Pređi na sadržaj

Maunt Logan

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Maunt Logan

Maunt Logan (engl. Mount Logan) je najviša kanadska planina i drugi najviši vrh u Severnoj Americi posle Maunt Mekinlija. Planina je dobila ime po seru Vilijamu Edmundu Loganu, kanadskom geologu i osnivaču Kanadskog geološkog zavoda. Maunt Logan se nalazi u Kluanskom nacionalnom parku i rezervatu[1] u severoistočnom Jukonu i izvor je glečera Habard i Logan. Navodno Logan ima najveći obim baze od svih planina na Zemlji. Although many shield volcanoes are much larger in size and mass, Mount Logan is believed to have the largest base circumference of any non-volcanic mountain on Earth,[2] including a massif with eleven peaks over 5.000 m (16.400 ft).[3][4]

Zbog tektonskih aktivnosti, Maunt Logan se još uvek izdiže. Pre 1992, tačna visina Maunt Logana je bila nepoznata, a merenja su se kretala od 5.949 metara do 6.050 metara.[5][6] Maja 1992, ekspedicija Kanadskog geološkog zavoda popela se na Maunt Logan i utvrdila sadašnju visinu Maunt Logana koristeći GPS.

Temperature su izrazito niske na i oko Maunt Logana. Dana 26. maja izmeren je rekord od -77.5°C, što je najniža izmerena temperatura izvan Antarktika. Ova temperatura se ne računa kao najniža temperatura u Severnoj Americi, pošto je zabeležena na vrlo velikoj visini. Za masiv Maunt Logana se smatra da uključuje sve okolne vrhove na manje od 500 m, koji su nabrojani u tabeli:

Zbog aktivnog tektonskog izdizanja, planina Logan se i dalje diže u visinu (približno 0,35 mm godišnje).[7] Pre 1992. tačna nadmorska visina planine Logan je bila nepoznata, a mere su se kretale od 5.959 do 6.050 m (19.551 do 19.849 stopa). U maju 1992. GSC ekspedicija se popela na planinu Logan i fiksirala trenutnu visinu od 5.959 m (19.551 ft) koristeći GPS.[3][8][9]

Temperature su izuzetno niske na i blizu planine Logan. Na visoravni visokoj 5.000 m-high (16.000 ft), temperatura vazduha se kreće oko −45 °C (−49 °F) zimi i dostiže skoro ledište leti sa srednjom temperaturom za godinu oko −27 °C (−17 °F). Minimalno topljenje snega dovodi do značajnog ledenog pokrivača, debljine skoro 300 m (980 ft) na pojedinim mestima.[4]

Vrhovi masiva

[uredi | uredi izvor]

Smatra se da masiv planine Logan sadrži sve okolne vrhove sa manje od 500 m (1.640 ft) istaknutosti, kao što je navedeno u nastavku:

Vrh Visina Istaknutost Koordinate
Glavni[10] 5.959 m (19.551 ft) 5.250 m (17.224 ft) iznad Mentasta prolaza 60° 34′ 2″ N 140° 24′ 19″ W / 60.56722° S; 140.40528° Z / 60.56722; -140.40528 ((primary peak))
Filipov vrh (zapad)[11] 5.925 m (19.439 ft) 265 m (869 ft) 60° 34′ 42.6″ N 140° 26′ 02.4″ W / 60.578500° S; 140.434000° Z / 60.578500; -140.434000 (Philippe Peak)
Loganov istočni vrh (Stjuartov vrh)[12] 5.898 m (19.350 ft) 198 m (650 ft) 60° 34′ 31.1″ N 140° 22′ 00.1″ W / 60.575306° S; 140.366694° Z / 60.575306; -140.366694 (Logan East Peak)
Hjustonov vrh[13] 5.740 m (18.832 ft) 100 m (328 ft) 60° 35′ 03.5″ N 140° 27′ 20.5″ W / 60.584306° S; 140.455694° Z / 60.584306; -140.455694 (Houston's Peak)
Prospektorov vrh[14] 5.644 m (18.517 ft) 344 m (1.129 ft) 60° 35′ 58.9″ N 140° 30′ 40.7″ W / 60.599694° S; 140.511306° Z / 60.599694; -140.511306 (Prospector Peak)
AINA vrh[15] 5.630 m (18.471 ft) 130 m (427 ft) 60° 36′ 31.8″ N 140° 31′ 48.6″ W / 60.608833° S; 140.530167° Z / 60.608833; -140.530167 (AINA Peak)
Raselov vrh[16] 5.580 m (18.307 ft) 80 m (262 ft) 60° 35′ 31.2″ N 140° 29′ 08.9″ W / 60.592000° S; 140.485806° Z / 60.592000; -140.485806 (Russell Peak)
Tjudorov vrh (Loganov severni vrh)[17] 5.559 m (18.238 ft) 219 m (719 ft) 60° 36′ 58.2″ N 140° 29′ 35.4″ W / 60.616167° S; 140.493167° Z / 60.616167; -140.493167 (Tudor Peak)
Saksonski vrh (Severozapad)[18] 5.500 m (18.045 ft) 80 m (262 ft) 60° 37′ 12.0″ N 140° 27′ 57.6″ W / 60.620000° S; 140.466000° Z / 60.620000; -140.466000 (Saxon Peak)
Kraljičin vrh[19] 5.380 m (17.651 ft) 160 m (525 ft) 60° 36′ 33.5″ N 140° 35′ 12.5″ W / 60.609306° S; 140.586806° Z / 60.609306; -140.586806 (Queen Peak)
Kapet vrh (severozapad)[20] 5.250 m (17.224 ft) 240 m (787 ft) 60° 38′ 15.0″ N 140° 32′ 41.3″ W / 60.637500° S; 140.544806° Z / 60.637500; -140.544806 (Capet Peak)
Kateneri vrh[21] 4.097 m (13.442 ft) 397 m (1.302 ft) 60° 36′ 36.0″ N 140° 17′ 52.1″ W / 60.610000° S; 140.297806° Z / 60.610000; -140.297806 (Catenary Peak)
Tedijev vrh[22] 3.956 m (12.979 ft) 456 m (1.496 ft) 60° 32′ 37.7″ N 140° 28′ 41.5″ W / 60.543806° S; 140.478194° Z / 60.543806; -140.478194 (Teddy Peak)

Maunt Logan je prvi put osvojen 23. juna 1925.

Nakon smrti bivšeg kanadskog premijera Pjera Trudoa, premijer Žak Kretjen, blizak prijatelj Trudoa, razmišljao je o preimenovanju planine u Maunt Trudo, međutim, protivnici, među kojima su bili stanovnici Jukona, gorštaci, geolozi, Trudoovi politički protivnici i mnogi drugi Kanađani, primorali su Kretjena na odustajanje. Umesto toga, planina u Premijerskom vencu u Britanskoj Kolumbiji je dobila ime Maunt Pjer Eliot Trudo.

Otkriće i imenovanje

[uredi | uredi izvor]

Planina Logan nije lako vidljiva iz okolnih nizija ili sa obale, zbog svog položaja u srcu planine Sent Elijas, iako se može videti sa 200 km (125 mi) od obale mora.[23] Njeno prvo prijavljeno viđenje bilo je 1890. godine od strane Izraela K. Rasela,[24][25][26] tokom ekspedicije na obližnju planinu Sent Elijas,[27] sa vrha brda Pinakl prolaz (60° 9.5′ N 140° 18′ W / 60.1583° S; 140.300° Z / 60.1583; -140.300). Napisao je: „Oblaci koji su se razdvajali prema severoistoku otkrili su nekoliko džinovskih vrhova koji do sada nisu viđeni... Jedan stranac, koji se uzdizao sa tri bele kupole daleko iznad oblaka, bio je posebno veličanstven“.[28][29] Rasel je ovoj planini dao današnje ime.

Godine 1894, utvrđeno je da visina planine Logan iznosi oko 19.500 ft or 5.950 m, što je činilo najvišim poznatim vrhom u Severnoj Americi u to vreme.[30] Godine 1898, utvrđeno je da je Denali viši.[31]

Pravila penjanja

[uredi | uredi izvor]
3D pogled na planinu Logan

U januaru 2020. godine, zbog velikih troškova operacija potrage i spasavanja poslednjih godina, agencija Parkovi Kanade je objavila nova pravila za penjanje na planinu Logan:

  • Nema solo ekspedicija
  • Nema zimskih ekspedicija (što takođe uključuje ceo nacionalni park Kluane)
  • Penjači moraju imati osiguranje da pokriju troškove potrage i spasavanja.[32]

Bilo je osam spasilačkih misija u proteklih sedam godina u Nacionalnom parku Kluane. Svaka misija obično košta između $60.000 i $100.000 CAD koje plaćaju kanadski poreski obveznici. Portparol parkova Kanade izjavio je da nova pravila pomažu u smanjenju finansijskog tereta za poreske obveznike.[32]

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Kluane National Park and Reserve of Canada”. Parks Canada. Pristupljeno 1. 8. 2010. 
  2. ^ Brown, Michael (11. 6. 2021). „Researchers summit Mount Logan to document 30,000 years of climate history”. University of Alberta. Pristupljeno 5. 6. 2022. 
  3. ^ a b „Mount Logan”. Geological Survey of Canada. Arhivirano iz originala 21. 9. 2012. g. Pristupljeno 12. 4. 2007. 
  4. ^ a b „Mount Logan: Canadian Titan”. Virtual Museum of Canada. Arhivirano iz originala 13. 09. 2008. g. Pristupljeno 18. 9. 2008. 
  5. ^ „Yukon, Northwest Territories and Nunavut Ultra-Prominences”. Peaklist.org. Pristupljeno 2015-03-25. 
  6. ^ „Topographic map of Mount Logan”. opentopomap.org. Pristupljeno 2021-11-07. 
  7. ^ Roots, Charlie F.; Currie, Lisel D. (1993). „Geodetic and geological observations from the 1992 Mount Logan expedition, Yukon Territory”. Paper 93-1A: Current Research, Part a Cordillera and Pacific Margin. Geological Survey of Canada: 22. doi:10.4095/134186 Slobodan pristup. 
  8. ^ „How scientists solved the mystery of Mount Logan's true height”. Canadian Geographic. 4. 5. 2017 [1992]. Pristupljeno 15. 2. 2019. 
  9. ^ Tukker, Paul (5. 6. 2022). „High tech: How mountaineers used early GPS on Canada’s tallest peak”. CBC News. Pristupljeno 5. 6. 2022. 
  10. ^ „Mount Logan”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  11. ^ „Philippe Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  12. ^ „Logan East Peak (Stuart Peak)”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  13. ^ „Houston's Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  14. ^ „Prospector Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  15. ^ „AINA Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  16. ^ „Russell Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  17. ^ „Tudor Peak (Logan North Peak)”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  18. ^ „Saxon Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  19. ^ „Queen Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  20. ^ „Capet Peak (Northwest Peak)”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  21. ^ „Catenary Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  22. ^ „Teddy Peak”. Bivouac.com. Pristupljeno 15. 7. 2007. 
  23. ^ Lambart, H.F. (1926). „The Conquest of Mount Logan”. Geographical Journal. LXVIII: 1—23. 
  24. ^ John Hart: Storm over Mono: The Mono Lake Battle and the California Water Future. str. 27. ISBN 0-520-20121-3. . University of California Press, Berkeley 1996, /28 (online at the University of California Press E-Books Collection)
  25. ^ Russell, Israel C. (1891). „An Expedition to Mount St. Elias, Alaska”. National Geographic Magazine. III: 141. 
  26. ^ „Obituary: Israel Cook Russell”. The Michigan Alumnus. XII (114): 353. maj 1906. Arhivirano iz originala 13. 02. 2023. g. Pristupljeno 13. 02. 2023. 
  27. ^ „Mount Saint Elias, First Winter Ascent”. Climbs And Expeditions. American Alpine Journal. American Alpine Club. 1997. Pristupljeno 2016-12-09. 
  28. ^ Holdsworth, Gerald. „Mount Logan”. The Canadian Encyclopedia. 
  29. ^ Russell, Israel C. (1891). „An Expedition to Mt. Saint Elias, Alaska”. National Geographic Magazine. III: 141. 
  30. ^ „Washington Letter”. Bulletin of the American Geographical Society of New York. 26: 102—103. 1894. 
  31. ^ Stuck, Hudson (1918). The Ascent of Denali (Mount McKinley) (na jeziku: engleski). Charles Scribner's Sons. str. 159. 
  32. ^ a b „As rescue costs soar, Parks Canada sets new rules for climbing Canada's highest peak”. CBC News. 16. 1. 2020. Pristupljeno 2022-01-14. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Maunt Logan na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Маунт_Логан&oldid=28372253”