5. novembar
(preusmereno sa 5. новембра)
5. novembar (5.11.) je 309. dan godine po gregorijanskom kalendaru (310. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 56 dana.
Događaji
[uredi | uredi izvor]| novembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
- 1605 — Gaj Foks je otkriven u podrumu Vestminsterske palate kako planira da digne u vazduh Dom lordova u Barutnoj zaveri.
- 1630 — Mirovnim sporazumom u Madridu završen je Anglo-španski rat, u kojem su Španija i njena saveznica Austrija poražene na moru i kopnu. Na strani Engleza borili su se Francuzi i Holanđani.
- 1688 — Vilijam III Oranski se tokom Slavne revolucije sa vojskom iskrcao u jugozapadnoj Engleskoj.
- 1838 — Počeo je raspad Federalna Republika Centroamerike otcepljenjem Nikaragve iz unije.
- 1911 — Italija je anektirala turske pokrajine u Libiji, Tripoli i Kirenaiku, i držala ih do 1943, kada su nemačko-italijanske snage u Drugom svetskom ratu potisnute iz Afrike.
- 1914 —
- Francuska i Velika Britanija su u Prvom svetskom ratu objavile rat Turskoj.
- Pod komandom generala Oskara Poćoreka u Prvom svetskom ratu počela je nova austrougarska ofanziva na Srbiju, a srpske snage su prisiljene da se povuku. Usledila je kontraofanziva 3. decembra pod komandom Živojina Mišića koja je završena pobedom srpske vojske u Kolubarskoj bici polovinom decembra.
- 1926 — Nakon četvrtog atentata na Musolinija, u Italiji je donet Zakon o zaštiti države, kojim je uveden totalitarni fašistički režim.
- 1940 — Italijanski avioni su bombardovali Bitolj, i izazvali smrt nekoliko osoba.
- 1943 — U Jajcu je u Drugom svetskom ratu osnovana Telegrafska agencija Nove Jugoslavije - Tanjug. Prvi direktor bio je Vladislav Ribnikar.
- 1956 — Britanski padobranci su izveli desant na Port Said tokom britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat; Sovjetski Savez je zapretio da će upotrebiti rakete ukoliko Francuzi i Englezi ne prihvate prekid vatre.
- 1991 —
- Predsednici Srbije i Crne Gore Slobodan Milošević i Momir Bulatović odbacili su na Međunarodnoj konferenciji o Jugoslaviji u Hagu četvrtu verziju Sporazuma za opšte rešenje jugoslovenske krize, koju su ponudili međunarodni posrednici.
- Britanski medijski magnat češkog porekla Jan Robert Maksvel nađen je mrtav u vodama kod Kanarskih ostrva gde je krstario jahtom.
- 1996 —
- Pakistanski predsednik je smenio premijera Benazir Buto pod optužbom da je njena vlada ogrezla u korupciji i nepotizmu.
- Kandidat Demokratske stranke Bil Klinton ponovo je izabran za predsednika SAD, pobedivši republikanca Boba Dola.
- 2000 — Poslednji etiopski car Hajle Selasije sahranjen je u sabornoj crkvi Svete Trojice u Adis Abebi, 25 godina nakon što je, u 83. godini, umro pod sumnjivim okolnostima, a potom sahranjen na način koji ne dolikuje jednom vladaru. Harizmatični afrički vođa, koji je po legendi direktni potomak kralja Solomona i kraljice od Sabe, svrgnut je nakon 44 godine vladavine u vojnom udaru 1974.
- 2001 — U Beogradu je potpisan sporazum o saradnji jugoslovenskih vlasti i UNMIK-a, kojim su, po mišljenju srpske strane, potvrđeni osnovni principi i obaveze iz rezolucije 1244 Saveta bezbednosti UN, čime je otvoren put za učešće Srba na izborima na Kosovu.
- 2024. — U Novom Sadu održan protest zbog pogibije 15 ljudi u padu nadstrešnice Železničke stanice 1. novembra. Na protestu je bilo oko 22000 ljudi, što se smatra najvećim protestom u Novom Sadu do sada.[1]
Rođenja
[uredi | uredi izvor]- 1854 — Pol Sabatje, francuski hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju (1912). (prem. 1941)
- 1873 — Edvin Tedi Flek, australijski atletičar i teniser. (prem. 1935)
- 1879 — Oto Vale, austrijski plivač. (prem. 1963)
- 1909 — Milena Pavlović-Barili, srpska slikarka i pesnikinja. (prem. 1945)
- 1913 — Vivijen Li, britanska glumica. (prem. 1967)
- 1923 — Biserka Cvejić, srpska operska pevačica. (prem. 2021)
- 1929 — Bora Todorović, srpski glumac. (prem. 2014)
- 1931 — Ajk Tarner, američki muzičar, muzički producent i lovac na talente. (prem. 2007)
- 1936 — Uve Zeler, nemački fudbaler. (prem. 2022)
- 1937 — Haris Julin, američki glumac.
- 1938 — Milovan Ilić Minimaks, srpski radio i TV novinar. (prem. 2005)
- 1938 — Radivoj Korać, srpski košarkaš. (prem. 1969)
- 1939 — Dragiša Stanković Čelik, jugoslovenski i srpski bokser. (prem. 2015)
- 1940 — Elke Zomer, nemačka glumica, zabavljačica i umetnica.
- 1941 — Art Garfankel, američki pevač, pesnik i glumac, najpoznatiji kao član dua Simon & Garfunkel.
- 1947 — Nenad Bjeković, srpski fudbaler i fudbalski trener.
- 1948 — Vilijam Danijel Filips, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1997).
- 1952 — Oleg Blohin, ukrajinski fudbaler i fudbalski trener.
- 1952 — Bil Volton, američki košarkaš. (prem. 2024)
- 1954 — Alehandro Sabelja, argentinski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2020)
- 1955 — Ljiljana Blagojević, srpska glumica.
- 1955 — Milorad Pupovac, hrvatski filolog, lingvista i političar, politički predstavnik Srba u Hrvatskoj.
- 1958 — Robert Patrik, američki glumac.
- 1959 — Brajan Adams, kanadski muzičar, muzički producent i fotograf.
- 1960 — Snežana Bogdanović, srpska glumica.
- 1960 — Tilda Svinton, engleska glumica.
- 1963 — Tejtum O’Nil, američka glumica i spisateljica.
- 1963 — Žan-Pjer Papen, francuski fudbaler i fudbalski trener.
- 1963 — Darko Tomović, srpski glumac.
- 1964 — Đorđe David, srpski muzičar i glumac.
- 1964 — Famke Jansen, holandska glumica i model.
- 1968 — Sem Rokvel, američki glumac.
- 1974 — Angela Gosov, nemačka muzičarka, najpoznatija kao pevačica grupe Arch Enemy.
- 1974 — Dado Pršo, hrvatski fudbaler.
- 1974 — Džeri Stekhaus, američki košarkaš i košarkaški trener.
- 1979 — David Suazo, honduraski fudbaler i fudbalski trener.
- 1984 — Luka Žorić, hrvatski košarkaš.
- 1986 — Jan Mainmi, francuski košarkaš.
- 1986 — Kasper Šmejhel, danski fudbalski golman.
- 1987 — Kevin Džonas, američki muzičar i glumac, najpoznatiji kao član grupe Jonas Brothers.
- 1992 — Marko Verati, italijanski fudbaler.
Smrti
[uredi | uredi izvor]- 1879 — Džejms Klerk Maksvel, teorijski fizičar 19. veka. (rođ. 1831)
- 1882 — Đuro Daničić, srpski naučnik i filolog, sekretar Društva srpske slovesnosti, profesor Liceja i Velike škole u Beogradu. (rođ. 1825)
- 1926 — Draga Ljočić, prva žena lekar u Srbiji. (rođ. 1855)
- 1930 — Kristijan Ajkman, holandski lekar. (rođ. 1858)
- 1930 — Luiđi Fakta, italijanski političar i novinar. (rođ. 1861)
- 1955 — Moris Utrilo, francuski slikar. (rođ. 1883)
- 1960 — Mak Senet, američki filmski režiser kanadskog porekla.
- 1982 — Žak Tati (Tatiščev), francuski filmski glumac i reditelj, dobitnik "Oskara". (rođ. 1908)
- 1989 — Vladimir Horovic, američki pijanista poreklom ruski Jevrejin. (rođ. 1903)
- 1991 — Jan Robert Maksvel, britanski medijski magnat češkog porekla. (rođ. 1923)
- 1994 — Milan Mladenović, srpski muzičar, pesnik, pevač i gitarista grupe Ekatarina Velika. (rođ. 1958)
- 2001 — Roj Bolting, britanski filmski producent.
- 2004 — Sergije Lukač, novinar i univerzitetski profesor. (rođ. 1920)
- 2006 — Pjetro Rava, italijanski fudbaler. (rođ. 1916)
Praznici i dani sećanja
[uredi | uredi izvor]- Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
- Svetski dan romskog jezika
Vidi još
[uredi izvor]Reference
[uredi izvor]- ^ „Protest u Novom Sadu zbog rušenja nadstrešnice”. Arhiva javnih skupova. 5. 11. 2024. Arhivirano iz originala 13. 11. 2024. g.
