Prespansko jezero

Prespansko jezero
Prespansko jezero
Koordinate	40° 53′ 50″ S; 21° 01′ 56″ I
Tip	prirodno, protočno
Zemlje basena	Severna Makedonija, Grčka, Albanija
Maks. dužina	34 km
Maks. širina	10 km
Površina	273 km2
Maks. dubina	54 m
Nad. visina	853 m
Prespansko jezero
Vodena površina na Vikimedijinoj ostavi

Prespansko jezero (mkd. Преспанско Езеро, alb. Liqeni i Prespës) je par jezera u jugoistočnom delu Evrope, podeljenih između Grčke, Albanije i Severne Makedonije.

Karakteristike

Sastoji se od jezera Velika Prespa (273 km², 853 metra nadmorske visine) i Mala Prespa (47 km², 857 metara nadmorske visine). Veliku Prespu dele sve 3 zemlje, dok je Mala Prespa u Grčkoj i malim delom u Albaniji. Jezera su smeštena na južnoj strani Prespanske kotline između planine Galičice i planine Baba. Od ukupne površine jezera, 190 km² pripada Severnoj Makedoniji, 84,8 km² Grčkoj i 38,8 km² Albaniji. Jezero Velika Prespa je udaljeno samo 10 km od Ohridskog jezera sa kojim je povezano podzemnim kanalima u krečnjačkom tlu. Pošto je Prespansko jezero na oko 150 metara većoj visini, voda se iz njega preliva. Najveća dubina jezera je 54 m.

Na jezeru Mala Prespa se nalazi ostrvo Ahil (Ail) na koje je Samuilo doneo mošti Svetog Ahila iz Tesalije. Na jezeru Velika Prespa postoje dva nenaseljena ostrva: Golem Grad (u Severnoj Makedoniji) i Mali Grad (u Albaniji).

Golem Grad je ostrvo oduvek poznato po ogromnom broju zmija, i to opakih otrovnica. Tu se nije moglo opstati, jedino su seljaci iz okoline zimi tu držali ovce. O njemu je ostavio svedočanstvo srpski monah Kalist, koji je proveo dve godine samujući na tom pustom i opasnom mestu. Živeo je u kolibi na "foji", koju je napravio na jednom drvetu, visoko iznad zemlje, zaštićen od otrovnica, sa koje bi silazio uglavnom noću. Tu su se u međuratnom periodu još nalazile ruševine stare Pravoslavne crkve građene od kamena. Bio je to srednjovekovni srpski hram posvećen Sv. apostolu Petru, zadužbina srpskih vladara Nemanjića. Ostale su zidine bez krova, postojali su otvori zapadnih i južnih vrata. Oko južnih vrata nazirale se se zidne freske, video se zaštićen bršljanom dvoglavi beli orao - kao spomen ktitorski, grb Nemanjićki. Na ostrvu se nalazilo i malo groblje poginulih nemačkih vojnika u Prvom svetskom ratu. Njihovi rođaci su brodovima odneli njihove kosti skupljene u džakove. Iguman svih prespanskih manastira (3) i metoha (6), pomenuti Kalist je 1938. godine sa voljom obnovio tu crkvu na Prespanskom jezeru. Došli su majstori građevinari iz Srbije, i počela je tajna obnova (zbog Bugara, da je ne bi odmah srušili) i to tokom zime (kada nije bilo opasnosti od zmija). Pored crkve sazidao je Kalist malu kuću na sprat, sa dva odeljenja, kao smeštaj za nekog budućeg pustinjaka.

Najveći grad u regionu je Resan, a makedonski deo jezera se nalazi u istoimenoj opštini. Danas je oblast oko jezera proglašena za transnacionalni park prirode.

Ohridsko, Prespansko i Malo Prespansko jezero.

Hidrografske odlike

Jezero dobija vodu podzemnim izvorima i od nekoliko rečica koje se ulivaju u jezero. S makedonske strane su to; Golema reka, Brajčinska reka, Kranska reka, Istočka reka, Bolnska reka i Pretorska reka. S grčke strane je to Stara reka. Veliko Prespansko jezero udaljeno je samo 10 km od Ohridskog jezera, ali leži na 150 metara višoj nadmorskoj nivou. Prespansko jezero povezano je sa Ohridskim jezerom brojnim podzemnim kanalima u krškom materijalu planine Galičica. Tako vode Prespanskog jezera izviru pored manastira Sv. Naum na Ohridskom jezeru (ali i na drugim mestima).

Galerija

• 
  Plaža kod Pretora
• 
  Bazilika na ostrvu Sveti Ahil
• 
  Ribarska koliba

Vidi još

• Malo Prespansko jezero

Literatura

• Stan (Stojan) Malian (2009). History and Religion of Macedonia: Gateway to Europe. AuthorHouse. str. 120. ISBN 978-1-4389-7764-5. 
• Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. 
• Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3. 

Spoljašnje veze

• Park Prespa