Pređi na sadržaj

Ravni Topolovac

Koordinate: 45° 27′ 35″ S; 20° 34′ 07″ I / 45.459678° S; 20.568592° I / 45.459678; 20.568592
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe, pogledajte Topolovac (višeznačna odrednica).
Ravni Topolovac
Pravoslavna crkva
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaVojvodina
Upravni okrugSrednjobanatski
OpštinaŽitište
Stanovništvo
 — 2011.Pad 1.137
 — gustina38/km2
Geografske karakteristike
Koordinate45° 27′ 35″ S; 20° 34′ 07″ I / 45.459678° S; 20.568592° I / 45.459678; 20.568592
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina69 m
Površina29,5 km2
Ravni Topolovac na karti Srbije
Ravni Topolovac
Ravni Topolovac
Ravni Topolovac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj23212
Pozivni broj023
Registarska oznakaZR

Ravni Topolovac (mađ. Katalinfalva, nem. Kathereinfeld) je naselje u opštini Žitište, u Srednjobanatskom upravnom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2022. bilo je 869 stanovnika.

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Pojedini izvori navode da prvo pominjanje sela pod imenom Topolovac datira iz XVII veka. Kako se navodi, bilo je to naselje sa pretežno srpskim življem. Na prostoru oko Bečkereka, Lugoša i Temišvara zabeleženo je više naselja pod ovim imenom. Na Ugarskim kartama koje se odnose na XVI, XVII i XVIII vek nalazimo više naselja pod ovim imenom. Tako se ovo ime prenelo na više poteza u banatskim naseljima pored reke Tamiš (Sečanj, Sarča, Katarina). Posle Drugog svetskog rata novi naseljenici dali su naselju Katarina ime Ravni Topolovac.

Naselje pripada prostoru koji se danas naziva Srednji Banat (Keve okrug, Torontalska županija, Bečkerečki okrug, Tamiški Banat, Tamiški srez, Srednjobanatski okrug) na severnoj geografskoj širini 45º 26´ i istočnoj geografsko dužini 20º 35´. Nadmorska visina naselja i atara Ravni Topolovac kreće se od 69 do 81 metar.[1] Zahvata površinu od oko 31 km2.

Poreklo imena

[uredi | uredi izvor]

Ime ovog mesta izvedeno je od imena topola (papulus alba) u istorijskim i na geografskim kartama (Kathreinfeld, Katarina, Katharinenfeld). Pod ovim imenom naselje se sreće u području Botoša i Sečnja blizu reke Tamiš. Usled čestih poplava naselje je menjalo mesto, uvek južno od današnjeg mesta i različito je zapisivano. Pretpostavlja se da je osnovano 1795. i naseljeno nemačkim stanovništvom.

Krajem 18. veka osnovano je naselje Katarinafeld, današnji Ravni Topolovac. Selo je tokom svoje istorije promenilo nekoliko imena:

  1. 1794-1853 Katarinafeld (Katharinafeld)
  2. 1854-1864 Katarinenfeld(Katharinenfeld)
  3. 1864-1878 Katarinfeld (Katharinfeld)
  4. 1878-1918 Katalinfalva (Katarinfalva)
  5. 1918-1920 Katarina
  6. 1920-1922 Katarinovac
  7. 1922-1941 Katarina
  8. 1941-1944 Kathereinfeld (Kathereinfeld)
  9. 1944-1947 Katarina (bilo je predloženo Tolbuhinovo)
  10. 1947-1948 Topolovac
  11. 1948-1949 Banatski Topolovac
  12. 1949- Ravni Topolovac 2[2]

Podaci o selu i njegovoj prošlosti

[uredi | uredi izvor]

Selo pripada srednjem Banatu, nalazi se 21 km severoistočno od Zrenjanina i po izgradnji infrastrukturnih objekata i modernih kuća za stanovanje može se meriti sa naseljima gradskog karaktera.

Naselje pod imenom Topolovac se prvi put pominje u Tamiškom Banatu u XIV veku. Prema jednoj legendi koja je zabeležena početkom XX veka, stanovništvo tog starog Topolovca, koje se nalazilo na Tamišu iselilo se na sever zbog najezde Turaka u XVI veku. Isto tako iselilo se zbog turske najezde i stanovništvo jednog naselja koje se nalazilo u ataru Ravnog Topolovca, blizu današnjeg sela. Ono je povlačeći se na sever, prema legendi, sve dragocenosti i blago stavilo u crkvena zvona i potopili u crkveni bunar. Legenda o blagu dugo se održala u Ugarskoj, pa su čak dolazili pustolovi da traže bunar sa blagom iz Kečkemetskog kraja u Mađarskoj. Prema kazivanjima najstarijih stanovnika Topolovca, ovo naselje zvalo se „Sveta Marija“, a drugi kažu da se zvalo „Mali Kečkemet“. Na starim ugarskim kartama Banata u ataru mesta ubeleženo je naselje Kendereš, blizu današnjeg sela. Ovo ime se sačuvalo u ataru današnjeg sela sve do Drugog svetskog rata. Staro je i ime Šozov za kanal koji prolazi pored sela i spaja Tamiš i Begej, koje je izvedeno od starog srpskog naselja koje se javlja u ovom delu Banata. Današnje naselje nastalo je na posedu pokatoličene i pomađarene jermenske porodice Kiš, koja je najpre živela u Čanadu. Ona je uspela da se uzdigne zahvaljujući uslugama koje su u XVIII veku pružali Habzburgovcima. Plemićku titulu ovoj porodici dodelila je Marija Terezija, Austrijska carica. Zakupac i arendator Isak Kiš, koji se obogatio zakupom Belja i trgovinom stokom i vinom u Bačkoj, kupio je na licitaciji u Beču 1. avgusta 1781. godine za 647.750 forinti Elemirsko-Itebejsko vlastelinstvo od Bečke komore. Kako stanovnici Itebeja, Torka i Sent Đerđa (Žitišta) nisu hteli da prihvate Kiša za svog vlastelina izbila je 1782. godine pobuna zbog čega je 12 pobunjenika kažnjeno. Intervenisala je i vojska. Posle smirivanja stanja, upravu nad Itebejskim vlastelinstvom Kiš je prepustio svom najmlađem sinu Nikoli koji je bio oženjen Katarinom fon Lukač Isekuc.

Današnje selo osnovala je spahinica Katarina fon Lukač Isekuc koja je bila udata za Nikolu Kiša, posednika Itebejskog vlastelinstva, na mestu gde je negde 1785. godine on ubijen. Najverovatnije da je stradao od pobunjenika koji su se još uvek čvrsto držali želeći da povrate svoja kamaralna prava. Na Karti Vojne granice Rudolfa Šmita iz 1787. godine, već se nalazi ucrtan toponim Katarina na današnjoj lokaciji. (Vojvodina; knj. 2, Prometej, 2008; str. 269). Selo je kasnije dobilo ime Katarinafeld po njenom imenu. To se poklapalo sa državnim interesima jer je time ojačan zagranični deo nemačkim „jobađima“ posle velike provale Turaka u Banat 1791. godine. Katarina je 1808. započela izgradnju crkve koja je završena 1812. godine. Mesto je tokom XIX veka dobilo i druge ustanove neophodne za razvoj. Struktura stanovništva je izmenjena 1945/46. kolonizacijom pretežno srpskog stanovništva sa područja Hercegovine i raznih krajeva Bosne.[3][4]

U Prvom svetskom ratu mesto je oslobođeno 17. novembra 1918.[5]

Demografija

[uredi | uredi izvor]

U naselju Ravni Topolovac živi 1450 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,4 godina (41,1 kod muškaraca i 43,6 kod žena). U naselju ima 466 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,90.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja četiri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[6]
Godina Stanovnika
1948. 2.454
1953. 2.086
1961. 2.096
1971. 1.817
1981. 1.656
1991. 1.445 1.407
2002. 1.352 1.483
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[7]
Srbi
  
 1.191 88,09%
Romi
  
 59 4,36%
Hrvati
  
 17 1,25%
Rumuni
  
 5 0,36%
Mađari
  
 5 0,36%
Makedonci
  
 3 0,22%
Jugosloveni
  
 3 0,22%
Crnogorci
  
 2 0,14%
Bugari
  
 1 0,07%
nepoznato
  
 1 0,07%


Stanovništvo prema polu i starosti[8]
m
ž
? 1
  
  
 4
80+ 13
  
  
 21
75—79 24
  
  
 46
70—74 40
  
  
 35
65—69 46
  
  
 63
60—64 45
  
  
 50
55—59 34
  
  
 43
50—54 39
  
  
 34
45—49 52
  
  
 39
40—44 54
  
  
 55
35—39 46
  
  
 53
30—34 39
  
  
 36
25—29 40
  
  
 28
20—24 33
  
  
 27
15—19 46
  
  
 47
10—14 46
  
  
 49
5—9 37
  
  
 29
0—4 26
  
  
 32
Prosek : 41,1 43,6
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 450 396 449 458 460 466 466
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 100 121 79 95 40 25 5 1 0 0 2,90
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 552 167 335 36 14 0
Ženski 581 122 340 116 3 0
UKUPNO 1.133 289 675 152 17 0
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 286 84 0 1 94
Ženski 190 40 0 1 67
UKUPNO 476 124 0 2 161
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 9 15 26 6 14
Ženski 3 1 33 4 0
UKUPNO 12 16 59 10 14
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 1 1 18 7 5
Ženski 2 2 9 12 13
UKUPNO 3 3 27 19 18
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 4 0 0 1
Ženski 3 0 0 0
UKUPNO 7 0 0 1

Galerija

[uredi | uredi izvor]
  • Mesto bivše katoličke crkve
    Mesto bivše katoličke crkve
  • Pravoslavna crkva
    Pravoslavna crkva

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Ravni Topolovac“, monografija sela istoričara Boriše Radovanovića
  2. ^ Boriša Radovanović, „Ravni Topolovac“, monografija naselja, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd, 1991.
  3. ^ „Istorijski arhiv Zrenjanina fond Kiš Erne; Boriša Radovanović, Ravni Topolovac“, monografija naselja, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd, 1991.;
  4. ^ Boriša Radovanović, „Ravni Topolovac sred Ravnog Banata“, Zavičajac, Zrenjanin
  5. ^ Oslo­bo­di­o­ci Rav­nog To­po­lov­ca („Politika”, 23. novembar 2018)
  6. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  7. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  8. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Ravni Topolovac na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Равни_Тополовац&oldid=27922835”