Banu Sabah

U okviru naučnog pogleda istorije IX veka u islamskoj civilizaciji, često se susrećemo sa učenom porodicom Banu Sabah koju su uglavnom predstavljala tri brata: Muhamed, Ibrahim i Hasan.

Posebno su poznati zbog toga što su u onovremenim naučnim institucijama i edukativnim akademijama radili na projektima čiji je cilj bio da ponude naučne odgovore na mnoge značajne astronomske nejasnoće.

Dela

Za sobom su ostavili veliki broj naučnih dela. Među njihovim plodotvornim istraživačkim radovima možemo izdvojiti one o kvalitetu Sunčevog kretanja na osnovu Ptolemejevog geocentričnog sistema, kao i radove u vezi sa merenjem prostiranja amplituda (ortive amplitude circle). Muhamed ibn Sabah širinu amplituda izračunao je opservatorijskom metodom. Širina amplituda je u stvari obimna veličina luka na horizontu između izlaska i zalaska sunca i označava njegov najprostraniji nivo. Muhamed je do pomenute širine došao nakon tripartitnih opservatorijskih poduhvata koje je obavio u jednakom vremenskom rasponu u istoj godišnjoj sezoni. Prema toj metodi, luk izlaska sunca se na osnovu njegovog prolećnog astrnomskog položaja meri u tri perioda s vremenskim razmacima od 30 dana.

Od brojnih dela članova porodice Sabah jedino je ostao traktat sa nazivom Fi amali as-sa’a al-mabsuta bi al-hindisa fi aji iklimin aradta. No, iako su originalni primerci velikog dela njihovih načnih spisa nestali, baštinu koju su ostavili za sobom s lakoćom možemo prepoznati u delima kasnijih astronoma. Među naslovima tih dela možemo izdvojiti značajne naučne traktate Hasan ibn Sabaha O položaju Sunca i o njegovoj ekliptičkoj ukošenosti i O širini amplituda i dužini kretanja, zatim njegov opsežan spis sa nazivom O ekliptici i njenim karakteristikama, koji predstavlja argmentovano naučno delo o metodi pravljenja astrolaba, te traktat o proizvodnji mermera i, najzad, naučne spise o analizi raznih kružnih figura i o merenju njihovih površina.