Saobraćaj u Mađarskoj
 |
Mađarska se nalazi u središnjem delu Panonske nizije, pa je izrazito ravničarska zemlja, što pogoduje razvoju svih vidova saobraćaja. Druga važna osobina zemlje značajna za saobraćaj je da je Mađarska podunavska zemlja.
Mađarska ima razvijen drumski, železnički, vazdušni i vodeni saobraćaj. Budimpešta, kao prestonica države, do te mere je značajan čvor u državnoj saobraćajnoj mreži, da se kaže da „svi putevi vode do Budimpešte“.
Pogledati: Mađarske državne železnice
Ukupna dužina železničke mreže u Mađarskoj je 7.606 km (1998. godine), od čega je oko 97% standardne širine koloseka. Elektrificirano je 2.270 km železnice, a dužina pruga sa dvojnim kolosekom je 1.236 km. Ovo govori o razvijenosti železničke mreže i može se reći da svako značajnije mesto u zemlji ima železničku stanicu ivezu železnicom.
Glavni saobraćajni čvor je Budimpešta sa tri velike železničke stanice: Keleti, Njugati i Deli. Drugi po važnosti železnički čvor u zemlji je Solnok. Najvažnije železničke pruge kreću od Budimpešte u sledećim pravcima:
- ka jugu - za Kečkemet i Srbiju
- ka jugoistoku - za Segedin i Rumuniju
- ka istoku - za Debrecin i Ukrajinu
- ka severoistoku - za Miškolc i istočnu Slovačku
- ka severu - za Vac i središnju Slovačku
- ka severozapadu - za Đer, Beč i Bratislavu
- ka zapadu - za Sekešfehervar, Balaton i Sloveniju
- ka jugozapadu - za Pečuj i Hrvatsku
Budimpešta je takođe jedini grad u Mađarskoj sa gradskom železnicom i sa metro sistemom, jednim od najstarijih u svetu (pogledati: Budimpeštanski metro). Budimpešta ima i razvijenu tramvajsku mrežu, a pored prestonice tramvajsku mrežu imaju i gradovi Miškolc, Segedin i Debrecin. Nekada je bilo više mađarskih gradova sa tramvajskim pevozom, ali su oni u međuvremenu zamenjeni autobusima.
Železnička veza sa susednim zemljama:
Srbija - da
Rumunija - da
Ukrajina - da, uz promenu širine koloseka
Slovačka - da
Austrija - da
Slovenija - da
Hrvatska - da
Pogledati: Auto-putevi u Mađarskoj
Ukupna dužina drumskih puteva u Mađarskoj je 188.490 km, od čega je sa čvrstom podlogom 81.950 km. Dužina auto-puteva trenutno iznosi 1013 km (2007. godine), ali se u narednim godinama očekuje brza izgradnja novih deonica.
Današnji državni auto-putevi i oni koji će biti izgrađeni u bliskoj budućnosti povezuju prestonicu Budimpeštu sa obodom zemlje i prestonicama susednih zemalja. Oni se uglavnom pružaju trasama Evropskih koridora, a nose dvoznačne nazive „M+broj“.
Najvažniji državni auto-putevi su:
- M0, kružni auto-put ("prsten") oko Budimpešte, na kojeg se priključuju svi ostali važni auto-putevi koji vezuju prestonicu sa ostatkom zemlje i inostranstvom, ukupna dužina 101 km, savremeni auto-put je izgrađen južnom polovinom prstena, dok će se preostala polovina završiti do 2014. godine.
- M1, Budimpešta - Tatabanja - Đer - Mosonmađarovar - granica sa Austrijom, ka Beču, ukupna dužina 156 km, savremeni auto-put celom dužinom.
- M15, Mosonmađarovar (veza na M1) - granica sa Slovačkom, ka Bratislavi, ukupna dužina 15 km, savremeni auto-put celom dužinom.
- M2, Budimpešta - Vac - Šalgotarjan - granica sa Slovačkom, savremeni auto-put od Budimpešte do Vaca u dužini od 20 km.
- M3, Budimpešta - Polgar - Njiređhaza - granica sa Ukrajinom, ukupna dužina 230 km, savremeni auto-put od Budimpešte do Njiređhaze.
- M30, Polgar (veza na M3) - Miškolc - granica sa Slovačkom, savremeni auto-put do Miškolca na dužini od 25 km.
- M35, Polgar (veza na M3) - Debrecin - granica sa Rumunijom, savremeni auto-put do Debrecina na dužini od 35 km.
- M5, Budimpešta - Kečkemet - Segedin - granica sa Srbijom, ukupna dužina 174 km, savremeni auto-put celom dužinom.
- M6, Budimpešta - Dunaujvaroš - Seksard - Pečuj - granica sa Hrvatskom, ukupna dužina 212 km, savremeni auto-put na deonici Budimpešta - Dunaujvaroš u dužini od 54 km, deonica Dunaujvaroš - Seksard u izgradnji.
- M7, Budimpešta - Sekešfehervar - Balaton - Nađkanjiža - granica sa Hrvatskom, ukupna dužina 230 km, savremeni auto-put najvećim delom izgrađen, u izgradnji poslednja deonica do hrvatske granice u dužini od 20 km.
- M70, Nađkanjiža (veza na M7) - granica sa Slovačkom, ukupna dužina 20 km, savremeni auto-put celom dužinom, završen 2006. godine.
- M8, Sekešfehervar (veza na M7) - Vesprem - granica sa Austrijom, planirana izgradnja.
- M9, Seksard - Kapošvar - Nađkanjiža - Sombahtelj - Šopron - granica sa Austrijom, planirana izgradnja.
Za više obaveštenja o autputevima u Mađarskoj: Motorway information (na engleskom jeziku)
Mađarska je kontinentna zemlja i stoga nema pomorskih luka. Od luka u okolnim zemljama najveći značaj za njenu privredu ima luka Rijeka u Hrvatskoj. Sa druge strane, rečni saobraćaj je razvijen i međunarodnog je značaja. Dužina rečnih vodenih puteva u Mađarskoj je 1373 km (1997. godine).
Najvažniji vodeni put u zemlji je reka Dunav, važan panevropski plovni put (Koridor 7) koji povezuje srednju Evropu sa oblašću Crnog mora i Balkana. Važne luke na Dunavu su: Budimpešta, Baja i Dunaujvaroš. Dunav je takođe važna turistička maršruta u Mađarskoj i danas je sve više marina i drugih turističkih sadržaja duž njegovih obala. Pored Dunava plovna je i rekaTisa, a postoje i plovni kanali.
Gasovodi i naftovodi
[uredi | uredi izvor]Naftovod: Dužina tokova je 1.204 km (1991. godine).
Gasovod: Dužina tokova je 4.387 km (1991. godine).
U Mađarskoj postoji 45 zvanično upisanih aerodroma, od kojih je 16 sa čvrstom podlogom. 5 aerodroma u državi ima a IATA kod (IATA Airport Code) i, samim tim, međunarodni značaj. To su:
- Međunarodni aerodrom „Feriheđ“ u Budimpešti - BUD
- Međunarodni aerodrom „Debrecin“ u Debrecinu - DEB
- Međunarodni aerodrom „Šarmelek“ kod Balatona - SOB
- Međunarodni aerodrom „Per“ u Đeru - QGY
- Međunarodni aerodrom „Poganj“ u Pečuju - PEV
Najveći i najvažniji aerodrom u zemlji je budimpeštanski Međunarodni aerodrom „Feriheđ“, udaljen 16 km jugoistočno od grada. To je bio i jedini državni aerodrom do 1994. godine. Zbog svog izvarednog položaja ovaj aerodrom je i važan regionalni saobraćajni čvor. Drugi po značaju aerodrom je Međunarodni aerodrom „Šarmelek“, koji je najviše okrenut turizmu na Balatonu. Aerodromi u Đeru, Debrecinu i Pečuju su pred otvaranjem.
U Mađarskoj su zvanično upisana i 5 heliodroma (1999. godine).
