sektor
- Nacionalni korpus (Ukrajina)
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Michael Colborne Why Does No One Care That Neo-Nazis Are Gaining Power In Ukraine?, forward.com, 2018
- ^ a b Lev Golinkin Neo-Nazis and the Far Right Are On the March in Ukraine Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. decembar 2019), The Nation, February 2019
- ^ a b v g d Likhachev 2018, str. 5.
- ^ Yarosh, Tyagnibok and Biletsky have all formed a single list for the elections, Glavcom (9 June 2019)
- ^ CEC counts 100 percent of vote in Ukraine's parliamentary elections, Ukrinform (26 July 2019) Results of the extraordinary elections of the People's Deputies of Ukraine 2019, Ukrayinska Pravda (21 July 2019)
- ^ Mierzejewski-Voznyak 2018, str. 875.
- ^ Kersten & Hankel 2013, str. 86.
- ^ Paul Funder Larsen Right-wing nationalists under investigation after last year’s sniper massacre in Kiev Jyllands-Posten, 2015
- ^ a b v Stephen F. Cohen America’s Collusion With Neo-Nazis. Neo-fascists play an important official or tolerated role in US-backed Ukraine Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. decembar 2019) The Nation, 2018
- ^ Kersten & Hankel 2013, str. 93, 94.
- ^ Sakwa 2015, str. 159,160.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Kersten, Joachim; Hankel, Natalia (2013). „A comparative look at right-wing extremism, anti-Semitism, and xenophobic hate crimes in Poland, Ukraine, and Russia”. Right-Wing Radicalism Today. ISBN 978-0-415-62723-8.
- Likhachev, Vyacheslav (2018). Far-right Extremism as a Threat to Ukrainian Democracy (PDF). Nations in Transit. Freedom House.
- Mierzejewski-Voznyak, Melanie (2018). „Nationalism (s) in a Structural-Historical Context”. The Oxford Handbook of the Radical Right. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-027456-6.
- Sakwa, Richard (2015). „Peace and War”. Frontline Ukraine. Crisis in Borderlands. London: I. B. Tauris. ISBN 978-0-85773-804-2.
