Šiizam
| Ovaj članak je deo serije o islamu |
| Islam |
|---|
 |
Šiizam ili šiitski islam (arap. شيعة, ši`a Ali — „Alijeva stranka“) su drugi po veličini ogranak islama. Vernici se najčešće zovu šiitskim muslimanima ili šiitima.[1] Šiitski islam je bila druga po veličini grana islama 2009. godine, kad su oni sačinjavali 10–13% svetske muslimanske populacije.[2] Dvanaestnici (Ithnā'ashariyyah) su najveća grana šiitskog islama,[3] koja po proceni iz 2012. godine obuhvata 85% šiita.[4]
Po istorijskom poreklu šiiti priznaju Muhamedovog nećaka Aliju i njegove potomke za jedine punopravne naslednike Muhamedove svetovne i duhovne vlasti (kalifi i imami).[5][6] Šiiti smatraju da je Alija bio božanski imenovan kao naslednik Muhameda, i kao prvi imam. Šiiti takođe proširuju ovu imamatnu doktrinu na Muhamedovu familiju, ehli-bejt („ljude/familiju kuće“[7]), i neke osobe među njegovim potomcima, poznate kao imami, za koje se smatra da poseduju specijalni duhovnu i političku nadležnost nad zajednicom, nepogrešivost i druge božanski rukopoložene osobine.[8] Mada postoje mnoge šiitske podsekte, moderni Šiitski islam se deli u tri glavne grupacije: dvanaestnici, ismaili i zejditi, pri čemu su prvi najveća i najuticajnija grupa među njima.[9][10][11]
Šiitski islam se prvenstveno suprotstavlja sunitskom islamu, čiji pobornici veruju da Muhamed nije imenovao naslednika i smatraju Ebu Bekra (koji je imenovan kalifom putem šure, tj. konsenzusa zajednice) validnim kalifom.[12][13]
Učenje
[uredi | uredi izvor]Šiiti veruju da je Alija direktni naslednik i vođa svih muslimana posle Muhamedove smrti. Suniti veruju da je Ebu Bekr, prvi kalif posle Muhameda legitimno dobio vođstvo nad muslimanima. Ova razlika u mišljenju desila se 632. godine i taj raskol je oštro podelio ove dve muslimanske tradicije u mnogim verovanjima i delanjima. Tako npr. šiiti, za razliku od sunita, nemaju strogu zabranu likovnog prikazivanja Božijeg poslanika Muhameda.
Za razliku od sunita, šiiti smatraju Kuran za isključivi osnov vere. Reč Kurana je „večni izraz božanstva“, a njena povremena objava vezana je za Bogom odabrane nosioce (imame). Dok je u sunitskom islamu osnov vere saglasnost zajednice s tradicionalnim uzorima, dotle su u ši'i nosioci verskog autoriteta imami, u kojima se neprestano preporađa svetlosno jezgro božanske prirode. Prema ortodoksnoj šii ta se inkarnacija (arap: hulul) prenosi u porodici Muhamedovih, odnosno Alijevih potomaka do dvanaestog koljena. Svaki je imam duhovni vođa svoga vremena, ravan Muhamedu. Ko ga ne prepozna, umire u tami i grehu.
Vera u neprekidnost božanskih inkarnacija otvara šira područja mašti i spekulaciji nego sunitski tradicionalizam. Zato su u šiitske sekte lakše prodirali strani kulturni uticaji, među kojima prvenstveno indo-iranski misticizam.[14]
Molitva
[uredi | uredi izvor]Šiitske i sunitske džamije arhitekturno nemaju nekih razlika. Džamija je prilikom izgradnje posvećena šiitima ili sunitima, pa se vernici ne mešaju u istoj džamiji. Proces molitve je različit između te dve struje islama.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Šiitska doktrina se zasnivala na naslednicima Huseina, mučenika iz Karbele koji je imao sina i unuka, od kojih nijedan nije ispunio očekivanja i nade Šia. Mnogo više zainteresovan za antiumajadsku kampanju bio je Zaid ibn Ali, polubrat Muhameda al-Bakira. Zaid je priznavao prvu dvojicu kalifa ali je Umajadima osporavao pravo da vladaju. Zaid je umro 740. godine naše ere, kratko nakon što je započeo svoju borbu. Malo posle toga, uz šiitsku pomoć, porodica Hašemite al-Abasa, Muhamedovog ujaka, zatražila je kalifat. Godine 749, naše ere, crne zastave Abasida zamenile su bele zastave Umajada u Kufi. Abasidi, koji su se smestili u novu prestonicu, Bagdad, presekli su svoje veze sa šiitima koji su im pomogli da dođu na vlast, držeći Alijeve naslednike na oku. Među ovima, najvažniji lik u šiitskoj istoriji nesumnjivo je bio Džafar al-Sadik (Ispravni), koji se distancirao i od šiita koji su mu predložili kalifat, i od ekstremista koji su ga uzdizali do božanstva. Džafar je imao tri sina, Abdulaha al-Aftaha, Ismaila i Musu al-Kazima. Ismail je umro (755) pre svog oca (766); Abdulah je umro posle nekoliko meseci.[15]
Šiiti liniju od Džafara do Muse (zarobljenika abasidskog kalifa Haruna al-Rašida u Bagdadu) i od Muse do njegovih naslednika Ali al-Rida (određenog da bude naslednik kalifa Ma-muna u znak pomirenja 817. godine), Muhameda al-Džavada, Ali al-Hadija i Hasana al-Askarija koji je umro 873. godine bez muškog potomka, nazivaju Dvanaestnicima (oni koji priznaju dvanaest imama). Smrt jedanaestog imama unela je konfuziju (al-haira) u šiitsku zajednicu. Dvanaestnici su objavili da Hasan ima sina, Muhameda, skrivenog imama koji će se pojaviti kao Mahdi i biće Gospodar sveta (Sahib al-zaman). Dvanaestnički šiitizam je štitila dinastija Bujida (945—1055). Najveći teolog imamske tradicije bio je Muhamed ibn Baoje al-Kumi (918—991).[15]
U šiitskim pokretima dolazi do najužeg povezivanja persijskih i indijskih kulturnih tradicija, na indijskoj strani kod Kabu-a (15. vek) i u Baba Nanakovom sikhizmu (16. vek), a na persijskoj strani posebno u inicijativi vladara Dara Šiku (17. vek), koji je dao na persijski prevesti Upanišade u težnji za verskim zbliženjem. Taj je prevod postao osnov prvog evropskog prevoda Upanišada, iz kojeg je Šopenhauer stekao svoje prvo znanje o indijskoj filozofiji.[14]
Demografija
[uredi | uredi izvor]
Distribucija globalne šiitske muslimanske populacije po kontinentima
Procene broja šiita među muslimanima kreću se od 15 do 20%, zavisno do statistike; statistički podaci za šiite se ne smatraju sasvim pouzdanim zbog političke i verske diskriminacije.[16] Šiiti su većina u Iranu, Iraku, Azerbejdžanu i Bahreinu.[17][18] Značajnih šiitskih manjina ima i u Siriji, Pakistanu, Indiji, Avganistanu, Libanu, Jemenu i ostalim zemljama Persijskog zaliva.[19]
Prema šiitskim muslimanima, jedan od dugotrajnih problema u proceni šiitske populacije je taj da osim ako šiiti sačinjavaju značajnu manjinu u muslimanskoj zemlji, celokupno stanovništvo se često navodi kao suniti. Suprotno, međutim nije tačno, što može da doprinese nepreciznim procenama veličine svake sekte. Na primer, 1926. godine uspon dinastije Saud u Arabiji doveo je do zvanične diskriminacije protiv šiita.[20] Procenjuje se da šiiti sačinjavaju 21–35% muslimanske populacije u južnoj Aziji, iako je ukupan broj teško proceniti iz istog razloga.[21] Prema raznim procenama ima oko 10–20%[22][23][24][25] šiita u muslimanskom svetu. Pretpostavlja se da je do 2009. godine njihova populacija brojala do 200 miliona.[24]
Šiitski muslimani sačinjavaju 27-35% populacije Libana, i po nekom procenama od 35%[17][26] do preko 35-40% populacije Jemena,[27] 30%-35% gradske populacije Kuvajta (podaci su dostupni samo za gradsku populaciju),[28][29] preko 20% u Turskoj,[24][30] 5–20% populacije u Pakistanu,[31][24] i 10-19% Avganistanske populacije.[32][33]
Saudijska Arabija je domaćin brojnih zasebnih šiitskih zajednica, uključujući dvanaestoroimamce bahrejnce u Istočnoj provinciji i nakavile iz Medine, i ismailske sulejmane i zejdite iz Nadžrana. Procenjuje se da šiitskih građana ima oko 2-4 miliona, što sačinjava oko 15% lokalne populacije.[34]
Znatne šiitske zajednice postoje u obalskim regionima Zapadna Sumatra i Aćeh u Indoneziji (pogledajte Tabuik).[35] Šiitsko prisustvo je zanemarljivo drugde u jugoistočnoj Aziji, gde su muslimani predominantno šafijski suniti.
Značajna šiitska manjina je prisutna u Nigeriji, koja se sastoji od preobraćenika moderne ere u šiitski pokret centriran oko država Kano i Sokoto.[24][25][36] Nekoliko afričkih zemalja poput Kenije,[37] Južne Afrike,[38] Somalije,[39] itd. imaju male manjine stanovništva iz raznih šiitskih denominacija, koji su prvenstveno potomci imigranata iz južne Azije tokom kolonijalnog perioda, kao što su Koja grupe.[40].
Na Balkanu glavna grupa šiita su bektašije koji su tradicionalno poznati kao jedna od najliberalnijih islamskih grana. Karakteristični su po tome da uopšte ne koriste džamije kao objekte veroispovesti, već mnogo manje tekije, ne smatraju klanjanje obavezom u ispovedanju vere, a mnogi običaji su preuzeti i islamizovani iz pravoslavnog hrišćanstva.[traži se izvor]
Spisak nacija čije šiitske populacije se mogu proceniti
[uredi | uredi izvor]Podaci navedeni u prve tri kolone su bazirani na demografskoj studiji iz oktobra 2009. godine koju je sproveo Pju istraživački centar, pod naslovom Mapiranje globalne muslimanske populacije.[24][25]
| Zemlja | Šiitska populacija[24][25] | Procenat šiitske muslimanske populacije[24][25] | Procenat globalne šiitske populacije[24][25] | Minimalna procena/tvrdnja | Maksimalna procena/tvrdnja |
|---|---|---|---|---|---|
| Iran | 74.000.000 – 78.000.000 | 90–95 | 37–40 | 78.661.551[41][42] | |
| Pakistan | 17.000.000 – 26.000.000 | 10–15 | 10-15 | 43.250.000[43] – 57.666.666[44][45] | |
| Indija | 17.000.000 – 26.000.000 | 10–15 | 9–14 | 40.000.000[46] – 50.000.000.[47] | |
| Irak | 19.000.000 – 22.000.000 | 65–70 | 11–12 | ||
| Jemen | 8.000.000 – 10.000.000 | 35–40 | ~5 | ||
| Turska | 7.000.000 – 11.000.000 | 10–15 | 4–6 | 22 miliona[41] | |
| Azerbejdžan | 5.000.000 – 7.000.000 | 65–75 | 3-4 | 8,16 miliona,[41] 85% ukupne populacije[48] | |
| Avganistan | 3.000.000 – 4.000.000 | 10–15 | ~2 | 6,1 miliona,[41] 15–19% totalne populacije[32] | |
| Sirija | 3.000.000 – 4.000.000 | 15–20 | ~2 | ||
| Saudijska Arabija | 2.000.000 – 4.000.000 | 10–15 | 1-2 | ||
| Nigerija | <4.000.000 | <5 | <2 | 22-25 miliona | |
| Liban | 1.000.000 – 2.000.000 | 45-55 | <1 | Procena, nema zvaničnog popisa.[49] 50-55%[50][51][52] | |
| Tanzanija | <2.000.000 | <10 | <1 | ||
| Kuvajt | 500.000 - 700.000 | 20-25 | <1 | 30%-35% od 1,2 M muslimana (gradsko stanovništvo)[28][29] | |
| Nemačka | 400.000 – 600.000 | 10–15 | <1 | ||
| Bahrein | 400.000 – 500.000 | 65–70 | <1 | 100.000 (66%[53] gradske populacije) | 200.000 (70%[54] gradske populacije) |
| Tadžikistan | ~400.000 | ~7 | ~1 | ||
| Ujedinjeni Arapski Emirati | 300.000 – 400.000 | 10 | <1 | ||
| Sjedinjene Države | 200.000 – 400.000 | 10–15 | <1 | ||
| Oman | 100.000 – 300.000 | 5–10 | <1 | 948.750[55] | |
| Ujedinjeno Kraljevstvo | 100.000 – 300.000 | 10–15 | <1 | ||
| Katar | ~100.000 | ~10 | <1 |
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Olawuyi 2014, str. 3.
- ^ „Mapping the Global Muslim Population”. 7. 10. 2009. Pristupljeno 10. 12. 2014.
- ^ Newman, Andrew J. (2013). „Introduction”. Twelver Shiism: Unity and Diversity in the Life of Islam, 632 to 1722. Edinburgh University Press. str. 2. ISBN 978-0-7486-7833-4.
- ^ Guidère, Mathieu (2012). Historical Dictionary of Islamic Fundamentalism. Scarecrow Press. str. 319. ISBN 978-0-8108-7965-2.
- ^ Esposito 2002, str. 40
- ^ „From the article on Shii Islam in Oxford Islamic Studies Online”. Oxfordislamicstudies.com. Pristupljeno 4. 5. 2011.
- ^ Goldziher, I.; Arendonk, C. van; Tritton, A. S. (2012). „Ahl al- Bayt”. Ur.: P. Bearman; Th. Bianquis; C.E. Bosworth; E. van Donzel; W.P. Heinrichs. Encyclopaedia of Islam (2nd izd.). Brill. doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_0378. [Pretplata neophodna (pomoć)].
- ^ „Lesson 13: Imam's Traits”. Al-Islam.org.
- ^ Tabataba'i 1979, str. 76.
- ^ God's rule: the politics of world religions. str. 146, Jacob Neusner, 2003
- ^ Esposito 2002, str. 40.
- ^ „The Shura Principle in Islam - by Sadek Sulaiman”. www.alhewar.com. Pristupljeno 18. 6. 2016.
- ^ Triana 2017, str. 159.
- ^ a b Filozofijski rečnik, Matica Hrvatska, Zagreb 1984.
- ^ a b Mirča Elijade, Vodič kroz svetske religije, Narodna knjiga, 1996.
- ^ Pew Forum: The Revival of Shia Islam Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. mart 2008) (jezik: engleski); (prepis predavanja)
- ^ a b „Foreign Affairs - When the Shiites Rise - Vali Nasr”. Mafhoum.com. Pristupljeno 27. 1. 2014.
- ^ „Quick guide: Sunnis and Shias”. BBC News. 11. 12. 2006.
- ^ Napisano na U.S.A. Atlas of the Middle East (Second izd.). Washington D.C.: National Geographic. 15. 4. 2008. str. 80-81. ISBN 978-1-4262-0221-6.
- ^ „Discrimination towards Shia in Saudi Arabia”. Wsws.org. 8. 10. 2001. Pristupljeno 4. 5. 2011.
- ^ Momen 1985, str. 277. sfn greška: više ciljeva (2×): CITEREFMomen1985 (help)
- ^ „Religions”. CIA. The World Factbook. 2010. Arhivirano iz originala 24. 12. 2018. g. Pristupljeno 25. 8. 2010.
- ^ Shīʿite. Encyclopædia Britannica Online. 2010. Pristupljeno 25. 8. 2010.
- ^ a b v g d đ e ž z i „Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population”. Pew Research Center. 7. 10. 2009. Pristupljeno 25. 8. 2010.
- ^ a b v g d đ e Miller, Tracy, ur. (oktobar 2009). Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population (PDF). Pew Research Center. Arhivirano iz originala (PDF) 17. 1. 2010. g. Pristupljeno 8. 10. 2009.
- ^ „International Religious Freedom Report 2010”. U.S. Government Department of State. Pristupljeno 17. 11. 2010.
- ^ „How many Shia?”. Islamicweb.com. Pristupljeno 4. 5. 2011.
- ^ a b „International Religious Freedom Report for 2012”. US State Department. 2012.
- ^ a b „The New Middle East, Turkey, and the Search for Regional Stability” (PDF). Strategic Studies Institute. april 2008. str. 87. Arhivirano iz originala (PDF) 18. 03. 2015. g. Pristupljeno 09. 02. 2018.
- ^ Shankland, David (2003). The Alevis in Turkey: The Emergence of a Secular Islamic Tradition. Routledge (UK). ISBN 978-0-7007-1606-7.
- ^ „Country Profile: Pakistan” (PDF). Library of Congress Country Studies on Pakistan. Library of Congress. 2005. Pristupljeno 1. 9. 2010. „'Religion: The overwhelming majority of the population (96.3 percent) is Muslim, of whom approximately 95 percent are Sunni and 5 percent Shia.'”
- ^ a b „Shia women too can initiate divorce” (PDF). Library of Congress Country Studies on Afghanistan. 2008. Arhivirano iz originala (PDF) 8. 4. 2014. g. Pristupljeno 27. 8. 2010. „'Religion: Virtually the entire population is Muslim. Between 80 and 85 percent of Muslims are Sunni and 15 to 19 percent, Shia.'”
- ^ „Afghanistan”. Central Intelligence Agency (CIA). The World Factbook on Afghanistan. Arhivirano iz originala 28. 5. 2010. g. Pristupljeno 27. 8. 2010. „Religions: Sunni Muslim 80%, Shia Muslim 19%, other 1%”
- ^ al-Qudaihi, Anees (24. 3. 2009). „Saudi Arabia's Shia press for rights”. BBC Arabic Service. Pristupljeno 24. 3. 2009.
- ^ Leo, Leonard. International Religious Freedom (2010): Annual Report to Congress. Diane Publishing. str. 261. ISBN 978-1-4379-4439-6. Pristupljeno 24. 10. 2012.
- ^ Ohia, Paul (16. 11. 2010). „Nigeria: 'No Settlement With Iran Yet'”. This Day.
- ^ Rodriguez-Torres, Deyssi (2010). Nairobi Today: The Paradox of a Fragmented City. African Books Collective. str. 239. ISBN 978-9987-08-093-9.
- ^ Matthée, Heinrich (2008). Muslim Identities and Political Strategies: A Case Study of Muslims in the Greater Cape Town Area of South Africa, 1994-2000. kassel university press GmbH. str. 136. ISBN 978-3-89958-406-6. Pristupljeno 14. 8. 2012.
- ^ Abdullahi, Mohamed Diriye (2001). Culture and Customs of Somalia. Greenwood Publishing Group. str. 55. ISBN 978-0-313-31333-2.
- ^ Hase, Yasurō; Miyake, Hiroyuki; Oshikawa, Fumiko (2002). South Asian migration in comparative perspective, movement, settlement and diaspora. Japan Center for Area Studies, National Museum of Ethnology. Pristupljeno 14. 8. 2012.
- ^ a b v g Husain, Rahat (26. 10. 2015). „Analysis indicates Shia populations are being underreported”. Communities Digital News. Pristupljeno 30. 8. 2016.
- ^ „www.cia.gov/the-world-factbook”. Arhivirano iz originala 03. 02. 2012. g. Pristupljeno 09. 02. 2018.
- ^ „CIA - The World Factbook”. Cia.gov. Arhivirano iz originala 31. 05. 2020. g. Pristupljeno 4. 5. 2011.
- ^ „Violence Against Pakistani Shias Continues Unnoticed | International News”. Islamic Insights. Arhivirano iz originala 12. 5. 2011. g. Pristupljeno 4. 5. 2011.
- ^ „Taliban kills Shia school children in Pakistan”. Arhivirano iz originala 12. 05. 2011. g. Pristupljeno 09. 02. 2018.
- ^ „Shia women too can initiate divorce”. The Times of India. 6. 11. 2006. Pristupljeno 21. 6. 2010.
- ^ „30,000 Indian Shia Muslims Ready to Fight Isis 'Bare Handed' in Iraq”. International Business Times UK. 27. 6. 2014.
- ^ „Religion” (PDF). Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan – Presidential Library. Pristupljeno 22. 2. 2015.
- ^ Growth of the world's urban and rural population:n1920-2000, Page 81. United Nations. Dept. of Economic and Social Affairs
- ^ Hassan, Farzana. Prophecy and the Fundamentalist Quest. str. 158.
- ^ Corstange, Daniel M. Institutions and Ethnic politics in Lebanon and Yemen. str. 53.
- ^ Dagher, Carole H. Bring Down the Walls: Lebanon's Post-War Challenge. str. 70.
- ^ „Country Profile: The Kingdom of Bahrain”. Arhivirano iz originala 2. 2. 2012. g. Pristupljeno 3. 3. 2012.
- ^ „Why Bahrain blew up”. New York Post. 17. 2. 2011. Pristupljeno 22. 2. 2011.
- ^ Top 15 Countries with Highest Proportion of Shiites in the Population Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. jul 2010), 7 July 1999
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Rodriguez-Torres, Deyssi (2010). Nairobi Today: The Paradox of a Fragmented City. African Books Collective. str. 239. ISBN 978-9987-08-093-9.
- Leo, Leonard. International Religious Freedom (2010): Annual Report to Congress. Diane Publishing. str. 261. ISBN 978-1-4379-4439-6. Pristupljeno 24. 10. 2012.
- Shankland, David (2003). The Alevis in Turkey: The Emergence of a Secular Islamic Tradition. Routledge (UK). ISBN 978-0-7007-1606-7.
- Napisano na U.S.A. Atlas of the Middle East (Second izd.). Washington D.C.: National Geographic. 15. 4. 2008. str. 80-81. ISBN 978-1-4262-0221-6.
- Esposito, John (2002). What Everyone Needs to Know about Islam. Oxford University Press. str. 40. ISBN 978-0-19-515713-0.
- Guidère, Mathieu (2012). Historical Dictionary of Islamic Fundamentalism. Scarecrow Press. str. 319. ISBN 978-0-8108-7965-2.
- Cornell, Vincent J. (2007). Voices of Islam. Westport, Conn.: Praeger Publishers. ISBN 978-0-275-98732-9.
- Newman, Andrew J. (2013). „Introduction”. Twelver Shiism: Unity and Diversity in the Life of Islam, 632 to 1722. Edinburgh University Press. str. 2. ISBN 978-0-7486-7833-4.
- Olawuyi, Toyib (2014). On the Khilafah of Ali over Abu Bakr. CreateSpace Independent Publishing Platform. str. 3. ISBN 978-1-4928-5884-3.
- Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - „Encyclopedia Iranica”. Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. mart 1997. ISBN 978-1-56859-050-9.
- Martin, Richard C. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 978-0-02-865604-5. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - Corbin, Henry (1993) [1964]. History of Islamic Philosophy, Translated by Liadain Sherrard, Philip Sherrard. London; Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies. ISBN 978-0-7103-0416-2.
- Dakake, Maria Massi (2008). The Charismatic Community: Shi'ite Identity in Early Islam. Suny Press. ISBN 978-0-7914-7033-6.
- Holt, P. M.; Lewis, Bernard (1977a). Cambridge History of Islam, Vol. 1. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29136-1.
- Lapidus, Ira (2002). A History of Islamic Societies (2nd izd.). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-77933-3.
- Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi'i Islam: The History and Doctrines of Twelve. Yale University Press. ISBN 978-0-300-03531-5.
- Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1988). The Just Ruler (al-sultān Al-ʻādil) in Shīʻite Islam: The Comprehensive Authority of the Jurist in Imamite Jurisprudence. Oxford University Press US. ISBN 978-0-19-511915-2.
- Sobhani, Ja'afar; Shah-Kazemi, Reza (2001). Doctrines of Shiʻi Islam: a Compendium of Imami Beliefs and Practices ([Online-Ausg.] izd.). London: I.B. Tauris [u.a.] ISBN 978-1-86064-780-2.
- Tabatabaei, Sayyid Mohammad Hosayn (1975). Shi'ite Islam. Prevod: Seyyed Hossein Nasr. Suny press. ISBN 978-0-87395-272-9.
- Ṭabataba'i, Allamah Sayyid Muḥammad Husayn (1977). Shiʻite Islam. Albany: State University of New York Press. ISBN 978-0-87395-390-0.
- Peter J. Chelkowski (ed.), Eternal Performance: Taziyah and Other Shiite Rituals (Salt lake City (UT), Seagull Books, 2010) (Seagull Books - Enactments).
- Corbin, Henry (1993). History of Islamic Philosophy, translated by Liadain Sherrard and Philip Sherrard. Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies. ISBN 978-0-7103-0416-2.
- Dabashi, Hamid (2011). Shi'ism: A Religion of Protest. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-06428-7.
- Halm, Heinz (2004). Shi'ism. Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-1888-0.
- Halm, Heinz (2007). The Shi'ites: A Short History. Markus Wiener Pub. ISBN 978-1-55876-437-8.
- Lalani, Arzina R. (2000). Early Shi'i Thought: The Teachings of Imam Muhammad Al-Baqir. I.B.Tauris. ISBN 978-1-86064-434-4.
- Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi'i Islam: The History and Doctrines of Twelver Shi'ism. Yale University Press. ISBN 978-0-300-03499-8.
- Nasr, Seyyed Hossein; Dabashi, Hamid (1989). Expectation of the Millennium: Shiʻism in History. SUNY Press. ISBN 978-0-88706-843-0.
- Shirazi, Sultanu'l-Wa'izin (2001). Peshawar Nights, A Transcript of a Dialogue between Shia and Sunni scholars. Ansariyan Publications. ISBN 978-964-438-320-5.
- Rogerson, Barnaby (2007). The Heirs of Muhammad: Islam's First Century and the Origins of the Sunni Shia split. Overlook Press. ISBN 978-1-58567-896-9.
- Moosa, Matti (1988). Extremist Shiites: The Ghulat Sects. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-2411-0.
- Wollaston, Arthur N. (2005). The Sunnis and Shias. Kessinger Publishing. ISBN 978-1-4254-7916-9.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
Mediji na Ostavi
Definicije iz Vikirečnika
Novosti na Vikinovostima
Podaci na Vikipodacima
- World Best & Biggest Shia Community Social Network
- Library of Shia Muslims Videos
- Shafaqna: International Shia News Agency
- English language website
- YaHusain.com, Shia Website with informative lectures in English & Urdu
- Islamic - Shia Website Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. avgust 2008)
- Al-Islam.org, A Digital Islamic Library
- The Shiapedia, an online Shia encyclopedia
- Murajaat - A Shi'i/Sunni debate Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. oktobar 2013)
- Patheos Library – Shi'a Islam
- shiasource.com
- Imam Al-Khoei Foundation (Twelver)
- Dawoodi Bohra (Ismaili)
- The Institute of Ismaili Studies (Ismaili)
- Shia na sajtu Curlie (jezik: engleski)
- al-shia.org Ahlulbayt Global Informations Center
