Frikcioni prenos
Frikcioni prenos ili tarni prenos je vrsta mehaničkog prenosa energije, kod kojega se prenos vrši trenjem (frikcijom) između površina.
Trenje između elemenata može biti suvo, granično ili tekuće. Kod tekućeg trenja, radni vijek površina je produžen zato što se nalaze u tečnosti koja odvodi toplotu.
Prenos trenja se u praksi najčešće ostvaruje neposrednim dodirom točkova. Snaga i obrtni momenat se onda prenose silom trenja.
Podjela
[uredi | uredi izvor]- cilindrični frikcioni točkovi
- konični frikcioni točkovi
Prednosti
[uredi | uredi izvor]Prednosti naspram lančanog prenosa su:
- bešuman rad
- apsorbovanje vibracija
- podmazivanje je nepotrebno
- mogući vrlo visoki prenosni odnosi
- mala cijena
- pri havariji, manje opasan od lanca
Nedostaci
[uredi | uredi izvor]Nedostaci ovakve realizacije uključuju sledeće:
- ograničeno opterećenje
- visok stepen proklizavanja
- kraći vijek trajanja
- nemogućnost korišćenja na velikim osnim rastojanjima vratila
Upotreba
[uredi | uredi izvor]Sva suvozemna vozila koriste frikcioni prenos za pokretanje (spoj točak-tlo). Osim toga, mnoge mašine koriste takvu vrstu mehaničkog prenosa, gdje postoje dva frikciona točka koja se taru jedan o drugi.
Na primjer, kod dinama na biciklu, točak bicikla se tare o frikcioni točak na vrhu dinama koji pokreće rotor istog i proizvodi struju.