Ogulin
| Ogulin | |
|---|---|
 Frankopanska kula | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Hrvatska |
| Županija | Karlovačka |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 8.216 |
| — gustina | 15,15 st./km2 |
| Aglomeracija (2011.) | 13.915 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 16′ 01″ S; 15° 13′ 30″ I / 45.26681° S; 15.22503° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 542,32 km2 |
  Ogulin Ogulin na karti Hrvatske | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Dalibor Domitrović (SDP) |
| Poštanski broj | 47300 |
| Pozivni broj | +385 47 |
| Registarska oznaka | OG |
| Veb-sajt | |
| ogulin.hr | |
Ogulin je grad u Hrvatskoj, u Karlovačkoj županiji. Prema rezultatima popisa iz 2011. u gradu je živelo 13.915 stanovnika, a u samom naselju je živelo 8.216 stanovnika.[1]
Geografija
[uredi | uredi izvor]Ogulin se nalazi u samom centru Hrvatske, na polovini puta između Zagreba i Rijeke, unutar turističkog područja Plitvičkih jezera (s istoka), šumovitog Gorskog kotara (sa zapada) i severnog Jadrana (s juga).
- Površina grada sa 24 naselja: 542,32 km²
- Nadmorska visina grada: 323 m
- Geografske koordinate:
- geografska širina: 45° 15´ 59"
- geografska dužina: 15° 13´ 44"
Ogulin je smešten u Karlovačkoj županiji, u podnožju planine Klek, a u njegovu podzemlju nalazi se ponor reke Dobre, koji žitelji ovoga kraja zovu "Đulin ponor".
Prošlost
[uredi | uredi izvor]Podigli su Turci 1536. godine tvrđavu u Ogulinu,[2] to je kasnije postala kula Frankopana. Godine 1609. bilo je Srba graničara u Ogulinu i okolini. Od 532 duše njih 190 su bili za oružje. Njima je pored čuvanja granice predstojala borba sa grofovima Zrinjskim. Tadašnji kneževi ogulinskih Srba - Radonja Ljubešić, Petar Dadašković i Paun Lalić obraćali su se caru Ferdinandu da im da drugo zemljište za naseljavanje. Nisu želeli sukob sa hrvatskim velikašima, koji su pretendovali na istu zemlju. Zbog odlaganja rešenja veliki broj Srba se spremao na povratak u Tursku. Tokom 1615. godine zavladala je velika glad u Ogulinu, i drugim mestima. Septembra 1609. godine carske vlasti su ipak uveli grofove zagrebačke Frankopane u posed mesta Ogulin i drugih, uprkos protivljenju Srba. Ogulinski kapetan grof Gašpar Frankopan je 1639. godine naselio 17 kuća Srbima izbeglim iz Turske, u mestu Vitunj, kod Ogulina. Na to su se usprotivili Hrvati u Ogulinu, jer su oni vitunjsku zemlju pre obrađivali. Slali su žalbe protiv ogulinskog kapetana 1640. godine u Grac, austrijskom vladaru. Ne želeći više da čekaju njih 50 naoružanih Hrvata iz Ogulina su opljačkali i terorisali vitunjske naseljenike. Na to je otac ogulinskog kapetana grof Vuk Frankopan obavestio cara, koji je poslao vojsku da uvede red.[3]
Ogulin je bio graničarsko mesto, u okviru Hrvatsko-Slavonskog generalata, i sedište sa štabom III - Ogulinske regimente.[4]
"Najstariji vojnik" u Evropi bio je 1862. godine starac Ivan Rendulić iz Ogulina, tada star 122 godine. On se borio još polovinom prethodnog 18. veka, u sedmogodišnjem ratu pod baronom Trenkom, kao i kasnijim sa Turcima, gde je i dve rane zadobio.[5]
Skupljač i pretplatnik Vukove knjige srpskih narodnih pesama bio je u Ogulinu 1845. godine Nikola Borojević oberlajtant i srpski književnik.[6]
U Ogulinu su (1847) održavani godišnji vašari višednevni u dva termina: 2-4. juna i 9-11. septembra.[7]
U Ogulinu su 1868. godine pretplatnici knjige "Davidovi psalmi", bili pored graničarskih oficira i jeromonah Damaskin Prodanović, učitelj Vasilije Musulin, lugari (šumari) Toma Bartulović i Marko Luketić, te gostioničar Sava Mervoš.[8]
Pobunila se Ogulinska srpska regimenta protiv Henvartovog režima, ali je ubrzo ugušena 8. septembra 1871. godine.[9]
Postavljena je 1882. godine Žandarmerijska četa u Ogulinu.
Godine 1892. u Ogulinu si živela dva člana Matice srpske, koji su bili ujedno i poverenici matičini.[10]
Po podacima iz 1905. godine Ogulin je trgovište, sa selima Vitunj, Hreljin i Musulinski Potok. Srpskih domova je ukupno 200 u kojima živi 1096 pravoslavnih duša. Od javnih zdanja tu su pravoslavna crkva i dve komunalne škole. Tu je politička opština sreski sud i porezno zvanje, sudbeni sto i druge institucije. Pravoslavna crkva posvećena Sv. velikomučeniku Georgiju podignuta je 1857. godine, a ikonostas je oslikan 1866. godine. Tu je pravoslavna crkvena opština sa predsednikom Simom Gomircem, a u pravoslavnoj parohiji je parohijski dom i srpsko pravoslavno groblje. Parohijsko zvanje je osnovano 1870. godine, a sve crkvene matrikule se vode od 1871. godine.[11] Do 1877. godine služio je pop Georgije Pašluga, zatim Mane Tatalović (1877—1887). Bila je 1898. godine pravoslavna parohija u Ogulinu prve platežne klase i upražnjena. Sa nje je posle 11 godina službovanja otišao pop Mihajlo Grubor.[12] Postavljen je 1898. godine pop Milutin Vukelić.
Ogulin je mesto ispod planine Klek, na željezničkoj pruzi. Tu su se 1925. godine spojile trase dve pruge - "lička" ka Gračacu (i Kninu) i ona prema Rijeci, koje polaze od Zagreba.[13] Tu je 1932. godine bilo sedište Okružnog suda za Krajinu, Gorski kotar i Primorje. Otvoren je 1931. godine u Ogulinu Dom narodnog zdravlja, Dugogodišnji predsednik ogulinske opštine bio je 1932. godine Milan Jančić.[14] Prvi mesni fudbalski klub Sport klub Ogulinski osnovan je 1933. godine zaslugom dr Vinka Pavičića, koji je postao predsednik i Julija Goldnera sekretara.[15]
Godine 1905. osnovna škola u mestu je komunalna, sa dva zdanja, za redovnu i poftornu nastavu. Radile su tada učiteljice Milena Blagojević i Petronela Grba. Za redovnu nastavu bilo je 122 dece, a za nedeljnu 46 đaka starijeg uzrasta.[16] Državna osmorazredna građanska škola u Ogulinu se pominje 1880. godine. Časovničarska škola je radila 1892. godine u Ogulinu.[17] Stručna ženska zanatska škola i Državna ženska realna gimnazija, radile je u međuratnom periodu u Ogulinu.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Područje grada Ogulina prema poslednjem popisu iz 2001. godine ima 15.054 stanovnika, od čega 75,7% Hrvata i 20,8% Srba. Uže gradsko područje Ogulina ima 8.712 stanovnika.
Popis 1991.
[uredi | uredi izvor]Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Ogulin je imalo 10.857 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Poznate ličnosti
[uredi | uredi izvor]- Ivana Brlić Mažuranić (Ogulin, 18. april 1874 — Zagreb, 21. jun 1938), hrvatska književnica.
- Ivan Gošnjak (1909—1980), španski borac, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, narodni heroj, general armije.
- Savo Vukelić (1917—1974), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general JNA i narodni heroj Jugoslavije.
Spomenici i znamenitosti
[uredi | uredi izvor]- Đulin ponor
- Frankopanski kaštel u Ogulinu
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. Arhivirano iz originala 04. 06. 2020. g. Pristupljeno 24. 4. 2013.
- ^ "Beogradske opštine novine", Beograd 1894. godine
- ^ "Delo", Beograd 1907. godine
- ^ "Školski list", Novi Sad 1859. godine
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1862. godine
- ^ Vuk St. Karadžić: "Srpske narodne pesme", Beč 1845. godine
- ^ "Zimzelen", kalendar, Segedin 1846. godine
- ^ Ognjeslav Utješanović-Ostrožinski: "Davidovi psalmi", Beč 1868. godine
- ^ "Delo", Beograd 1911. godine
- ^ "Stražilovo", Novi Sad 1892. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1898. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1925. godine
- ^ "Pravda", Beograd 1932. godine
- ^ "Pravda", Beograd 26. jul 1933. godine
- ^ Mata Kosovac, navedeno delo
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1892. godine
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
- Dabić, Vojin S. (2000). Vojna krajina: Karlovački generalat (1530—1746). Beograd: Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve.
- CD-rom: „Naselja i stanovništvo RH od 1857—2001. godine“, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Hrvatske, Zagreb, 2005.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]| Gradovi |  | |
|---|---|---|
| Opštine | ||
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
