15. decembar

15. decembar (15.12.) je 349. dan godine po gregorijanskom kalendaru (350. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 16 dana.

Događaji

decembar
P	U	S	Č	P	S	N
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30	31

• 1640 — Vojvoda od Braganse krunisan kao Žoao IV, prvi portugalski kralj posle šezdesetogodišnje španske vladavine i prvi iz dinastije Bragansa koja je vladala Portugalom do 1910.
• 1711 — U Kopenhagenu izbila epidemija kuge, od koje je umrlo više hiljada ljudi.
• 1791 — Ratifikovano je prvih 10 amandmana na Ustav SAD, kolektivno poznatih kao Povelja o pravima.
• 1801 — Odmetnuti janičari, koje su predvodile četiri beogradske dahije Aganlija, Kučuk-Alija, Fočić Mehmed-aga i Mula Jusuf, ubili beogradskog valiju Hadži Mustafa-pašu i zaveli teror u Beogradskom pašaluku. Nasilje je ubrzalo izbijanje Prvog srpskog ustanka 1804.
• 1806 — Francuske trupe pod komandom Napoleona Bonaparte ušle u Varšavu.
• 1840 — Kovčeg s posmrtnim ostacima francuskog cara Napoleona I položen u „Dom invalida“ u Parizu, 19 godina posle njegove smrti u izgnanstvu na ostrvu Sveta Jelena.
• 1848 — Carskim patentom, Josif Rajačić je potvrđen za srpskog patrijarha, a Stevan Šupljikac za srpskog vojvodu, dok je srpskom narodu u Austrijskom carstvu obećano regulisanje statusnih pitanja.
• 1890 — Ubijen poglavica indijanskog plemena „Sijuks“ Sedeći Bik, koji je predvodio indijanska plemena u bici kod Litl Big Horna 1876. protiv američke Sedme konjičke divizije, pod komandom Džordža Kastera.
• 1914 — Oslobađanjem Beograda u Prvom svetskom ratu završena Kolubarska bitka. Pobeda za koju izuzetne zasluge pripadaju komandantu Prve armije, generalu Živojinu Mišiću, podigla ugled Srbije među saveznicima i učvrstila samopouzdanje srpske vojske i naroda.
• 1938 — Isprobavajući nov tip lovačkog aviona, poginuo ruski pilot Valerij Čkalov. 1937. preleteo Severni pol, bez spuštanja od Moskve do Vankuvera, 12.000 km, za 64 časa i 25 minuta, što je priznato kao svetski rekord leta na daljinu.
• 1961 —
  • Generalna skupština Ujedinjenih nacija odbacila sovjetski predlog o prijemu Kine u svetsku organizaciju.
  • Bivši nacistički funkcioner Adolf Ajhman, organizator i izvršilac genocida Jevreja u Drugom svetskom ratu, osuđen na smrt u Jerusalimu, a potom obešen. Posle rata pod lažnim imenom živeo u Argentini do 1960, kada su ga otkrili i uhapsili pripadnici izraelske tajne službe.
• 1965 — Američki svemirski brodovi „Džemini 6“ i „Džemini 7“ ostvarili prvi kosmički susret i napravili dve kružne putanje leteći jedan pored drugog.
• 1967 — Srušio se Srebrni most preko reke Ohajo između gradova Pojnt Plezant i Galipolis, usmrtivši 46 osoba.
• 1970 — Sovjetski vasionski brod „Venera 7“ spustio se na planetu Veneru i počeo da šalje signale.
• 1991 — Oko 500 ljudi izgubilo život kada je trajekt „Salem ekspres“ udario, ispred egipatske luke Safaga, u koralni greben i potonuo.
• 1996 — Pod snažnim pritiskom svakodnevnih protesta građana zbog falsifikovanja izbornih rezultata, opštinski sud u Nišu potvrdio pobedu opozicione koalicije „Zajedno“ u drugom krugu izbora za lokalne organe uprave, 17. novembra.
• 1999 — Šef UNMIK-a Bernar Kušner potpisao, u Prištini, sporazum s predstavnicima kosovskih Albanaca o formiranju Prelaznog administrativnog veća Kosova. Srbi sa Kosova odbili da potpišu sporazum, ali su kasnije delegirali svog predstavnika u to telo.
• 2000 — Zatvorena nuklearna centrala u Černobilju u Ukrajini u kojoj je krajem aprila 1986. eksplodirao jedan blok centrale izazvavši najtežu nuklearnu katastrofu od početka upotrebe nuklearnih centrala.
• 2001 — Krivi toranj u Pizi u Italiji ponovo otvoren za posetioce, posle 12 godina pauze zbog sanacije.
• 2002 — Posmatrači UN zvanično okončali misiju na Prevlaci, početu u martu 1992, i predali vlastima Hrvatske kontrolu nad tim poluostrvom.
• 2011 — Skupština grada Beograda zvanično imenovala Most na Adi.

Rođenja

• 1832 — Gistav Ajfel, francuski arhitekta i konstruktor. (prem. 1923)
• 1859 — Ludvik Lazar Zamenhof, poljski lekar, tvorac Esperanta. (prem. 1917)
• 1907 — Oskar Nimajer, brazilski arhitekta. (prem. 2012)
• 1916 — Moris Vilkins, novozelandsko-britanski biofizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziologiju ili medicinu (1962). (prem. 2004)
• 1936 — Irena Prosen, slovenačka glumica.
• 1941 — Vladan Živković, srpski glumac. (prem. 2022)
• 1944 — Milan Živadinović, srpski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2021)
• 1946 — Miroslav Josić Višnjić, srpski književnik. (prem. 2015)
• 1947 — Miša Blam, srpski džez muzičar (kontrabasista), kompozitor, aranžer, džez publicista i muzički pedagog. (prem. 2014)
• 1949 — Don Džonson, američki glumac, producent, reditelj i muzičar.
• 1952 — Alan Simonsen, danski fudbaler i fudbalski trener.
• 1955 — Pol Simonon, engleski muzičar, najpoznatiji kao basista grupe The Clash.
• 1963 — Slobodan Janković, srpski košarkaš. (prem. 2006)
• 1968 — Garet Vang, američki glumac.
• 1974 — Nikola Stojić, srpski veslač.
• 1981 — Miloš Bajalica, srpski fudbaler.
• 1981 — Mišel Dokeri, engleska glumica.
• 1981 — Paolo Lorenci, italijanski teniser.
• 1981 — Roman Pavljučenko, ruski fudbaler.
• 1982 — Čarli Koks, engleski glumac.
• 1982 — Miloš Mihajlov, srpski fudbaler.
• 1983 — Kamila Ana Ludington, engleska glumica.
• 1983 — Viran Moros, španski rukometaš.
• 1984 — Martin Škrtel, slovački fudbaler.
• 1985 — Milivoje Božović, srpski košarkaš.
• 1986 — Kejlor Navas, kostarikanski fudbalski golman.
• 1988 — Stiven Nzonzi, francuski fudbaler.
• 1992 — Džesi Lingard, engleski fudbaler.
• 1997 — Mod Apatou, američka glumica.
• 2000 — Luka Grbić, srpski glumac.

Smrti

• 1675 — Johanes Vermer, holandski slikar. (rođ. 1632)
• 1801 — Hadži Mustafa-paša, turski paša (beogradski valija). (rođ. 1733)
• 1893 — Isidor Ćirić, srpski pravnik, književnik, političar i narodno-crkveni i patrijaršijski sekretar u Sremskim Karlovcima. (rođ. 1844)
• 1944 — Vasilij Kandinski, ruski slikar. (rođ. 1866)
• 1944 — Glen Miler, američki džez-muzičar (rođ. 1904)
• 1966 — Volt Dizni, američki režiser. (rođ. 1901)
• 1970 — Leonid Šejka, srpski slikar. (rođ. 1932)
• 1991 — Vasilij Zajcev, sovjetski snajperista u Drugom svetskom ratu. (rođ. 1915)
• 2000 — Haris Brkić, košarkaš Partizana. (rođ. 1974)
• 2010 — Blejk Edvards, američki filmski režiser. (rođ. 1922)
• 2018 — Milunka Lazarević, srpska šahistkinja i novinarka (rođ. 1932).

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
  • Sveti prorok Avakum
  • Sveti car Uroš
  • Prepodobni Joanikije Devički

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma