Roman Filipčev
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| roman filipčev | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 12. februar 1895. |
| Mesto rođenja | Novi Bečej,  Austrougarska |
| Datum smrti | decembar 1941. (46 god.) |
| Mesto smrti | okolina Moskve,  Ruska SFSR,  Sovjetski Savez |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1919. |
| Član KPSS od | 1919. |
| Učešće u ratovima | Prvi svetski rat, Ruski građanski rat, Španski građanski rat Veliki otadžbinski rat |
| Služba | Austrougarska vojska, Crvena armija, Internacionalne brigade |
| Čin | major |
Roman Filipčev (Novi Bečej, 12. februar 1895 — okolina Moskve, decembar 1941), revolucionar, učesnik Oktobarske revolucije i Španskog građanskog rata.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 12. februara 1895. godine u Novom Bečeju. Posle završene osnovne škole izučio je poslastičarski zanat.
Godine 1914. izbijanjem Prvog svetskog rata, bio je mobilisan u austrougarsku vojsku i poslat na Istočni front. Septembra 1917. godine, zajedno sa nekolicinom boraca južnoslovenskog porekla u austrougraskoj vojsci, predaje se Rusima. U Rusiji, gde je bio u zarobljeništvu, zatiče ga izbijanje Oktobarske revolucije i potom građanskog rata. Tokom građanskog rata priključio se Crvenoj armiji, a 1919. godine je postao član Ruske komunističke partije (boljševika). Iste godine je prešao u Mađarsku, gde je učestvovao u tamošnjoj socijalističkoj revoluciji.
Posle poraza Mađarske Sovjetske Republike, u leto 1919. godine, vratio se u rodno mesto gde se prikljuio Socijalističkoj radničkoj partiji Jugoslavije i radio na popularizaciji socijalističkih ideja. Bio je delegat vojvođanskih komunista na Drugom kongresu KPJ, juna 1920. godine u Vukovaru. Posle donošenja Obznane i početka otvorenog progon komunista od strane vlasti Kraljevine SHS, Filipčev se vraća u Sovjetsku Rusiju.
Po povratku u Rusiju, izvesno vreme je bio na partijskom radu među Jugoslovenima u Sibiru, a od 1921. do 1924. godine je u Moskvi je pohađao Komunistički univerzitet „Sverdlov“, na kome su gde su školovali brojni revolucionari, koji su bili potencijalni kadrovi za širenje svetske komunističke revolucije.
Godine 1928. kao iskusan revolucionar od strane Kominterne je poslat u Jugoslaviju, da među partijskim članstvom radi na sprovođenju „Otvorenog pisma Kominterne članovima KPJ“. Potom se bavio partijskim radom — izvesno vreme je bio sekretar Pokrajinskog komiteta KPJ za Bosnu i Hercegovinu i sekretar Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, od novembra 1928. do januara 1929. godine. Posle zavođenja „Šestojanuarske diktature“ kralja Aleksandra, 1929. godine vratio se u Sovjetski Savez.
Po povratku u Sovjetski Savez radio je u Izvršnom komitetu Kominterne na specijalnim zadacima. Izvesno vreme je radio na Komunističkom univerzitetu nacionalnih manjina Zapada, gde je bio predavač Istorije SKP (b) i rukovodilac jugoslovenskog sektora.
Godine 1936. izbijanjem Španskog građanskog rata, među prvima je iz Sovjetskog Saveza poslat u Španiju. Tamo je boravio i radio pod ilegalnim imenom Arnold Fajn. Kao veoma poverljiv čovek Kominterne, u Albaseti je postavljen za načelnika kontraobaveštajne službe u Centralnom štabu Internacionalnih brigada, koja je imala zadatak da proverava svakog interbrigadistu, koji je došao u Španiju. Tokom rata stekao je čin majora Španske republikanske armije.
Krajem 1937. godine, zbog lošeg zdravstvenog stanja, bio je premešten na drugu dužnost - bio je načelnik obaveštajnog odeljenja jedne divizije. Nešto kasnije je kao obaveštajac delovao u neprijateljskoj pozadini. Neposredno pred pad Španske republike, 1939. godine, pogoršalo mu se zdravstveno stanje pa je preko Francuske bio evakuisan u Sovjetski Savez.
Posle povratka u Moskvu, postavljen je na dužnost zamenika direktora Instituta stranih jezka. Napadom Trećeg rajha na Sovjetski Savez i početkom Velikog otadžbinskog rata, 1941. godine, iako teško bolestan na lični zahtev je primljen u Crvenu armiju i poslat na front. Nalazio se u Petoj diviziji narodnih dobrovoljaca rejona grada Moskve (ova jedinica kasnije je preimenovana u 113. pešadijsku diviziju) i vršio dužnost političkog komesara obaveštajnog odreda. Decembra 1941. godine ova jedinica je učestvovala u borbama za odbranu Moskve. Tokom ovih borbi je i poginuo.
Njegov sin Milojko, rođen 1914. godine, bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i jedan od organizatora ustanka u srednjem Banatu. Posle rata je 1948. godine bio uhapšen, kao pristalica Informbiroa i bio je zatvoren na Golom otoku.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Pero Morača i Stanislav Stojanović Komunisti Jugoslavije 1919—1979. „Eksport Pres“, Beograd 1979. godina.
- Ivan Očak Jugoslovenski sudeonici Oktobarske revolucije u borbi protiv fašizma (1936—1945). Zagreb 1981. godina.