Administrativna podela Srbije (1945—2007)
Administrativna podela Srbije (1944—1990) je upravna (administrativno-teritorijalna) podela Srbije u razdoblju od oslobođenja zemlje u jesen 1944. godine do donošenja Ustava Republike Srbije iz 1990. godine. Tokom ovog razdoblja, izvršeno je nekoliko sistemskih promena u administrativno-teritorijalnoj organizaciji Srbije, koja je u različitim periodima počivala na trostepenim ili dvostepenim oblicima uprave, zasnovanim na jedinicama kao što su: oblasti, okruzi, srezovi i opštine.
Administrativna podela Srbije (1944—1962)
[uredi | uredi izvor]
Nakon oslobođenja Srbije u jesen 1944. godine, izvršeno je uspostavljanje novih organa vlasti, uz zadržavanje dotadašnje trostepene podele na okruge, srezove i opštine. Početkom 1949. godine, doneta je odluka o uvođenju novog, oblasnog nivoa uprave na celokupnom području FNRJ. Reforma je pokrenuta ukazom od 24. marta, donetim od strane Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ, a sprovedena je putem donošenja novih zakonskih i ostalih propisa u federalnim jedinicama, uključujući i Srbiju, koja je pored AP Vojvodine i AKMO dobila i pet upravnih oblasti na svom središnjem području. [1]
Administrativna podela Srbije (1962—1974)
[uredi | uredi izvor]Donošenjem Zakona o izmenama Zakona o područjima opština i srezova u Narodnoj Republici Srbiji[2] teritorija Srbije je bila podeljena na 2 autonomne jedinice: Autonomna Pokrajina Vojvodina i Autonomna Kosovsko-Metohijska Oblast, 14 srezova i 217 opština. Donošenjem novog Ustava 1963. godine Autonomna Kosovsko-Metohijska Oblast postaje Autonomna Pokrajina Kosovo i Metohija. 1965. godine Ustavnim zakonom o ukidanju srezova u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini[3] broj srezova u Srbiji se smanjuje na 9. Iste godine se donosi Zakon o izmenama i dopunama Zakona o područjima opština i srezova u NR Srbiji[4] broj opština se smanjuje na 185. Sledeće godine donošenjem Ustavnog zakona o ukidanju srezova u Socijalističkoj Republici Srbiji[5] potpuno se ukidaju srezovi u Srbiji. 1967. godine se donosi Zakon o izmenama i dopunama Zakona o obrazovanju opština u SR Srbiji[6] broj opština je smanjen na 179, tako što je ukinuto 6 opština na teritoriji centralne Srbije.
Administrativna podela Srbije (1974—1990)
[uredi | uredi izvor]
Donošenjem novog Ustava Socijalističke Republike Srbije 1974. godine došlo je do formiranja međuopštinskih-regionalnh zajednica koje su formirane 1975. godine slobodnim udruživanjem opština i bilo ih je 8 na teritoriji Srbije bez područja autonomnih pokrajina i područja grada Beograda. Iste 1974. godine formirana je opština Rakovica, pa je ukupan broj opština porastao na 180.
Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o utvrđivanju teritorija opština, koji je skupština SAP Vojvodine donela 1. jula 1980. godine teritorija bivše opštine Novi Sad je podeljena na 6 opština: Detelinaru, Liman, Petrovaradin, Podunavlje, Slaviju i Stari Grad koje su sa opštinom Sremski Karlovci formirali gradsku zajednicu opština Novi Sad. Time je ukupa broj opština u Srbiji povećan na 186. Godine 1985. se na teritoriji SAP Kosova osniva opština Mališevo, dve godine kasnije osnivaju se opštine Zubin Potok i Novo Brdo, 2. jula 1988. godine se formiraju opštine Obilić, Kosovo Polje i Štimlje, pri čemu prve dve opštine sa opštinama Priština i Novo Brdo obrazuju gradsku zajednicu opština Priština. Sledeće godine se obrazuje i opština Štrpce i ukidaju opštine gradske zajednice opština Novi Sad osim opštine Sremski Karlovci i od njihove teritorije se formira opština Novi Sad. Time je ukupan broj opština u Srbiji na kraju ove decenije bio 188.
Reference
[uredi | uredi izvor]Literatura
[uredi | uredi izvor]- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Petranović, Branko (1998). Istoriografske kontroverze. Beograd: Službeni list SRJ.
