Tekle Georgis II
| Tekle Georgis II | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | ?. |
| Mesto rođenja | Etiopsko carstvo |
| Datum smrti | 1873. |
| Mesto smrti | Adva, Etiopsko carstvo |
| Porodica | |
| Supružnik | Dinqinesh Mercha |
| Dinastija | Dinastija Zagaj |
| Car Etiopije | |
| Period | 11. jun 1868 — 11. jul 1872. |
| Prethodnik | Tevodros II |
| Naslednik | Johanes IV |
Tekle Georgis II (giz: ተክለ ጊዮርጊስ) rođen kao Vagšum Gobeze (? - 1873), bio je etiopski car (neguš negasti) od (1868. do 1872. godine.
Gobeze je temeljio svoje pravo na carski presto na osnovu dve linije svog rodoslovlja; njegov otac Vagšum Gebre Medhin, bio je slednik stare dinastije Zagaj i vladar Laste, a po majčinoj liniji bio je potomak Solomonske dinastije. Njegovi glavni rivali u borbi za presto bili su Menelik II, u to vreme samo neguš pokrajine Šoa, i dejazmač Kasaj (kasnije car Johanes IV). Gobeze je oženio Kasajevu sestru, Dinkineš Merča.
Kako je vladavina Tekle Georgisa bila kratkotrajna, bez nekih značajnih novina, na nekim etiopskim carskim listinama on se uopšte ni ne pominje.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Za Gobezea se prvi put saznalo kad je stao na čelo pobune u Lasti 1864, ravno šest godina nakon što mu je oca Gebre Medina dao smaknuti tadašnji car Tevodros II zbog toga što je podupro bunu Ageja Niguse.[1]
Gobeze je preduzeo prvi korak u borbi za carsku titulu, pre samoubistva cara Tevodrosa II u vreme kada se bližila kraju britanska ekspedicija po Etiopiji. Krajem 1867, on je krenuo u napad na Tevodrosovu tvrđavu u Magdali, ali zaustavljen na 50 km od tvrđave.
Vagšum Gobeze proglasio se carem u avgustu 1868. godine i uzeo si carsko ime Tekle Georgis II Etiopski u Sokoti, na teritoriji kojom je vladao u Vagu. Pošto je abuna Etiopske orijentalno-pravoslavne crkve umro neposredno pre njegova proglašenja, nije bilo nikog ko bi mogao da ga okruni za cara. No ono što je bilo puno ozbiljnije, za cara ga nisu priznavali ni njegovi rivali, pa čak ni njegov šogor Johanes Kasaj.
Dejazmač Johanes Kasaj uspeo je da dobije veće količine savremenog britanskog naoružanja, koje su mu oni ostavili za usluge tokom njihove ekspedicije po Etiopiji. Zbližio se sa britanskim avanturistom Džonom Kirkhemom, koji mu je postao lični savetnik i instruktor njegove vojske. Njegova moć je još više ojačala, nakon što si je 1870, osigurao pristup moru, prednost koju ni jedan njegov rival za carsku titulu nije imao. Tako je on u miru čekao rasplet događaja, zapravo dolazak novog etiopskog abune iz Aleksandrije, koji je mogao da ga okruni za zakonitog cara. Vrlo slično postupio je i Menelik II koji se utaborio u svojoj Šoi i mirno čekao sukob svoja dva najveća rivala.[2]
Tekle Georgis II znao je da mu nema druge do direktnog sukoba sa Johanesom Kasajom, te je, nakon što je osigurao podršku Adala od Godžama i neguša Menelika od Šoe, napao njegovo uporište Tigraj 1871. godine.
Dve vojske sukobile su se prvi put kod Zulavuja 21. juna i borile se ceo dan. I pored značajne brojčane prednosti koju je imao Tekle Georgis, pobedu je odneo dejazmač Kasaj čija je brojčano slabija vojska bila disciplinovanija, bolje obučena i puno bolje opremljena. Tekle Georgis je uspeo da se povuče preko reke Mareb, ali je Johanes Kasaj krenuo u poteru za njim, opkolio ga i prisilio na odlučnu bitku kod Adve, 11. jula 1871, u kojoj ga je porazio i ranjenog zarobio. Već naredne 1872. godine, 21. januara, Johanes Kasaj bio je okrunjen za novog cara pod carskim imenom Johanes IV.
Tekle Georgis je oslepljen i zatočen sa svojim bratom i majkom u manastir Aba Garim, pored Adve, gde je umro ili bio pogubljen nekoliko godina kasnije.[3] Nakon njegove smrti, njegova udovica, carica Dinkineš Merča (sestra Johanesa Kasaja), preselila se na dvor u Mekele i nastavila da živi uz sve počasti carskog naslova.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Sven Rubenson, King of Kings: Tewodros of Ethiopia (Addis Ababa: Haile Selassie I University, 1966), pp. 75, 80
- ^ Marcus, Harold G. (januar 1995). The life and times of Menelik II: Ethiopia, 1844-1913. Red Sea Press. str. 45—. ISBN 978-1-56902-009-8.
- ^ Marcus 1995, str. 35.