Persijska bašta
| Persijska bašta | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Persijska bašta |
| Mesto | Iran |
| Površina | 71.635, 974.002 ha (7,7107×109, 1,048407×1011 sq ft) |
| Uključuje | |
| Kriterijum | Kulturno dobro: i, ii, iii, iv, vi |
| Upis | 2011. (35. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/1372 |
Persijska bašta (persijski jezik: باغ ایرانی, pairi-daeza, tj. "zatvoren prostor") je tradicionalno oblikovanje bašte koje potiče iz središnjeg Irana (Pokrajina Fars), a koje je snažno uticalo na dizajn bašta od Andaluzije do Indije, pa i šire. Zbog toga je devet persijskih bašti, u devet različitih iranskih pokrajina, 2011. godine upisano na UNESKO-v Spisak mesta Svetske baštine u Aziji i Australaziji.[1]
Devet zaštićenih persijskih bašti su: Abas Abad, Eram, Šahzade, Akbarije, Pahlavanpur, Dolat Abad, Čehel Sotun, Fin i Golestan. One su primer raznolikosti dizajna persijske bašte koji su se prilagodili različitim klimatskim uslovima zadržavajući načela koja imaju svoje korene u doba Kira Velikog, u 6. veku p. n. e. Persijska bašta je uvek podeljena u četiri dela s vodom, gde važnu ulogu igraju sistem za navodnjavanje (kanat i bazeni) i ukrasi. Persijska bašta je bila koncepirana da simbolizuje raj i četiri elementa Zoroastrizma: nebo, zemlju, vodu i biljke. Ove bašte, koje datiraju iz različitih razdoblja od 6. veka p. n. e., takođe imaju zgrade, paviljone i zidove, kao i sofisticirane sisteme za navodnjavanje. Kao takve, one su uticale na umetnost baštenskog dizajna od Indije do islamske Španije.[2]
-
Šazdeh bašta, Mahan -
Bašta Golestanskog dvorca, Teheran -
Bašta Fin, Kašan -
Bašta kuće Gavam, Širaz -
Bašta Eram, Širaz
Izvori
[uredi | uredi izvor]
- ^ Komitet svjetske baštine upisao šest novih kulturnih lokaliteta UNESCO, 29. lipnja 2011. Preuzeto 16. jula 2011.
- ^ Mehdi Khonsari, M. Reza Moghtader i Minouch Yavari (1998). The Persian Garden: Echoes of Paradise. , Mage Publishers. ISBN 978-0-934211-46-8.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Mehdi Khonsari, M. Reza Moghtader i Minouch Yavari (1998). The Persian Garden: Echoes of Paradise. , Mage Publishers. ISBN 978-0-934211-46-8.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Utjecaj perzijskih vrtova u Indiji
- Farnoush Tehrāni, The meaning of the Persian garden, na perzijskom jeziku, Jadid Online, 12. 11. 2009, [1].
• Audio slideshow: [2] (5 min 58 sec).