Pređi na sadržaj

Kropivnicki

Koordinate: 48° 18′ S; 32° 10′ I / 48.30° S; 32.16° I / 48.30; 32.16
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Kropivnicki
ukr. Кропивницький
Zdanje administracije Kirovogradske oblasti.
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Ukrajina
OblastKirovogradska oblast
Osnovan1754.
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2012.234.919 (procena)
Geografske karakteristike
Koordinate48° 18′ S; 32° 10′ I / 48.30° S; 32.16° I / 48.30; 32.16
Vremenska zonaUTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST)
Površina103 km2
Kropivnicki na karti Ukrajine
Kropivnicki
Kropivnicki
Kropivnicki na karti Ukrajine
Ostali podaci
GradonačelnikVolodimir Puzakov
Poštanski broj25000-490
Veb-sajt
kr-rada.gov.ua

Kropivnicki (ukr. Кропивницький; ranije Kirovograd, ukr. Кіровоград, rus. Кировоград), grad je u središnjoj Ukrajini i glavni grad Kirovogradske oblasti. Nalazi se oko 250 kilometara južno od glavnog grada Kijeva. Nalazi se u dolini reke Ingul, pritoke Južnog Buga. Prema proceni iz 2012. u gradu je živelo 234.919 stanovnika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

U 16. - prvoj polovini 18. veka, zemlje savremenog grada i njegove susedne teritorije pripadale su ukrajinskim kozacima, ovde su osnovali mnoga naselja, koja su se postepeno pretvarala u mikrookruge grada, na primer, Kuščivka, Zavadivka, Velika Balka [1].

Na predlog Jovana Horvata komandanta srpske vojne oblasti Nove Srbije, ruska carica Jelisaveta Petrovna je odobrila podizanje tvrđave. Nova tvrđava nikla je oko 200 kilometara južnije od Nove Srbije i trebalo je da ojača odbrambeni pojas pred Tatarima i Turcima. Posao je nadzirao lično Horvat na osnovu darovne povelje izdate 11. januara 1752. godine. Sama gradnja je tekla od 18. juna 1754. do 1757. godine, a Horvat je tvrđavi dao ime po vladarki – tvrđava Svete Jelisavete. U njoj je priređen 14. jula 1754. godine prvi sajam (vašar), koji je postao tradicionalan i poznat, i naziva se Petro-Pavlovski. Utvrđenje je 1775. godine dobilo status grada sa imenom Elisavetgrad.[2]

Između 1751—1764. godine u tvrđavi je bilo sedište Administrativno-teritorijalnog i vojnog okruga Nove Srbije.[3] Glavni komandir istog bio je artiljerijski general lejtenant Rus, Ivan Fedorovič Glebov (1752—1756). Zatim ih se smenilo nekoliko drugih sve Rusa, među kojima i njegov sin brigadir Aleksej (1757).

U tvrđavi je bilo sedište komande Novoslobodskog puka, u kojem je bilo oko 3.000 Srba. Rus, brigadir Aleksandar Ivanovič Glebov je bio prvi komandant tvrđave i uspostavljenog garnizona sa 2.000–3.000 zaporošskih kozaka. Kada je 1759. godine komandu preuzeo Horvat, bunili su se Malorusi, i od 1761. godine došli su ponovo pod rusku komandu, pod Muravljova. Tu su boravile ruske voskovođe tokom svojih pohoda, poput Potemkina, Suvorova, Kutuzova, Petra Tekelije i drugi. Tvrđava je sasvim ukinuta 1784. godine, zbog državne reorganizacije i stvaranja civilnih gubernija.

Sava Tekelija je 1811. godine zapisao da je Elisavetgrad ujezdna i varoš najveća u Novoj Srbiji. Dočekao ga je po dolasku gradonačelnik Stratimirovič, sin „naravnog kneza“ Stratimiroviča, Crnogorca. To je prilična varoš gdi ima trgovaca dosta bogati.[4]

Korifejevsko pozorište

1882. ovde je otvoreno prvo ukrajinsko profesionalno pozorište

Tokom Sovjetsko-ukrajinskog rata, grad je nekoliko puta menjao vlasnika. 1920. ovde se po treći put učvrstila sovjetska vojska [5]

Tokom Holodomora i sovjetskih represija umrlo je 2.238 stanovnika grada [6][7].

Od 1934. godine grad se naziva Kirovgrad, u čast sovjetskog političara Sergeja Kirova.

Tokom Drugog svetskog rata, Kropivnjicki je bio pod okupacijom nacističke Nemačke od 5. avgusta 1941. godine. Nakon toga, ponovo su ga zauzele sovjetske trupe 8. januara 1944.

Nakon početka ruske agresije na istoku Ukrajine uvedena je politika dekomunizacije, tokom koje je grad preimenovan u čast osnivača prvog profesionalnog ukrajinskog pozorišta Marka Kropivnickog [8].

Nakon početka ruske invazije na Ukrajinu, grad je počeo da bude izložen ruskim raketnim napadima [9]

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema proceni, u gradu je 2012. živelo 234.919 stanovnika.

Demografija
1979.1989.2001.2012.
236.652[10]269.803[10]254.103[10]234.919[10]

Religija[uredi | uredi izvor]

Pravoslavna crkva Uspenska podignuta je 1755. godine. Bila je to jednoprestolna drvena crkva kupljena i prevezena iz sela Tedorovke. Za vreme rusko-turskog rata 1788. godine je postradala. Napravljena je onda nova kamena crkvena bogomolja na istom mestu.[11]

Druga pravoslavna crkva zvana Svetotrojička, drvena, građena je 1755. godine od novca iz srpske (naseljeničke) kase. Bila je do 1784. godine gradska saborna crkva.

Treća gradska pravoslavna crkva posvećena Vladimirskoj Bogorodici izgrađena je 1757. godine. Naziva se još i Grčka jer su osnivači bili Grci. Dokaz za to je stari ikonostas na kojem su sve grčki natpisi i bogoslužbene knjige. U hramu su tri crkvena prestola: srednji posvećen Vladimirskoj Bogorodici, desni – Sveti Velikomučenici Katarini a levi – Svetog Pravednog Simeona Srpskog „novog mirotočca“.[12]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Matіvos Ю. M. Mіsto na sivomu Іngulі.  – Іstoriko-publіcističniй naris.  – Kіrovograd. TOV «Dіagrama», 2004 r.  – c. 26.
  2. ^ Ljubivoje Cerović: "Jovan Horvat – vođa prve seobe Srba u Rusko carstvo",
  3. ^ http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Makidonov_00[mrtva veza].
  4. ^ Cerović, navedeno delo
  5. ^ Sergій Ševčenko, Єlisavetgradsьkimi volami za ukraїnsьkim parovozom, Večіrnя gazeta, 7 travnя 1993 r.
  6. ^ Zagalьnoukraїnsьkiй tom Nacіonalьnoї knigi pam'яtі žertv Golodomoru 1932–1933 rokіv v Ukraїnі.
  7. ^ Nacіonalьna kniga pam'яtі žertv Golodomoru 1932–1933 rokіv v Ukraїnі. Kіrovogradsьka oblastь.
  8. ^ pereйmenovano v Kropivnicьkiй
  9. ^ OKUPANTI VGATILI RAKETAMI PO KROPIVNICЬKOMU: 8 LЮDEЙ TRAVMOVANІ, ODNA – ZAGINULA
  10. ^ a b v g „UKRAINE: Major Cities”. City Population. Pristupljeno 10. 11. 2012. 
  11. ^ Zapisi odesskago obscestva istoriji i drevnosti. (Commentarii odessanae societatis historicae et archaeologicae.) Odessae: Typr. civitatis, 1848
  12. ^ Zapisi odesskago obscestva istoriji i drevnosti. (Commentarii odessanae societatis historicae et archaeologicae.) Odessae: Typr. civitatis, 1848

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kropivnicki na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кропивницки&oldid=27823246”