Hristofor I Antiohijski
| Hristofor I Antiohijski | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Mesto rođenja | Bagdad, |
| Datum smrti | 967. |
| Patrijarh Antiohije i sveg Istoka | |
| Godine | 960. - 967. |
| Prethodnik | Agapije |
| Naslednik | Teodor |
Patrijarh Hristofor I je bio pravoslavni patrijarh Antiohije od 960. do 967. godine[1].
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rodom iz Bagdada koji se prvobitno zvao ʻIsa, preselio se u Siriju pod vladavinom Sejfa al-Davle, Hamdanidskog emira Alepa[2], i preuzeo posao sekretara podređenog emira u Šaizaru. Umešao se u crkvene kontroverze u Antiohiji i njeni hrišćani su ga izabrali za novog patrijarha nakon smrti patrijarha Agapija.
Kao patrijarh, Hristofor je preduzeo obrazovne i dobrotvorne napore da pomogne hrišćanima, uključujući pregovore sa Sejf al-Davlom o smanjenju poreza. Kada je 965. godine u Antiohiji izbila pobuna, koju je predvodio Rašik al-Nasimi, Hristofor je stao na stranu emira i povukao se u manastir Simeona Stolpnika kako bi izbegao veze sa pobunjenicima. Nakon što je pobuna konačno ugušena, patrijarh je postao favorit na dvoru Saifa al-Davle, ali je stvorio neprijatelje u Antiohiji.
Kada je Sejf al-Davla umro početkom 967. godine, neprijatelji patrijarha su iskoristili trenutni vakum moći i skovali zaveru protiv njega. Iako ga je na ovu opasnost upozorio prijatelj musliman po imenu Ibn Abi ʻAmr, Hristofor je odlučio da ostane u Antiohiji. Optužujući patrijarha za zaveru protiv Antiohije sa saveznicima Saifa al-Davle i sa Vizantincima, zaverenici su ubedili grupu gostujućih vojnika iz Horasana da ga ubiju u noći 23. maja 967. Glava mu je odsečena, a telo bačeno. u reku Oront. Ubrzo nakon toga, grupa lokalnih hrišćana pronašla je telo u reci i u tajnosti ga odnela u lokalni manastir, gde je Hristofor počeo da se poštuje kao mučenik.
Krajem 969. godine, vojske cara Nikćfora II osvojile su Antiohiju, a novi patrijarh Antiohije Teodor II doneo je Hristiforovo telo u grad na javno poštovanje. Konačno je sahranjen u mermernom sarkofagu na zapadnoj strani crkve Svetog Petra.
Nasleđe[uredi | uredi izvor]
Vekovima je grčka pravoslavna crkva u Antiohiji poštovala Hristofora kao sveca 21. ili 22. maja, kao što pokazuju liturgijski rukopisi na sirijskom i arapskom jeziku koji uključuju kalendare svetaca[3]. Međutim, sa rastućom dominacijom vizantijskog obreda u ranoj modernoj Siriji, njegovo poštovanje je nestalo.
Izvori[uredi | uredi izvor]
Daleko najdetaljniji izvor za Hristoforov život je Njegovo žitije Ibrahima ibn Juhane, vizantijskog birokrate koji ga je poznavao kao dete u Antiohiji[4]. Ovaj tekst je prvobitno napisan i na grčkom i na arapskom jeziku, ali je sačuvana samo arapska verzija. Uredio ga je i preveo na francuski Habib Zajat 1952. godine. Značajni delovi njegovog žitija su takođe uključeni u istoriju Jahje iz Antiohije,[5] a kratka obaveštenja — usredsređena na njegovu smrt — pojavljuju se u vizantijskim istorijama Lava Đakona i Jovana Skilica.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Spycket, Agnès (1981-01-01), Le Ier Millénaire Jusqu’à la Conquête du Proche-Orient Par Alexandre le Grand, BRILL, str. 357—439, ISBN 978-90-04-49562-3, Pristupljeno 2024-02-22
- ^ De Giorgi, Andrea U.; Eger, Alexander Asa (2021). Antioch: a history. Cities of the ancient world. Abingdon (GB): Routledge. ISBN 978-0-367-63304-2.
- ^ Troupeau, G. (1971). „J. M. SAUGET, Premières recherches sur l'origine et les caractéristiques des synaxaires melkites (XIe-XIIe siècles), Subsidia Hagiographica, N° 45, I vol. in 8°, 456 pp., Bruxelles 1969”. Arabica. 18 (3): 330—331. ISSN 0570-5398. doi:10.1163/157005871x00150.
- ^ „Qiṣṣa sīrat al-baṭriyark ʿalā Anṭākiyya al-shahīd Kharīsṭūfūrus wa-shahādatihi bihā, allafahā Ibrāhīm ibn Yuḥannā [sc. Yūḥannā] al-ibrūṭusbāthār al-Malakī bihā yūnāniyyan thumma naqalahā ayḍan ʿarabiyyan”. Christian-Muslim Relations 600 - 1500. Pristupljeno 2024-02-23.
- ^ „Yaḥyā ibn Saʿīd al-Anṭākī”. Christian-Muslim Relations. A Bibliographical History. Pristupljeno 2024-02-23.