Mamajev Kurgan
.JPG)
Mamajev Kurgan (rus. Мамаев курган) je brdo iznad Volgograda (bivšeg Staljingrada). Na Mamajevom Kurganu se nalazi memorijalni kompleks u čast sećanja na Staljingradsku bitku (od avgusta 1942. do februara 1943), koja se odigravala i na ovom uzvišenju.
Ova bitka je bila odlučujuća u konačnoj sovjetskoj pobedi nad silama Osovine na Istočnom frontu u Drugom svetskom ratu. U vreme kada je bila završena 1967. statua Majke Otadžbine je bila najviši spomenik na svetu.
Bitka[uredi | uredi izvor]
Mamajev Kurgan je bio poprište velike bitke kada su snage nemačke 6. armije počele napad na centar Staljingrada 13. septembra 1942. Na Mamajev Kurganu su se vodile žestoke bitke između nemačkih agresora i sovjetske 62.armije. Kontrola nad brdom je postala izuzetno važna zato što je ona omogućavala kontrolu nad celim gradom. Da bi ga odbranili Sovjeti su izgradili jaku odbranu na rubovima brda koja je uključivala rovove, bodljikave žice i minska polja.
Nemci su napredovali ka brdu sa velikim gubicima. Kada su konačno zauzeli brdo otpočeli su paljbu na centar grada, kao i na železničku stanicu Staljingrad-1 koja se nalazila ispod brda. Zauzeli su je 14. septembra.
Istog dana sovjetska 13. gardijska streljačka divizija po komandom Aleksandra Rodimceva stigla je u grad preko reke Volge pod teškom nemačkom vatrom. Divizija od 10.000 ljudi je odmah jurnula u krvavu bitku. Dana 16. septembra sovjeti su ponovo zauzeli Mamajev Kurgan i nastavili da se bore za železničku stanicu, pritom pretrpevši velike gubitke. Sledećeg dana skoro cela divizija je nastradala. Jedinice Crvene armije su nastavile da pristižu u grad što su brže mogle. Nemci su napadali i po dvanaest puta na dan, a sovjeti su uzvraćali sa jakim protivnapadima.
Komanda nad brdom se nekoliko puta menjala tokom bitke između zaraćenih strana. Nemci ponovo zauzimaju Mamajev Kurgan 27. septembra 1942. Sovjeti su tada držali svoje pozicije na obroncima brda. Nemci su se grčevito branili do 26. januara 1943. kada je sovjetska zimska ofanziva uništila i zarobila nemačke snage unutar Staljingrada.
Kada je bitka završena, krvlju natopljeno blato na brdu je oranjem pomešano sa ostacima metala od bitke. Blato je sadržalo izmeću 500 i 1.250 komada metala po kvadratnom metru. U proleće zemljište je ostalo crno tako da trava nije mogla da nikne na njemu. Strmi delovi brda su postali poravnati zbog intenzivnog granatiranja i bombardovanja. Čak i danas je moguće pronaći delove kostiju i metala zakopanih duboko u brdu.
Memorijalni kompleks[uredi | uredi izvor]
Nakon rata sovjetske vlasti su naredile da se na brdu izgradi veliki memorijalni kompleks. Na Mamajevom Kurganu je ujedno sahranjen i Vasilij Čujkov koji je bio zapovednik snaga Crvene armije u Staljingradskoj bici. On je ujedno i prvi maršal Sovjetskog Saveza koji je sahranjen izvan Moskve.
Memorijal je građen između 1959. i 1967. godine i krunisan je velikom statuom Majke Otadžbine. Spomenik je dizajnirao Evgenij Vučetić a njegovo puno ime je „Majka Otadžbina zove!“. Figura Otadžbine je visoka 52 metra, a od stopala do vrha mača ima 82 metra.
Cela konstrukcija je izgrađena od betona, osim mača, koji je izgrađen od nerđajućeg čelika. Statua se održava na postolju pomoću svoje sopstvene težine. Spomenik podseća na grčku boginju pobede Niku.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Satelitski snimci i Gugl mape
- Музей-заповедник „Сталинградская битва“ официальный сайт, sa virtuelnom posetom Mamajevom kurganu (jezik: ruski)
- „Džinovska Majka Otadžbina“, Ruska reč, Beograd, 16. oktobar 2012. (jezik: srpski)
