Stefan Dunjov
| Stefan Dunjov | |
|---|---|
 Stefan Dunjov | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 28. jul 1815. |
| Mesto rođenja | Vinga, Austrijsko carstvo (današnja Rumunija) |
| Datum smrti | 29. avgust 1889. (74 god.) |
| Mesto smrti | Pistoja, Kraljevina Italija |
| Nacionalnost | Banatski Bugarin |
| Religija | katolicizam (hrišćanstvo) |
| Zanimanje | advokat sudija |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1848—1849 1859—? |
| Vojska |  Mađarski revolucionari (1848—1849) Kraljevina Sardinija (1859—1860)Garibaldova vojska (1860—?) |
| Čin | Redov Kapetan Potpukovnik Pukovnik Komandant |
| Komandant | Pohod hiljade |
| Učešće u ratovima | |
Stefan Dunjov (bug. Стефан Дуньов, mađ. Istvan Dunyov, Vinga, 28. jul 1815 — Pistoja, 29. avgust 1889) bio je Banatski Bugarin koji je učestvovao u Mađarskoj revoluciji 1848—1849. i u borbi za oslobođenje i ujedinjenje Italije.
On je prvi Banatski Bugarin koji je dostigao vojni čin potpukovnika i pukovnika. Čak je nazivan nacionalnim herojem Mađarske, Italije i Rumunije.[1]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Stefan Dunjov je rođen 28. jula 1816. godine u banatskoj bugarskoj katoličkoj porodici koja se bavila poljoprivredi i živela u selu Vinga, tada u Austrijskom carstvu, danas u Rumuniji. Njegovi koreni su iz regiona Ćiprovci.[1]
Diplomirao je pravo i finansije. Otvarao je advokatsku kancelariju u Aradu.[2]
Bio je fasciniran idejama Lajoša Košuta i Šandora Petefija i borio se u Mađarsku revoluciju za nezavisnost Mađarske, bivajući izabran u regionalni komitet u Aradu. Kasnije je učestvovao u neprijateljstvima. Prvobitno je unapređen u čin kapetana, zatim je postao potpukovnik. Takođe je delovao kao revolucionarni sudija u procesima protiv kontrarevolucionarnih snaga i izricao smrtne kazne. Smatra se trećim po važnosti u organizaciji posle Petefa i Košuta.[2]
Posle poraza revolucije, austrijske carske vlasti su ga uhvatile i osudile na smrt. Pod pritiskom međunarodne zajednice protiv austrijske represije, kazna mu je smanjena na 10 godina zatvora. Pušten je 1857. godine i interniran da živi u Pešti.
Godine 1859. otišao je u Kraljevinu Sardiniju i prijavio se u sardinsku vojsku da učestvuje u Drugom ratu za ujedinjenje Italije.
Godine 1860, na preporuku Košuta, pridružio se pokretu Đuzepea Garibaldija, među njegovim najboljim saradnicima.[2] Dodeljen je da komanduje dobrovoljačkim odredom u kome su bili Mađari i banatski Bugari. Jedinica se istakla u bici na reci Volturno kod Napulja, ali je Dunjov ranjen i izgubio je jednu nogu. Za odlučujući doprinos u borbi protiv višestruko nadmoćnijeg protivnika, Garibaldi mu je lično čestitao i odlikovan visokim vojnim počastima. Unapređen je u čin pukovnika, a jedinica kojom je komandovao nazvana je po njemu „pukovnik. Stefan Dunjov“.
Nakon smrti Garibaldija Dunjov je ostao da živi u Italiji. Za to vreme bavio se istraživačkim, izdavačkim i prevodilačkim aktivnostima. Preminuo je u gradu Pistoji 29. avgusta 1889.
Desetine publikacija posvećene su životu i radu Dunjova. Knjiga „Stefan Dunev – Banatski Bugarin – Evropski heroj“ izlazila je u Bukureštu uoči 330. godišnjice Ćiprovskog ustanka 2018. godine.[2]
Njegovo ime nose 3 ulice. Jedna je u njegovom rodnom selu Vingi, jedna u Budimpešti, jedna u Sofiji, kao i 2 trgova u Velikom Trnovu i Ćiprovcima. Spomen ploča Dunjovu postavljena je na istoimenom trgu u Velikom Trnovu 2002. godine. Njemu su podignute dve biste-spomenici: u aleji Garibaldija u Rimu i na istoimenom trgu u Ćiprovcima 2013. godine, koje je otvorila bivša potpredsednica Bugarske Margarita Popova.[1][3]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v „В Чипровци вдигнаха паметник на първия български полковник” (na jeziku: bugarski).
- ^ a b v g „Памет за Стефан Дуньов - символът на свободата и герой на четири държави” (na jeziku: bugarski).
- ^ „Откриха паметник на Стефан Дуньов в Чипровци” (na jeziku: bugarski).
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
