Tibetanski kanon
| Dio serije o |
| budizmu |
|---|
 |
Tibetanski budistički kanon predstavlja opus svetih spisa koje priznaju razne škole tibetanskog budizma.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Iako u Indiji nikada nije postojao sveobuhvatni mahajanski ili vađrajanski kanon; ali, prevođenjem na tibetanski tokom šest vekova svih kanonskih dela, tumačenja i izvornih dela indijskih budističkih učitelja koje su mogli da nađu, Tibetanci su postepeno utemeljili sopstveni kanon, koji je do 13. veka poprimio u manjoj ili većoj meri svoj današnji oblik[1]. Glavna zasluga za to pripada velikom učenjaku i piscu enciklopedičaru Bu-Stonu (1290-1364).
Sadržaj
[uredi | uredi izvor]Tibetanski kanon je podeljen na dva dela:
- Kanđur ("Prevedena reč"), koji je sadržao dela pripisivana Budi Sakjamuniju, drugim transcendentnim budama i tantričkim božanstvima koja se identifikuju kao bude;
- Tanđur ("Prevedene rasprave"), koja sadrže prevedene spise indijskih učenjaka i učitelja.
Kanđur obuhvata sto ili sto osam štampanih tomova (u zavisnosti od izdanja), a Tanđur dvesta dvadeset pet tomova. Ove obimne zbirke indijske budističke literature čine doktrinarnu osnovu tibetanske religije. Najznačajnije delove čine spisi o monaškoj disciplini (Vinaja), literatura „Savršenstva mudrosti“ (sanskrit: Prađna-paramita), velike mahajana-sutre i na kraju tantre koje oličavaju vađrajanu.
Tekstovi o monaškoj disciplini pripadaju indijskoj budističkoj školi poznatoj kao mulasarvastivada, a po svom sadržaju veoma blisko odgovaraju vinaja spisima teravade. Tekstovi iz „Savršenstva mudrosti“ predstavljaju filozofsku osnovu tibetanskog budizma i verovatno uživaju najveće poštovanje među svim religioznim knjigama na Tibetu[1]. Tantre predstavljaju glavnu inspiraciju tibetanske budističke prakse. One sadrže opise nizova božanstava raspoređenih u „mističkim krugovima“ (sanskrit: mandala), zbirke čarobnih reči (sanskrit: mantra) kojima se prizivaju božanstva, rituale posvećivanja i simbolički obred polnog sjedinjavanja i učenje o suštinskoj istovetnosti mikrokosmosa ljudskog tela sa makrokosmosom svemira.
Međutim, i pored dostignuća sopstvenog opsežnog kanona i obimne autohtone egzegetske literature, održala se i jaka usmena tradicija[1].