Портал:Lingvistika/Biografije

Maj

Žan Fransoa Šampolion

Žan Fransoa Šampolion (fr. Jean-François Champollion; 23. decembar 1790 — 4. mart 1832) bio je francuski naučnik, filolog i orijentalista koji se smatra ocem moderne egiptologije.

Šampolion je uspeo da dešifruje sistem egipatskog pisma — hijeroglifa. Njegovi prethodnici koji su takođe doprineli dešifrovanju hijeroglifa bili su Slivestr de Sasi, Johan David Ošerblad, Tomas Jang i Vilijam Džon Banks. Šampolion je preveo delove kamena iz Rozete, otkrivajući sličnost staroegipatskog jezika sa savremenim koptskim. Otkrio je da je sistem egipatskog pisma kombinacija fonetskih (zvučnih) i ideogramskih (slikovnih) znakova.

Juni

Ivan Klajn

Ivan Klajn (Beograd, 31. januar 1937) srpski je filolog, doktor nauka, istoričar jezika, profesor na Filološkom fakultetu u Beogradu i redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti.

Preveo je veći broj knjiga sa italijanskog i engleskog jezika. Njegov prevod komedije Đordana Bruna Svećar izvodio se u Ateljeu 212 u Beogradu. Jedan je od priređivača srpskog izdanja Kembričke enciklopedije jezika (Beograd, 1995) Dejvida Kristala i jedan je od prevodilaca (uz Borisa Hlebeca) srpskog izdanja Enciklopedijskog rečnika moderne lingvistike (Beograd, 1988) istoga autora. Član je Saveta Vukove zadužbine. Član je Odbora za standardizaciju srpskog jezika i predsednik Komisije za odnose sa javnošću i rešavanje neodložnih pitanja. Saradnik je Matice srpske.

Novembar

Vuk Karadžić

Vuk Stefanović Karadžić (Tršić, 26. oktobar/6. novembar 1787 — Beč, 7. februar 1864) je bio srpski filolog, reformator srpskog jezika, sakupljač narodnih pesama i pisac prvog rečnika srpskog jezika. Vuk je najznačajnija ličnost srpske književnosti prve polovine XIX veka.

Učestvovao je u Prvom srpskom ustanku kao pisar i činovnik u Negotinskoj krajini, a nakon sloma ustanka preselio se u Beč, 1813. godine. Tu je upoznao Jerneja Kopitara, cenzora slovenskih knjiga, na čiji je podsticaj krenuo u prikupljanje srpskih narodnih pesama, reformu ćirilice i borbu za uvođenje narodnog jezika u srpsku književnost. Vukovim reformama u srpski jezik je uveden fonetski pravopis, a srpski jezik je potisnuo slavenosrpski jezik koji je u to vreme bio jezik obrazovanih ljudi. Tako se kao najvažnije godine Vukove reforme ističu 1818, 1836, 1839, 1847. i 1850.

Decembar

Noam Čomski

Avram Noam Čomski, (engl. Avram Noam Chomsky) doktor nauka, rođen je 7. decembra 1928. godine u Filadelfiji, SAD. Profesor je lingvistike je na Masačusetskom institutu za tehnologiju. Čomski je zaslužan za razvoj teorije o generativnoj gramatici, koja se smatra najvećim doprinosom lingvistici napravljenim u 20. veku. Kritičkim razmatranjem Skinerovog „Verbalnog ponašanja“, u kome je osporavao bihevioristički pristup proučavanju uma i jezika koji dominira u toku 1950-ih godina, posebno je doprineo razvoju kognitivne revolucije.

Njegov naturalistički pristup proučavanju jezika imao je posebno uticaja na filozofiju jezika i uma. Utvrdio je svoju hijerarhiju, klasifikaciju formalnih jezika na osnovu njihove generativne moći.