Lav I Jermenski

Lav I
Lav Jermenski
Lični podaci
Datum rođenja	1150.
Datum smrti	2. maj 1219.(1219-05-02) (68/69 god.)
Mesto smrti	Kozan, Jermensko kraljevstvo Kilikija
Grob	Sis (telo), Agner (srce i unutrašnji organi)
Porodica
Supružnik	Izabela, Sibila
Potomstvo	Stephanie of Armenia, Isabella I, Queen of Armenia
Roditelji	Stefan Jermenski Rita
Dinastija	Rupenidi
kralj Jermenije
Period	1198/9-1219
Prethodnik	Rupen III od Jermenije
Naslednik	Izabela I od Jermenije

Lav II (jermenski: Լեւոն Ա Մեծագործ), takođe poznat i kao Leon, Levon i Lav Veliki, bio je prvi kralj Jermenskog kraljevstva Kilikije. Vladao je od 1198/9. do 1219. godine.

Mladost

Lav je bio mlađi sin Stefana Jermenskog. Majka mu se zvala Rita i bila je ćerka Sempada, gospodara Barbarona. Lavovog oca je na prevaru ubio vizantijski guverner Kilikije, Andronik Euforben (1165). Nakon smrti oca, Lav i njegov stariji brat Rupen živeli su kod ujaka Pagurana, gospodara tvrđave Barbaron koja je štitila Kilikijska vrata kroz koja se ulazilo u Jermeniju. Plemstvo Jermenske Kilikije odredilo je Lavovog brata Rupena za vladara 1183. godine. Hetum III od Lamprona i Boemund III od Antiohije sklopili su savez protiv Rupena. Rupen je svoga brata Lava poslao u napad na Hetuma, ali je sam pao u zarobljeništvo. Lav je prikupio otkup, a po povratku 1187. godine Rupen mu je predao vlast nad Jermenskom Kilikijom i povukao se u manastir.

Prve godine vladavine

Tvrđava Bagras

Sklapanje saveza između Saladina i vizantijskog cara Isaka II Anđela, kao i zajednička opasnost od Turkomana, zbližila je Lava i Boemunda. Lav je sklopio savez sa knezom Antiohije i priznao njegovu vrhovnu vlast. Ubrzo zatim je Lav odbio napad Turkomana koji su napali njegovu državu sa severa. Lav je sa brojno slabijom vojskom napao i razbio turkomanske trupe. Vođa Turkomana stradao je u bici. Lav se 1188/1189. godine oženio Izabelom, nećakom Boemundove supruge Sibile. Koristeći se neprilikama koje su u Rumskom sultanatu nastupile nakon smrti Kilidž Arslana II, Lav je objavio Rumu rat. Iznenadni napad završen je neuspehom, ali se dva meseca kasnije Lav vratio sa većom vojskom i zauzeo tvrđavu Braganu ubivši komandanta garnizona. Tom prilikom je verovatno zauzeo i Seleukiju. Zauzeo je i Herakleju i napredovao je do Cezareje. Otprilike u isto vreme primio je veliku pozajmicu od Boemunda, ali je kasnije požurio da mu je vrati. Kada je Saladin, nakon osvajanja Jerusalima, opseo Antiohiju, Lav je ostao neutralan.

Fridrih Barbarosa je juna 1190. godine prolazio kroz jermenske trupe na putu za Svetu zemlju. Lav je poslao izaslanstvo sa poklonima, zalihama i naoružanim vojnicima. Drugo poslanstvo, na čelu sa vladikom Narsesom od Lamprona, stiglo je prekasno, nakon smrti nemačkog cara (10. juna 1190). Narses se vratio u Tars sa Fridrihovim sinom, Fridrihom VI Švapskim. Lav je uzeo učešća u Trećem krstaškom ratu. Njegove trupe borile su se pred Akrom, a 1191. godine se pridružio Ričardu Lavljem Srcu na Kipru. Saladin je 1191. godine razorio tvrđavu Bagras koju je osvojio od Templara. Po povlačenju muslimana, Lav je obnovio tvrđavu. Posedovanje ove značajne tvrđave dovelo je do sukoba između Antiohije i Jermenije. Boemund je tražio da se tvrđava vrati Templarima, a Lav je to odbio i požalio se Saladinu. Nakon Saladinove smrti, Lav je pozvao Boemunda u Bagras kako bi rešili problem. Boemund je stigao u pratnji svoje supruge Sibile i njenog sina. Lav ga je zarobio. Uz posredovanje jerusalimskog kralja Henrija II od Šampanje, Boemund je pušten iz zarobljeništva, ali se morao određi vazalnih prava na Kilikijsku Jermeniju. Sporazum je predviđao i ženidbu Boemundovog sina Remona IV od Tripolija sa Lavovom nećakom Alisom Jermenskom. Međutim, Remon je ubrzo umro, a Alisa je, zajedno sa sinom Remonom-Rupenom, vraćena u Jermeniju.

Krunisanje za kralja

Lav je nastojao da Jermeniju uzdigne na rang kraljevine te je krunu tražio od najmoćnijih ličnosti Evrope svoga vremena, pape Celestina III i svetorimskog cara Henrika VI. Međutim, car nije sarađivao jer je planirao da pokrene krstaški rat kojim bi rešio jermensko pitanje u svoju korist. Papa Celestin je zahtevao prevođenje jermenske crkve u katolicizam što je naišlo na protivljenje većeg dela stanovništva i sveštenstva. Krunu je Lavu poslao vizantijski car Aleksije III nadajući se da će zadržati neki uticaj nad Jermenijom. Lav je 1197. godine u Carigrad poslao Narsesa od Lamprona i druge crkvene velikodostojnike koji su pregovarali o uniji dve crkve. Međutim, jedinstvo nije postignuto.

U međuvremenu je car Henrik takođe obećao krunu Lavu u zamenu za priznanje njegovih sizerenskih prava nad Jermenijom. Henrik nikada nije posetio istok. U organizovanju krstaškog rata sprečila ga je smrt 1197. godine. Ubrzo nakon njegove smrti, njegov kancelar episkop Konrad od Hildeshajma, zajedno sa papskim legatom, nadbiskupom Konradom od Majnca, krunisao je Lava za kralja 6. januara 1198. (ili 1199.) u Tarsu, u prisustvu jermenskih sveštenika, francusko-jermenskih zemljoposednika, arhiepiskopa Tarsa i kalifovog poslanika. Krunisao ga je Grgur VI od Kilikije. Lav je od nadbiskupa dobio krunu i druge znake kraljevskog dostojanstva.

Rat za nasleđe Antiohije

Jermensko kraljevstvo Kilikija

Konrad od Majnca je potom otišao u Antiohiju gde je Boemundu III predočio da mora priznati nasledna prava Remona Rupena. Baroni su se zakleli na vernost Remonu Rupenu, ali je njegova prava na krunu osporio Boemundov sin, Boemund od Tripolija, a takođe su i Templari bili neprijateljski nastrojeni prema jermenskom prestolonasledniku. Boemund od Tripolija odbio je da da zakletvu Remonu Rupenu. Time je izbio Rat za nasleđe Antiohije. Boemund od Tripolija je ušao u Antiohiju i ubedio građane da se odreknu zakletve koju su položili njegovom ocu. Lav je u međuvremenu rešio probleme sa alepskim emirom i pokrenuo vojsku ka Antiohiji. Niko mu nije pružao otpor. Boemund od Tripolija je pobegao iz Antiohije. Vratio se 1201. godine na sahranu svoga oca. Rat je ponovo obnovljen 1202. godine. Jerusalimski kralj Amalrik II intervenisao je i izdejstvovao sklapanje primirja. Lav je 1203. godine ušao u Antiohiju. Boemund III je prisiljen da napusti grad. Rat je nastavljen do 1208. godine kada se, na intervenciju pape Inoćentija, Lav morao odreći pretenzija na kneževinu Antiohiju i tvrđave Bagras.

Na Kipru se Lav 1210. ili 1211. godine oženio Sibilom Lizinjan, ćerkom Amalrika i Izabele. Godine 1211. majstor Templara ranjen je u zasedi, a papa Inoćentije je obnovio ekskomunikaciju kralja Lava. Lav je otkazao poslušnost Rimu i okrenuo se grčkoj crkvi. Takođe je stupio u veze sa Hospitalcima i Tevtoncima. Sa Rimom se Lav izmirio marta 1213. godine obećavši da će učestvovati u narednom, Petom krstaškom ratu. Takođe je obezbedio naklonost Žana od Brijena. Lavova ćerka Rita udala se 1214. godine za jerusalimskog kralja. Dve godine kasnije Remon Rupen je, uz podršku Lava, organizovao zaveru i preuzeo antiohijsku krunu.

Ugarski kralj Andrija Arpad je, prilikom prolaska kroz Jermeniju na putu za Svetu zemlju, dogovarao sklapanje braka između svog sina Andrije i Lavove ćerke Izabele. Ubrzo dolazi do sukoba Lava i Remona Rupena. Na antiohijski presto vraćen je Boemund, a Remon je poginuo u borbi za krunu. Pre toga je umro kralj Lav. Neposredno pred smrt, 2. maja 1219. godine, imenovao je ćerku Izabelu I za naslednika.

Njegovo telo sahranjeno je u Sisu, dok su srce i unutrašnji organi sahranjeni u manastiru Agner.

Porodično stablo

2. Stephen of Armenia

1. Lav II Jermenski

3.

Izvori

• Ghazarian, Jacob G: The Armenian Kingdom in Cilicia during the Crusades: The Integration of Cilician Armenians with the Latins (1080–1393); RoutledgeCurzon (Taylor & Francis Group), Abingdon. 2000. ISBN 978-0-7007-1418-6.
• Nersessian, Sirarpie Der: The Kingdom of Cilician Armenia (in: Setton, Kenneth M.: (General Editor) – Wolff, Robert Lee – Hazard, Harry W. (Editors): A History of the Crusades – Volume II: The Later Crusades, 1189–1311; The University of Wisconsin Press. Madison, Milwaukee and London. 1969. ISBN 978-0-299-04834-1. )
• Nickerson Hardwicke, Mary: The Crusader States, 1192–1243 (in: Setton, Kenneth M.: (General Editor) – Wolff, Robert Lee – Hazard, Harry W. (Editors): A History of the Crusades – Volume II: The Later Crusades, 1189–1311; The University of Wisconsin Press. Madison, Milwaukee and London. 1969. ISBN 978-0-299-04834-1. )
• Runciman, Steven: A History of the Crusades – Volume III.: The Kingdom of Acre and the Later Crusades; Cambridge University Press. . Cambridge. 1988. ISBN 978-0-521-06163-6. 
• Van Cleve, Thomas C.: The Fifth Crusade (in: Setton, Kenneth M.: (General Editor) – Wolff, Robert Lee – Hazard, Harry W. (Editors): A History of the Crusades – Volume II: The Later Crusades, 1189–1311; The University of Wisconsin Press. Madison, Milwaukee and London. 1969. ISBN 978-0-299-04834-1. )