Nadgrobni spomenik Mirku Mijailoviću u Rtarima
| Dragačevski epitafi | |
|---|---|
 Spomenik Marku Mijailoviću (†1859) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Rtari |
| Opština | Opština Lučani |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 19. vek |
Nadgrobni spomenik Mirku Mijailoviću (†1859) u Rtarima jedan je od najstarijih nadgrobnika na groblju Rajkovača u donjodragačevskom selu Rtari, Opština Lučani.[1] Epitaf predstavlja dragocen dokumentarni zapis o migracijama stanovništva tokom Prvog srpskog ustanka.[2]
Spomenik je podignut rodonačelniku familije Mirković, Mirku Mijailoviću, poreklom iz okoline Novog Pazara. On je, u vreme kada je Karađorđe vodio borbe u okolini Sjenice, (zajedno sa ocem Mijailom i majkom Višnjom) sa ustanicima prešao u Srbiju i doselio se u Rtare.[3][4]
Mirko je u pisanim dokumentima nosio prezime Mijailović, dok je negde vodi i kao Konopčar, jer se pored zemljoradnje bavio i užarskim zanatom. Sačuvano je predanje da je bio vredan i radan i za kratko vreme stekao znatnu imovinu.[4]
Mirko je sa suprugom Stanicom imao je tri sina: Antonija, Panteliju i Jevta (umro 1877. godine od posledica ranjavanja uJavorskom ratu), od kojih se dalje grana rodoslovno stablo ovih Mirkovića (slave Stevanjdan).[4]
Opis i stanje spomenika
[uredi | uredi izvor]Nadgrobnik je oblika stuba usadnika, isklesan od sivkastog peščara. Tekst epitafa je pravilnim, čitkim slovima predvukovskog pisma uklesan u pravougaonu nišu na zapadnoj strani spomenika: „Ovde počiva rab Božiji Mirko Mijailović Žitelj Rtarski poživi 72. god: i prestavi se 25 marta 1859: god:”.[5] Iznad je jednostavan krst, a dok je poljima između krakova upisana hrišćanska krilatica IS HS NI KA (Isus Hristos pobeđuje).[1]
Na istočnoj strani, ispod dekorativnog trolisnog krsta na postolju, manjim slovima uklesan je nastavak teksta: „Doseli se iz sela Biora kada je Karađorđe na Sienici voištio u 1809. God:”.[5] Natpis je delom je nečitak zbog debelih naslaga lišaja na istočnoj strani.
Iako nepotpisan, sudeći po obliku i dekorativnim detaljima slova i cifara, spomenik je rukorad je najpoznatijeg dragačevskog kamenoresca Radosava Čikiriza.[6]
Dobro je očuvan, osim što je nagnut i prekriven lišajem.
Galerija
[uredi | uredi izvor]Spomenici Mirkovojdrugoj suprizi Stanici (†1856), Mirku Mijailoviću (†1859) i sinu Jevtu (†1877).
Epitaf
[uredi | uredi izvor]
Epitaf na zapadnoj strani spomenika glasi:
- OVDЄ POČІ
- RABЪ BO
- ŽЪІI MIRKO
- MІЯІLOVІĆ
- ŽITЄLЬ R
- TARSKІҊ
- POŽIVI
- 72. GOD:
- A PRЄSTA
- VI SЄ 26.
- MARTA U
- 1859. L:[a]
Tekst se nastavlja na istočnoj strani:
- DOSELѢIЪ OD BІO
- RA KADЄ KARAĐOR
- ĐE NA SѢІЄNІCІ VO
- ІŠTІO u 1809. GOD:[b]
Napomene
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Stojić, Nikola Nika (2011). Dragačevski epitafi : zapisi sa nadgrobnika i krajputaša (2. dopunjeno izd.). Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv. ISBN 978-86-80609-45-4.
- ^ Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka : o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (PDF) (2. dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.
- ^ Dragačevo : naselja, poreklo stanovništva, običaji. Beograd: Službeni glasnik : SANU. 2010. ISBN 978-86-519-0718-3.
- ^ a b v Nedović, Radisav (1983). Rtari. Rtari: Mesna zajednica.
- ^ a b Nedović, Radisav (1995). Kameni letopis Rtara : groblja, nadgrobnici, krajputaši i spomen-obeležja. Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv.
- ^ Nikolić, Radojko (1989). Kamenorezac Radosav Čikiriz. Gornji Milanovac: Dečje novine.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Nedović, Radisav (1983). Rtari. Rtari: Mesna zajednica.
- Nedović, Radisav (1995). Kameni letopis Rtara : groblja, nadgrobnici, krajputaši i spomen-obeležja. Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv.
- Nedović, Radisav (1998). Rtarski rodovi. Čačak: Štamparija "Bajić".
- Nedović, Radisav (1998). Rtarske čitulje. Čačak: Štamparija "Bajić".
- Dragačevo : naselja, poreklo stanovništva, običaji. Beograd: Službeni glasnik : SANU. 2010. ISBN 978-86-519-0718-3.
- Stojić, Nikola Nika (2011). Dragačevski epitafi : zapisi sa nadgrobnika i krajputaša (2. dopunjeno izd.). Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv. ISBN 978-86-80609-45-4.
- Slavković, Joviša M. (2017). Stanovništvo Dragačeva. Guča: Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-29-8.
- Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka: o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (PDF) (2. dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.