Centri okoštavanja
| Centri okoštavanja | |
|---|---|
 Rentgenski snimak centara okoštavanja kod malog deteta. | |
| Detalji | |
| Nazivi i oznake | |
| Latinski naziv | centrum ossificationis |
| Opšta osteologija | |
Centari okoštavanja (CO) su tačke na kojima počinje okoštavanje hijalinske hrskavice. Prvi korak u okoštavanju je da hondrociti u ovom trenutku postanu hipertrofični i da se rasporede u redove.[1] Matrica u koju je ugrađen CO povećava se u količini, tako da se ćelije dalje odvajaju jedna od druge. U ovoj matrici potom dolazi do taloženja krečnjačkog materijala, između redova ćelija, tako da se one odvajaju jedna od druge uzdužnim stubovima kalcifikovane matrice, dajući zrnast i neproziran izgled.
Tu i tamo matrica između dve ćelije istog reda takođe postaje kalcifikovana, a poprečni stubići kalcifikovane supstance protežu se od jednog krečnjačkog stuba do drugog.
Dakle, postoje uzdužne grupe ćelija hrskavice zatvorene u duguljaste šupljine, čiji su zidovi formirani od kalcifikovanog matriksa koji odseca svu ishranu ćelija, što uzrokuje da ćelije, atrofiraju, ostavljajući prostore koji se nazivaju primarne areole.
Vrste
[uredi | uredi izvor]Centri okoštavanja mogu biti primarni i sekundarni.[1]
Primarni centri okoštavanja
[uredi | uredi izvor]Primarni centar okoštavanja je prva oblast kosti koja počinje da okoštava. Obično se pojavljuje tokom prenatalnog razvoja u centralnom delu svake kosti u razvoju. Kod dugih kostiju primarni centri se javljaju u dijafizi/osovini, a kod nepravilnih kostiju primarni centri se obično javljaju u telu kosti.
Većina kostiju ima samo jedan primarni centar (npr. sve duge kosti osim ključne kosti), ali neke nepravilne kosti kao što su karlična kost i kičmeni pršljenovi imaju više primarnih centara.
Sekundarni centri okoštavanja
[uredi | uredi izvor]Sekundarni centar okoštavanja je područje okoštavanja koje se pojavljuje nakon što se primarni centar okoštavanja već pojavi, Većina ovih centara javlja se tokom postnatalnih i adolescentnih godina. Većina kostiju ima više od jednog sekundarnog centra okoštavanja. Kod dugih kostiju, sekundarni centri se pojavljuju u epifizama.[2]
Na kraju formiranja sekundarnog centra okoštavanja, jedine dve oblasti u kojima ostaje hrskavica su na epifizama na zglobnoj hrskavici koja pokriva epifizu i na epifiznoj ploči između epifize i dijafize.[3]
Primarna endohondralna osifikacija počinje formiranjem šablona hondrocita. Nakon toga, hondrociti podležu hipertrofiji počevši od srednje dijafize, na kraju se protežući do epifiznih polova, vaskulatura prodire u formiranu kost transportujući mezenhimalne stromalne ćelije, a hipertrofične ćelije prolaze kroz apoptozu. Mezenhimalne stromalne ćelije se diferenciraju u osteoblaste, a zatim u osteocite.
Sekundarna osifikacija se javlja u epifizi postnatalno, a formiranje kosti počinje u centru i proteže se periferno.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Gray, Henry; Gray, Henry; Lewis, Warren H (1918). Anatomy of the human body. Philadelphia,: Lea & Febiger,.
- ^ Nikita, Efthymia (2017), The Human Skeleton, Elsevier, str. 1—75, ISBN 978-0-12-804021-8, Pristupljeno 2024-11-24
- ^ „Bone Development & Growth | SEER Training”. training.seer.cancer.gov. Pristupljeno 2024-11-24.
- ^ Aghajanian, Patrick; Mohan, Subburaman (2018-06-14). „The art of building bone: emerging role of chondrocyte-to-osteoblast transdifferentiation in endochondral ossification”. Bone Research. 6 (1). ISSN 2095-6231. doi:10.1038/s41413-018-0021-z.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Gray, Henry; Spitzka, Edward Anthony (1910). Anatomy, descriptive and applied. the University of California: Lea & Febiger. str. 44. „ossification.”
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor] | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
