Pređi na sadržaj

Spisak opera Volfganga Amadeusa Mocarta

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Plakat za uvodnu predstavu opere Čarobna frula, 30. septembar 1791.

Spisak opera Volfganga Amadeusa Mocarta predstavlja 22 muzičke drame u različitim žanrovima koje je komponovao Volfgang Amadeus Mocart. Kreću se od malih, izvedenih djela njegove mladosti do punopravnih opera u zrelom dobu. Tri djela je ostavio nedovršena i izvedena su tek mnogo godina nakon njegove smrti. Sva njegova djela u zrelom dobu smatraju se klasicima i nikada nisu bila van repertoara svjetskih operskih kuća.[1]

Operski analitičar Dejvid Kerns je istakao da je još od malih nogu imao izuzetnu sposobnost da uhvati i asimiluje sve što mu je u novonastalom stilu bilo najkorisnije.[2] U pismu svom ocu od 7. februara 1778. Mocart je napisao: „kao što znate, mogu manje-više da usvojim ili imitiram bilo koju vrstu i stil kompozicije“.[3] On je to iskoristio da uspostavi novi standard, postajući istovremeno „asimilator, savršen i inovator“.[2] Njegova rana djela prate tradicionalne forme italijanskih stilova opera serija i opera bufa, kao i njemačkog stila zingšpil. U svom zrelom dobu, prema Nikolasu Kenjonu, on je „pojačao sve ove forme bogatstvom svoje inovacije“,[1] a u operi Don Đovani je postigao sintezu dva italijanska stila, uključujući lik dona Ane u stilu opera serija, likove Leporele i Zerline u stilu opera bufa, kao i lik dona Elvire u miješanom stilu serije i bufe.[1] Bio je jedinstven među kompozitorima jer je sve svoje opere u zrelom dobu, počevši od opere Idomeneo, završio u ključu uvertire.[4][5]

Ideje i karakterizacije koje je koristio u početnim djelima su kasnije razvijene i rafinirane. Njegove kasnije opere sadrže niz nezaboravnih, snažno iscrtanih ženskih likova, posebno takozvane „bečke subrete“, za koje je operski pisac Čarls Ozborn istakao da, „umiju da kombinuju šarm sa menadžerskim instinktom“.[6] Muzički pisac i analitičar Gotfrid Kraus je istakao da su sve te žene bile prisutne, kao prototipovi, u ranijim operama; Bastijen (1768) i Sandrina (Lažna baštovanka, 1774) su presedani za kasnije Konstancu i Paminu, dok je Sandrinina folija Serpeta preteča Plavuše, Suzane, Cerline i Despine.[7]

Njegovi tekstovi potiču iz različitih izvora, a početne opere su često bile adaptacije postojećih djela.[a] Smatra se da je prvi libretista kojeg je izabrao sam Mocart bio Đambatista Varesko, za operu Idomeneo 1781. godine.[9] Pet godina kasnije, započeo je svoju najdugoročniju saradnju, sa Lorencom da Ponteom, njegovim „pravim feniksom“.[10] Nekada široko rasprostranjena teorija da je Da Ponte bio libretista za operu Razočarani mladoženja iz 1783/84. u kasnijem periodu je uglavnom odbačena.[b] Smatrao je da bi, kao kompozitor, trebalo da ima značajan doprinos u sadržaju libreta, kako bi najbolje služio muzici. Muzikolog Čarls Rozen je napisao, „moguće je da je Da Ponte razumio dramatične potrebe Mocartovog stila bez podsticanja; ali prije nego što se družio sa Da Ponteom, Mocart je već maltretirao nekoliko libretista da mu daju dramatično oblikovane ansamble koje je volio.“[12]

Sastavljanje spiska

[uredi | uredi izvor]
Mocart oko 1780, detalj portreta Johana Nepomuka della Kročea.

Osnova za uključivanje

[uredi | uredi izvor]

Na spisku su sva pozorišna djela koja su opšteprihvaćena kao kompozicija Volfganga Amadeusa Mocarta, u kontekstu u kome „pozorišni“ znači da je izvođen na sceni, od vokalista koji pjevaju karakterno, u skladu sa scenskim pravcima. Neki izvori su usvojili konkretnije kriterijume, zbog čega su isključili operu koju je stvorio u mladosti u stilu zingšpil — Dužnost prve zapovijesti, koji su klasifikovali kao oratorijum.[v]

Ipak, Ozborn je istakao da libreto sadrži scenska uputstva koja se odnose na scensku upotrebu. sugerišu da je djelo glumljeno, a ne samo pjevano i formalno je opisano kao „sveta igra sa muzikom“, a ne kao oratorijum.[15] Opera Kamen filozofa je napisana u saradnji sa još četiri kompozitora, tako da se samo djelimično pripisuje Mocartu.[16]

Niz

[uredi | uredi izvor]

Generalno, spisak prati redosljed u kome su opere napisane. Nepoznato je da li je Jednostavna finta napisana prije ili poslije opere Bastijen i Bastijena, a u nekim spiskovima se Jednostavna finta nalazi ispred.[g] Opera Tamos, kralj Egipta je napisana u dva segmenta, prvi je napisan 1774. godine, ali je u spisku naveden u skladu sa njegovim završetkom, u periodu 1779–80. Magična frula i Milost Titova su napisane istovremeno; Magična frula je pokrenuta ranije i stavljena na stranu dok nije završena Milost Titova,[18] koja je završena i izvedena prva i obično se navodi kao raniji rad uprkos tome što ima veći Kehel kataloški broj.

Spisak opera

[uredi | uredi izvor]
Ključ
Nepotpuna opera.
Saradnički rad.
Opere Volfganga Amadeusa Mocarta
Period Naziv Žanr i glumačka djela Libreto Glasovni djelovi[19] Premijera[19] Kehelov broj[d]
Jez. libretista[19] Datum Mjesto
1766–67. Dužnost prve zapovijesti, Prvi dio[đ] sveti zingšpil
(saradnja) 		njemački Ignac fon Vizer[e] 3 soprana, 2 tenora 12. mart 1767. Nadbiskupska palata, Salcburg K.35
Pregled
Libreto
1767. Apolon i Hijacint muzika za latinsku dramu[22] latinski Rufinus Vidl, prema Ovidijevim metamorfozama 2 visoka tona, 2 dječačka alta, 1 tenor, 2 basa, hor[ž] 13. maj 1767. Velika dvorana Univerziteta u Salcburgu K.38
Pregled
1768. Bastijen i Bastijena zingšpil
1 čin 		njemački F. V. Viskern i Dž. H. Miler[z] 1 soprano, 1 tenor, 1 bas 2. oktobar 1890.[i] Vilhelmstrase 92, Berlin K.50/46b
Pregled
1768. Jednostavna finta opera bufa
3 čina 		italijanski Marko Koltelini po Karlu Goldoniju 3 soprana, 2 tenora, 2 basa 1. maj 1769. Nadbiskupska palata, Salcburg K.51/46a
Pregled
1770. Mitridat, kralj Ponta opera serija
3 čina 		italijanski V. A. Sinja Santi, zasnovan na prevodu Đuzepea Saronija tragedije Mitridat Žana Rasina 4 soprana, 1 alto, 2 tenora [j] 26. decembar 1770. Ređio Dukale, Milano K.87/74a
Pregled
1771. Askanije u Albi festspiel[k]
2 čina 		italijanski Đuzepe Parini 4 soprana, 1 tenor, hor[l] 17. oktobar 1771. Ređio Dukale, Milano K.111
Pregled
1772. Scipionov san azione teatrale ili serenada
1 čin 		italijanski Metastazio, zasnovan na Ciceronovom djelu Scipionov san}} 3 soprana, 3 tenora
hor 		1. maj 1772. (vjerovatno)[lj] Nadbiskupska palata, Salcburg K.126
Pregled
1772. Lučio Sila drama za muziku
3 čina 		italijanski Đovani de Gemera, revidirano od strane Metastasija 4 soprana, 2 tenora, hor[m] 26. decembar 1772. Ređio Dukale, Milano K.135
Pregled
1774–75. Lažna baštovanka šaljiva drama
3 čina[n] 		italijanski Vjerovatno Đuzepe Petrozelini[nj] 4 soprana, 2 tenora, 1 bas, hor[o] 13. januar 1775. Operhaus Salvator, Minhen K.196
Pregled
1775. Kralj pastira Serenada
2 čina 		italijanski Metastazio, koji je zamijenjen sa Vareskom, zasnovan na predstavi Aminta Torkvata Tasa[8] 3 soprana, 2 tenora[p] 23. april 1775. Nadbiskupska palata, Salcburg K.208
Pregled
1773, 1779. Tamos, kralj Egipta Refreni i periodi između činova za herojsku dramu njemački Tobijas Filip fon Gebler soprano, alto, tenor, bas
(hor i solisti) 		4. april 1774.
(dva hora) 		Kerntnertor, Beč K.345/336a
Pregled
1779–80.
(završena) 		Salcburg
1779–80. Zaide zingšpil
(nedovršena) 		njemački Johan Andreas Šahtner 1 soprano, 2 tenora, 2 basa, mini hor od 4 tenora, 1 glasovna uloga 27. januar 1866.[r] Frankfurt[s] K.344/336b
Pregled
1780–81. Idomeneo, kralj Krita drama za muziku
3 čina 		italijanski Varesko, po operi Idomeneo Antoana Danketa 3 soprana, 1 meco-soprano, 4 tenora, 1 bariton, 2 basa, hor[t] 29. januar 1781. Dvorsko pozorište, Minhen K.366
Pregled
1781–82. Otmica iz Saraja zingšpil
3 čina 		njemački Gotlijeb Stefani, zasnovan na libretu Belmont i Konstanca Kristofa Brecnera 2 soprana, 2 tenora, 1 bas, 2 glasovne uloge[ć] 16. jul 1782. Dvorsko pozorište, Beč K.384
Pregled
Libreto
1783. Guska iz Kaira šaljiva drama
(nedovršena)
3 čina 		italijanski Đambatista Varesko (Privremeno) 4 soprana, 2 tenora, 2 basa, hor 6. jun 1867.[r] Pozorište Ateneum, Pariz K.422
Pregled
1783–84. Razočarani mladoženja opera bufa
(nedovršena)
2 čina 		italijanski Nepoznato. U početku je propisano Da Ponteu,[37] ali smatra se da može biti Đuzepe Petrozelini.[b][38] (Privremeno) 3 soprana, 2 tenora, 2 basa 6. jun 1867.[39][r] Pozorište Ateneum, Pariz K.430/424a
Pregled
1786. Direktor pozorišta humoristički zingšpil
1 čin 		njemački Gotlijeb Stefani 2 soprana, 1 tenor, 1 bas, 6 glasovnih uloga 7. februar 1786. Šenbrun, Beč K.486
Pregled
1785–86. Figarova ženidba opera bufa
4 čina 		italijanski Da Ponte, na osnovu predstave Figarova ženidba Pjera Bomaršea 5 soprana, 2 tenora, 1 bariton, 3 basa, hor[u] 1. maj 1786. Dvorsko pozorište, Beč K.492
Pregled
Libreto
1787. Don Đovani[f] Dramma giocoso
2 čina 		italijanski Da Ponte, na osnovu opere Don Đovani Tenorio Đovanija Bertatija 3 soprana, 1 tenor, 1 bariton, 3 basa, hor 29. oktobar 1787.[h] Državno pozorište, Prag K.527
Pregled
Libreto
1789–90. Tako čine sve[c] šaljiva drama
2 čina 		italijanski Da Ponte 3 soprana, 1 tenor, 1 bariton, 1 basa, hor 26. januar 1790. Dvorsko pozorište, Beč K.588
Pregled
Libreto
1790. Kamen filozofa
(Nered sastavljen sa Enebergom, Gerlom, Šekom i Šikanederom) 		zingšpil
(saradnja)
2 čina 		njemački Emanuel Šikaneder 3 soprana, 2 tenora, 2 baritona, 1 bas, 1 glasovna uloga 11. septembar 1790. Pozorište na Videnu, Beč K.592a
1791. Milost Titova opera serija
2 čina 		italijanski Metastazio, revidirano od strane Katerina Macole 2 soprana, 2 meco-soprano, 1 tenor, 1 bas, hor[č] 6. septembar 1791. Državno pozorište, Prag K.621
Pregled
Libreto
1791. Čarobna frula zingšpil
2 čina 		njemački Emanuel Šikaneder 6 soprana, 2 meco-soprano, 1 alto, 4 tenora, 1 bariton, 4 basa, hor 30. septembar 1791. Pozorište na Videnu, Beč K.620
Pregled
Libreto

Napomene

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Metastazijov tekst koji je koristio u operi Kralj pastir napisan je 1751. i ranije je korišćen u muzici.[8]
  2. ^ a b Prema nekim naučnim saznanjima, smatra se da je nepoznati italijanski pjesnik odgovoran za tekst bio Đuzepe Petrozelini, koji ga je prvobitno pripremio za operu Suparničke žene Domenika Čimaroze, 1780. godine.[11]
  3. ^ Kenjon počinje svoj vodič kroz opere sa djelom Apolon i Hijacint;[13] Kerns manje-više odbacuje operu Krivica,[14] slijedeći stav Edvarda Džozefa Denta, dok Grouv takođe, ne navodi djelo Krivica kao operu.
  4. ^ Obje su napisane 1768. Prvo izvođenje Jednostavne finte je odloženo do maja 1779. godine, dok je Bastijen i Bastijena možda izvedena u oktobru 1768. godine. Smatra se da je moguće da je Jednostavna finta napisana prva. [17]
  5. ^ Kehelovi brojevi se odnose na Kehelov katalog Mocartovih djela, koji je pripremio Ludvig fon Kehel i prvi put je objavljen 1862. Katalog je revidiran nekoliko puta, poslednji put 1964. Prvi broj se odnosi na K1, originalnu numeraciju; drugi K6 iz 1964.
  6. ^ Drugi dio je djelo Mihaela Hajdena a Treći dio Antona Kahatena Adlgasera.[20]
  7. ^ Vizer je najvjerovatnije autor teksta prema Ozbornu.[21]
  8. ^ Premijerno je izveden sa muškom glumačkom postavom, a sopran i alt dio su pjevali dječaci horisti.[23]
  9. ^ Tekst je izveden iz francuske parodije Ljubavi Bastijena i Bastijene, prema djelu Seoski gatar Žan Žaka Rusoa 1752.[24]
  10. ^ Bata smatra da je možda prvi put izvedena u Beču u oktobru 1768. godine, u bašti doktora Franca Mesmera, koji je bio osnivač mesmerizma, forme hipnoterapije.[25]
  11. ^ Uloge soprana Sifare i Arbatea i alto uloga Farnacea napisane su za kastrata.[26]
  12. ^ Na italijanskom jeziku je naziv festa teatrale,[27] što je prevedeno kao „pastirska opera“. [28]
  13. ^ Soprano uloge Askanija i Fauna su napisane za kastrata.[29]
  14. ^ Detalji prvog izvođenja su oskudni. Osborn je napisao da je datum 29. april ili 1. maj,[19] dok je Kenjon napisao da ne postoji zapis o tome da je ona uopšte izvedena 1772, [30]
  15. ^ Soprano uloga Sesilija napisana je za kastrata.[31]
  16. ^ Mocart je pripremio i zingšpil verziju Prerušeni baštovan, koja je izvedena u Augzburgu 1. maja 1780. godine. Ta verzija je ostala popularna i postala je poznata kao Baštovan za ljubav.[32][33]
  17. ^ Libreto je ranije pripisivan Ranijereu de Kalcabigiju, revidiranom od strane Marka Koltelinija, ali se u novijem periodu pripisuju Petrozeliniju.[34]
  18. ^ Soprano uloga Ramira je napisana za kastrata.
  19. ^ Soprano uloga Aminta je napisana za kastrata.[35]
  20. ^ a b v Nije izvođena za vrijeme Mocartovog života.
  21. ^ Tačna lokacija nije zabilježena.
  22. ^ Uloga Idamantea, koja je prvobitno bila napisana za kastrata, Mocart je prepravio u tenor ulogu 1786.[36]
  23. ^ Jedna glasovna uloga, uloga mornara, odsutna je u većini modernih produkcija.
  24. ^ Dva soprano solista iz hora pjevaju duet sluškinja „Ljubavnici, konstantno“ u završnici 3. čina.[40]
  25. ^ Puni naziv opere je Raskalašeni kažnjen ili Don Đovani (Il dissoluto punito, ossia Il Don Giovanni), ali je Kenjon izjavio: „beskorisno je raspravljati se protiv navika operskih kuća širom svijeta.“[41]
  26. ^ Za bečku premijeru, šest mjeseci kasnije, uvedene su određene izmjene, uglavnom da bi se prilagodili rasponima druge grupe pjevača. Moderne predstave uglavnom spajaju prašku i bečku produkciju.[42]
  27. ^ Originalni naziv opere je Così fan tutte, što je Kerns preveo na engleskom jeziku kao „To je ono što sve žene rade“.[43] Podnaslov La scola degli amanti je preveden kao „Škola za ljubavnike“.[44][45]
  28. ^ Jedna uloga mecosoprana, koja prikazuje muški lik Anija, prvobitno je bila kastrat, a sada je meco. Ulogu Sesta (Sekstus) je Mocart prvobitno napisao za tenor prije nego što je saznao da je dodijeljena meco kastratu.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b v Kenyon 2006, str. 283–285.
  2. ^ a b Cairns 2006, str. 11.
  3. ^ Cairns 2006, str. 17.
  4. ^ Webster 2017, str. 216.
  5. ^ Levin 2008.
  6. ^ Osborne 1992, str. 191–192.
  7. ^ Kenyon 2006, str. 302.
  8. ^ a b Kenyon 2006, str. 303.
  9. ^ Kenyon 2006, str. 308.
  10. ^ Letter to his father, c. 1774, in Holden (2007, str. xv)
  11. ^ Dell'Antonio 1996, str. 404–405, 415.
  12. ^ Rosen 1997, str. 155.
  13. ^ Kenyon 2006, str. 287.
  14. ^ Cairns 2006, str. 24.
  15. ^ Osborne 1992, str. 26.
  16. ^ Oestreich, James (2. 11. 1998). „All ears on an opera recently linked to Mozart”. The New York Times. Pristupljeno 2. 9. 2023. 
  17. ^ Osborne 1992, str. 37–38, 45.
  18. ^ Osborne 1992, str. 300.
  19. ^ a b v g Osborne 1992.
  20. ^ Osborne 1992, str. 16.
  21. ^ Osborne 1992, str. 24–25.
  22. ^ Kenyon 2006, str. 288.
  23. ^ Osborne 1992, str. 32.
  24. ^ Kenyon 2006, str. 291.
  25. ^ Batta 2000, str. 343.
  26. ^ Osborne 1992, str. 59.
  27. ^ Kenyon 2006, str. 294.
  28. ^ Osborne 1992, str. 63.
  29. ^ Osborne 1992, str. 69.
  30. ^ Kenyon 2006, str. 296.
  31. ^ Osborne 1992, str. 86.
  32. ^ Kenyon 2006, str. 300–301.
  33. ^ Osborne 1992, str. 97.
  34. ^ Kenyon 2006, str. 300.
  35. ^ Osborne 1992, str. 105.
  36. ^ Osborne 1992, str. 155.
  37. ^ Osborne 1992, str. 208–209.
  38. ^ Dell'Antonio 1996, str. 415.
  39. ^ Osborne 1992, str. 207.
  40. ^ Osborne 1992, str. 251.
  41. ^ Kenyon 2006, str. 326.
  42. ^ Osborne 1992, str. 268.
  43. ^ Cairns 2006, str. 177.
  44. ^ Cairns 2006, str. 176.
  45. ^ Osborne 1992, str. 281.

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Списак_опера_Волфганга_Амадеуса_Моцарта&oldid=28866830”