Stefan Tenecki
| Stefan Tenecki | |
|---|---|
 |
Stefan Tenecki (Lipova, oko 1720 — Čerteđe kod Kluža, 1798)[1] je srpski slikar-ikonopisac iz 18. veka,
Delao je u oblastima tadašnjeg Austrijskog carstva naseljenim pravoslavnim življem (današnja Vojvodina, zapadna Rumunija). Tenecki se smatra prvim slikarom koji je prilagodio „zapadni“ barok potrebama pravoslavnih Srba i Rumuna.
Život
[uredi | uredi izvor]Stefan Tenecki potiče iz plemićke porodice Tenecki iz Lipove, u današnjoj Rumuniji. Njegov sin je veliki portretista Georgije Tenecki.
Stefan je akademski obrazovan banatski slikar koji se školovao na Kijevsko-pečerskoj lavri u Kijevu.[2] Tu je dobro upoznao zbirke zapadno-evropske grafike i formirao se kao predstavnik slovenskog - ukrajinskog baroka.[3] Ruski barok je bio modernizovan, još za vreme cara Petra Velikog kada je "barociziran".
Naselio se u Aradu[4] 1746. godine. Prve dve godine 1748-1750. stanovao je u kiriji kod udove Antona Kovačevića u Đukovcu.[5] Potom je tu kupio sebi kuću za 220 f. u kojoj je sa porodicom živeo do smrti. Prvi njegov veći rad je oslikavanje i pozlaćivanje starog ikonostasa u manastiru Bezdinu, kod Arada, 1753. godine. Stefanov umetnički opus je bogat i raznovrstan. Naslikao je više kopija "Bogorodice Bezdinske". Među profane motive spada njegov "Autoportret", iz druge polovine života, koji spada među prve srpske autoportrete.
Po povratku iz Ukrajine u Aradu postao "dvorski slikar", kod aradskog vladike Sinesija Živanovića. To mu je omgućilo da dođe do imućne klijentele, naročito one iz crkvenih krugova. Portretisao je više članova srpske vojničke i plemićke porodice Tekelija iz Arada, te porodice Kapamadžija. Potpisivao se na slikama inicijalom "S.T.".
Ikonopisac Mihail Bokorić iz Pečke, bio je jedan od učenika Teneckog
Umro je u Menešu[6] blizu Erdeljskog Beograda, u Transilvaniji, prilikom oslikavanja jedne grkokatoličke crkve.
Stvaralaštvo
[uredi | uredi izvor]Srbija (Vojvodina):
- 1752. godine ikonostas crkve u Starom Bečeju; prenet pre 1848. godine u crkvu sv. Stefana Dečanskog u Vilovu,
- Ikonostas Vaznesenjske crkve u Rumi, 1772. godine
- Freske u crkvi Manastira Krušedol, 1755. i 1766. godine
- Ikonostas pravoslavne crkve u Opatovcu 1758. godine[7]
- Slankamen, 1754. ili 1764?
- Novi Karlovci, 1764-1766. godine
Rumunija:
- Ikonostas Saborne crkve u Aradu,
- Arad-gaj, 1782. godine u kapeli vladičanskog dvora episkopa Sinesija Živanović.
- 1765: Ikonostas grkokatoličke (unijatske) saborne crkve svete Trojice u Blažu, najveće u Rumuniji.
- Ikonostas Vavedenjske crkve u manastiru Bezdinu 1753. godine
- Lipova, 1785. godine
- Širija, 1788. godine
Mađarska:
- Pešta, oko 1760. godine, stari ikonostas
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Snežana Mišić: "Poklon zbirka Save Tekelije", katalog, Novi Sad 2007.
- ^ Miroslav Timotijević: "Srpsko barokno slikarstvo", Novi Sad 1996.
- ^ Dinko Davidov: "Spomenici Budimske eparhije", Beograd 1990.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 1901.
- ^ "Zbornik Matice srpske za istoriju", Novi Sad 2000.
- ^ Milan Tutorov: "Seva munja biće opet buna", Zrenjanin 1995.
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1901. godine
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Miroslav Timotijević, Srpsko barokno slikarstvo, Novi Sad 1996.
