Trg Svetog Save (Niš)

Trg Svetog Save

Trg Svetog Save je gradski trg u Nišu. Nalazi se u opštini Medijana.

Položaj trga

Trg zauzima perifernu poziciju u odnosu na grad kao celinu. Prostor trga ograničen je ulicama: Pariske komune, Bulevar Nemanjića, Vizantijski Bulevar i ulicom Branka Krsmanovića.

Opis trga

Trg je najvećim delom uređen kao parkovski prostor sa visokim i niskim zelenilom i sa velikim brojem popločanih pešačkih staza. Centralni deo trga je takođe popločan i taj prostor se koristi za razne manifestacije tokom godine. U centralnom delu se takođe nalazi i crkva Svetog Cara Konstantina i Carice Jelene, koja ujedno predstavlja i glavni reper ovog trga. Sa južne, istočne i delimično zapadne strane nalazi se po obodu trga niz lokala, uglavnom trgovinskih i ugostiteljskih radnji. Severni deo trga zauzima osnovna škola Sveti Sava sa školskim dvorištem i terenima za tenis, fudbal i košarku. Na trgu Svetog Save nalazi se i sedište gradske opštine Medijana, a na obodu trga i pijaca Boško Buha. Parkovski deo trga ima pravilan pravougaoni oblik dok severni deo ima donekle razuđenu i nepravilnu konturu.

Istorija

Pogled na parkovski deo trga i stambeno naselje

Trg Svetog Save je jedan od najmlađih trgova u Nišu, i svoj pravilan oblik duguje upravo činjenici da je prostorno planiran, dok je najveći broj trgova nastajao spontano i razvijao se prema potrebama stanovništva. U zavodu za urbanizam u Nišu usvojeno je 1969. godine idejno rešenje Bulevara Lenjina (današnji Bulevar Nemanjića) kao i prostora u Krivom viru i Krivim livadama. Prostor je bio predviđen za 40.000 ljudi, a shodno tolikom broju planiranih stanovnika javila se potreba za izdvajanjem rejonskog centra sa potrebnim pratećim sadržajem. Predviđeno je da taj rejonski centar zauzima oko 4,5 hektara i da se na njemu nađu osnovna škola, pijaca Boško Buha, prosvetno-pedagoški zavod i robna kuća Nišava, ali je veći deo ostao prazan i neiskorišćen. Do sređivanja ovog prostora prvi put dolazi iznenadno septembra 1989. godine kada je on očišćen i izravnat za potrebe velikog mitinga solidarnosti sa Srbima na Kosovu i Metohiji, na kome je bilo približno 200.000 ljudi. Nakon mitinga, na inicijativu građana pokrenuta je peticija za uređenje praznog prostora u parkovski prostor. U međuvremenu je po obodu trga izgrađeno desetak ugostiteljskih i zanatskih radnji, čija je dalja gradnja zaustavljena intervencijom građana.

Po projektu arhitekte Dragoslava Veljkovića izgrađen je park, i čitav taj kompleks dobio je naziv Trg Ujedinjenih nacija. Za vreme agresije NATO pakta na Jugoslaviju trg menja ime u Trg Svetog Save a u isto vreme i osnovna škola Edvard Kardelj menja naziv u osnovna škola Sveti Sava. Zadnju krupnu rekonstrukciju trga predstavlja početak izgradnje crkve posvećene Svetom Caru Konstantinu i Carici Jeleni po projektu arhitekte Jovana Mandića.

Krupne rekonstrukcije trga pratile su i manje izmene. Dograđivana su igrališta za decu, istočni deo školskog dvorišta na kome su se nalazile zelene površine je srušen i na njegovom mestu su izgrađeni teniski tereni. Trg danas sadrži niz funkcija koje su od velikog značaja za stanovnike svih generacija i ne samo stambenog naselja koje ga okružuje, već na nivou celog grada, i kao takav predstavlja jedan od bitnijih centara u Nišu.

Literatura

• Zbornik Narodnog Muzeja Niš, br. 6-7, 1991
• Enciklopedija Niša-Ulice i Trgovi-Jovan Ćirić