Manastir Staro Hopovo
| Manastir Staro Hopovo | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | SPC |
| Osnivanje | 15. vek |
| Osnivač | Đorđe Branković |
| Mesto | Fruška gora |
| Država |  Srbija |
Manastir Staro Hopovo je u sremskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve. Smešten u istočnom delu Fruške gore na 2 km udaljenosti od manastira Novo Hopovo.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Oba istoimena, susedna manastira, Staro i Novo Hopovo imaju gotovo istovetnu istoriju. Manastire je podigao isti ktitor Branković a manastirske crkve su dugo imale istog patrona.[1] Oba manastira su na istom gruntu i dele iste privilegije. S tim da je Staro Hopovo uvek manji i siromašniji manastir - nazivan i "manastirčić". Manastirska crkva je prvobitno bila posvećena Sv. Nikoli,[2] a kasnije u 18. veku sv. Pantelejmonu. Prema predanju manastir je osnovao despot Đorđe Branković krajem 15. veka, (1496-1502),[3] a prvi zapis o manastiru je iz 1545-1546. godine.[2] Staro Hopovo je 1753. godine bio filijala Novog Hopova ili "Hopova", a njime rukovodi novohopovski iguman.
Stare drvene crkva srušena je u zemljotresu 1752.[4]
Novoizgrađena crkva je patosana ciglom a pokrivena hrastovom šindrom. Bilo je to u vreme zaslužnog hopovskog arhimandrita Kir Zaharija Milivojevića, dugogodišnjeg igumana.[5] On je dao da se promeni patron novog hrama, da bi se razlikovao od Novog Hopova, a uzeo je za hramovnog - svog "zavetnog zaštitnika" Pantelejmona. Od stare crkve je ostala nezaštićena časna trpeza, koju su morali ili preneti u novi hram ili zakopati u zemlju. Mošti Sv. Teodora Tirona prenete su iz Starog u Novo Hopovo, gde se i danas nalaze. Prethodno je iguman Zaharije našao bečejskog posednika Mihajla Čokića, da plati (513 forinti) izradu umetnički izrađenog ćivota od orahovine, u koje su mošti 1747. godine pohranjene.[6] U maloj jednobrodnoj crkvi nalazio se barokni ikonostas velike vrednosti, na kome je prestone ikone slikao iriški ikonopisac samouk Jefrem Isajlović 1793. godine.[7] Sačuvane su ikone koje je je radio ikonopisac Janko Halkozović.[4]
Prilikom popisa 1753. godine uz manastirski hram je bio manastirski "dom" (konak) koji su činile dve monaške ćelije i trpezarija.[8] Po pravilu novohopovski iguman je redovno slao iz Novog Hopova po dva kaluđera, da izvesno vreme tu borave i službuju; na smenu. Manastir tada bio siromašan, sa majdanom peščara kamena (otvoren 1856), četiri vodenice i livade od pet kosa.
U Drugom svetskom ratu od strane ustaša ikonostas je oštećen i demontiran, a manastirski konak razrušen. U toku su pripremni radovi za obnovu manastira, a u samom hramu su urađeni već neki radovi.[9]
Ponovo je manastir Staro Hopovo oživeo 2008. a otvoren 2014. godine.[10] Sedamdeset godina je bio napušten (pred Drugi svetski rat) pa oštećen, u ruševinama. Ostao je muški, a manastirom rukovodi nastojatelj protosinđel Atanasije Gatalo, sa monasima. U blizini se nalazi kapelica nad starim izvorom potoka Jelenca - Izvor Staro Hopovo.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Fruškogorski manastiri", Beograd 1963.
- ^ a b Olga Zirojević: "Turci u Podunavlju", Pančevo 2009.
- ^ Slobodan Mileusnić: "Srpski manastiri", Beograd 2004.
- ^ a b Grlica, Mirko, ur. (2010). Koliko se poznajemo: iz istorije nacionalnih zajednica u Vojvodini. Novi Sad: Izvršno veće APV. str. 5.
- ^ Srpski sion", Semski Karlovci 30. septembar 1903.
- ^ "Srpski književni glasnik", Beograd 1.jul 1906.
- ^ Mirjana Lesek: "Umetnička baština u Sremu", Novi Sad 2000.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 30. septembar 1903.
- ^ O manastiru na sajtu Manastiri-Crkve[mrtva veza]
- ^ "Večernje novosti", Beograd 24. avgust 2014.
