Света Катарина (Majstor Teodorik)
 Sveta Katarina | |
| Umetnik | Majstor Teodorik |
|---|---|
| Godina | 1360 - 1365 |
| Tehnika | uljana tempera na bukovoj dasci |
| Dimenzije | 115 × 86.9 cm |
Sveta Katarina Aleksandrijska je slika boemskog gotičkog slikara majstora Teodorika rađena uljanom temperom na bukovoj dasci. Ističe se među Teodorikovim slikama u kapeli Časnog krsta zamka Karlštejn, posebno po bogato ukrašenoj odeći. Slika je izložena u kolekciji srednjovekovne umetnosti Nacionalne galerije u Pragu. [1]
Opis i klasifikacija
[uredi | uredi izvor]Slika je dimenzija 115 x 86,9 cm. Okvir, ukrašen istim štampanim ukrasom kao i pozadina slike, je originalan. Slika je restaurirana 1968. (R. Slanski) i 1980-ih (K. Veseli). Sveta Katarina drži uobičajene atribute - u levoj ruci točak za mučenje sa metalnim šiljcima, u desnoj mač kojim joj je, prema legendi, posečena glava.
Delikatna podloga, koja obeležava i najsitnije detalje, svrstava sliku u glavnu grupu Teodorikovih slika u Karlštejnu. Sama slika lica je malo promenjena u odnosu na originalni crtež i crte lica su slične onima kod Bogorodice na slici Svete Ane sa Marijom i detetom Hristom. Cela grupa svetitelja, koja je smeštena u severoistočnoj niši prezviterija u kapeli Časnog krsta, odlikuje se bogatom dekoracijom draperije. Odežda Svete Katarine je jedna od najsloženijih među njima, a pored zamršene i bogate šare samog ogrtača, ukrašena je reljefnim aplikacijama. Na plavoj azuritnoj podlozi, iscrtani su cvetovi sa šest latica u kombinaciji sa stilizovanim hrizantemama, praćeni ručno oslikanim listovima trolista. Nabori draperije su osenčeni ultramarin plavom sa koštano-crnom. Svetiteljka je prvobitno imala raspuštenu kosu koja joj se spuštala niz desno rame. Nakon prefarbanja azurit plavom bojom, dizajn na ovom delu draperije je samo približno repliciran. Istovremeno, originalna zelena palmina grana bila je obojena braon, a mač u njenoj desnoj ruci bio je obojen crvenom bojom. Razlike u intenzitetu farbanja kose od čela nadole upućuju na to da je svetica možda prvobitno nosila krunu ili pokrivač za glavu. Pastiglija (reljefna dekoracija), sa motivom grožđa i šestokrakim rozetama, napravljena od mešavine krede i lepka, izlivena je u kalupu od kalaja. Za podlogu je pričvršćena uljanim lepkom uz dodatak okera i minijuma. [2]
Sveta Katarina Aleksandrijska u vreme Karla IV
[uredi | uredi izvor]Sveta Katarina je bila jedna od najpopularnijih svetiteljki u vreme nastanka slike u 14. veku. Bila je zaštitnica naučnika i studenata, kao i novoosnovanog Karlovog univerziteta. Ona je takođe imala poseban lični značaj za Karla IV, jer je na praznik Svete Katarine, 25. novembra, on vodio pobedonosnu bitku kod zamka San Feliče u severnoj Italiji 1332. godine kao mlad 16-godišnji kraljević. U bogato ukrašenom privatnom oratorijumu Karla IV, pored kapele Device Marije u Karlštejnu, nalazi se mural Svete Katarine na desnoj strani oltarske mense. [3] To je verovatno i razlog zašto se ova kapela, prvobitno posvećena zaštitniku Lombardije, Svetom Palmatiju, u literaturi naziva kapela Svete Katarine.
Sveta Katarina Aleksandrijska u umetnosti
[uredi | uredi izvor]-
Ikona Svete Katarine Aleksandrijske (13. vek) -
Simone Martini, Marija Magdalena i Sveta Katarina Aleksandrijska (1322-1326) -
Nikolo di Senja, Sveta Katarina Aleksandrijska (pre 1348) -
Andrea di Ćione Orkanja, 1354-1357, Santa Marija Novela, Firenca -
Pjetro Neli, Sveta Katarina Aleksandrijska (1365)
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Fajt J, Chlumská Š, 2014, p. 35
- ^ Grohmanová Z 1997, str. 592, 594
- ^ Homolka J 1997, str. 107, fig. 25
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Fajt Jiří, Chlumská Štěpánka, Bohemia and Central Europe 1200-1550, National Gallery in Prague 2014, ISBN 9788070355695
- Jiří Fajt (ed.), Magister Theodoricus, court painter to Emperor Charles IV, National Gallery in Prague 1997, ISBN 807035142X
- Homolka Jaromír, Artistic decoration of the palace and smaller tower of Karlštejn Castle, pp. 95-154, in: Jiří Fajt, Magister Theodoricus, court painter to Emperor Charles IV, National Gallery in Prague 1997
- Grohmanová Zora, Survey of panel paintings from the Chapel of the Holy Cross, pp. 588-597, in: Jiří Fajt, Magister Theodoricus, court painter to Emperor Charles IV, National Gallery in Prague 1997