Preslap

Preslap
Preslap;
	Preslap
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Jablanički
Opština	Crna Trava
Stanovništvo
— 2022.	91
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 49′ 13″ S; 22° 24′ 17″ I / 42.820166° S; 22.404833° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	1270 m
	Preslap Preslap na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	016
Registarska oznaka	LE

Preslap je naselje u Srbiji u opštini Crna Trava u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2022. bio je 91 stanovnik.

Položaj i uređenost

U zagrljaju bregova planine Plane, s obe strane kao kristal bistre Presplanske reke, nalazi se selo Preslap. To je jedino selo ušorenog tipa na području crnotravske opštine. Celo je na eruptivnoj steni u jednoj dubodolini blagog nagiba. Iako leži na samoj bugarsko-srpskoj granici, i bilo pod dugo pod bugarskom okupacijom, stanovništvo je očuvalo etničke odlike Srba. Zadržalo je srpsku slavu, a svadbeni i drugi kućevni običaji su kao u svim drugim srpskim krajevima. Ekonomski, saobraćajno pa i kulturno odvajkada su bili okrenuti bili Srbiji. Ovo selo je 1964. godine imalo 119 domaćinstva i 132 stanovnika, a dobilo je ime prema reljefu zemljišta. Poređenja radi, u mestu "Preslopu" je 1879. godine bilo 49 kuća sa 296 duša.^[1] Preslap je udubljenje (sedlo) udaljeno oko 1,5 kilometara od centra sela. Iako samo mesto nije ekonomski razvijeno, preslapska domaćinstva su bila i ostala veoma napredna. Preslapčani su nekada bili čuveni stočari. Mnogi su i „iljadili“ (po hiljadu ovaca čuvali u jedno domaćinstvo).

Preslap je naselje zbijenog tipa, ono je ipak podeljeno u mahale:

Mahala Mlađinsci (6k),
Mahala Bojišini (4k),
Mahala Cvejinska (8k),
Mahala Ješkova (9k),
Mahala Rid (16k),
Mahala Antiska (10k),
Mahala Rajina (13k),
Mahala Krivi del (16k),
Mahala Centar (6k),
Mahala Čuka (7k).

I sa primitivnom obradom zemlje u prošlosti, Preslapčani su imali prvu reč u planinskoj prozvodnji krompira i žitarica. Brašno se u Preslapu retko uvozi.

Istorija

U Prvom i Drugom svetskom ratu selo je pustošila bugarska vojska. U toku ovog rata ono je u više mahova paljeno, a stanovništvo internirano u Bugarsku, zlostavljano i ubijano, 25. oktobra 1943. godine, dim je kao gusta magla obavijao Preslap. Zamenik ministra Narodne odbrane Bugarske Slavčo Trnski ovako opisuje taj događaj:

Toga dana ljudi, deca, žene, gotovo celo stanovništvo, plačući bežali su samo da spasu svoje živote. Stoka u štalama je bespomoćno drečala i gorela. Od ovog straha i užasa mnogo seljaka je poludelo, a drugi su pre vremena ostareli…

U krvavoj martovskoj ofanzivi Preslap je bio pretvoren u zgarište, 74 internirca u Bugarsku, zlostavljana su i prinudno sprovedena na radilišta u unutrašnjosti Bugarske. Šestorica iz ovog sela su hrabro položili svoje živote, a stanovništvo je uzimalo aktivno učešće u NOR.

Demografija

U naselju Preslap živi 238 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 55,5 godina (52,9 kod muškaraca i 57,8 kod žena). U naselju ima 113 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,22.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	730
1953.	732
1961.	792
1971.	764
1981.	527
1991.	329	329
2002.	251	251
2011.	166
2022.	91

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	249	99,20%
nepoznato	1	0,39%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	0	0
80+	7	8
75—79	6	13
70—74	9	10
65—69	21	29
60—64	14	15
55—59	10	10
50—54	3	7
45—49	9	6
40—44	7	10
35—39	6	5
30—34	6	5
25—29	5	3
20—24	8	3
15—19	5	3
10—14	4	2
5—9	0	1
0—4	0	1
Prosek :	52,9	57,8

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	113	119	143	186	167	124	113

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	33	42	21	15	1	1	0	0	0	0	2,22

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	116	30	74	10	2
Ženski	127	17	77	25	8
UKUPNO	243	47	151	35	10

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	22	6	0	0	8
Ženski	27	3	0	0	18
UKUPNO	49	9	0	0	26
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	0	4	2	0	0
Ženski	0	0	3	0	0
UKUPNO	0	4	5	0	0
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	0	1	1
Ženski	0	0	1	1	1
UKUPNO	0	0	1	2	2
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	0
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	0	0	0	0

Reference

^ "Otadžbina", Beograd 1880. godine
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

[1] "Otadžbina", Beograd 1880. godine

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]