Александар (film)
| Aleksandar | |
|---|---|
 Filmski poster | |
| Izvorni naslov | Alexander |
| Žanr | epski istorijska drama |
| Režija | Oliver Stoun |
| Scenario | Oliver Stoun |
| Producent | Tomas Šili Džon Kilik Ijan Smit Moric Borman |
| Temelji se na | Aleksandar Veliki (Robin Lejn Foks) |
| Glavne uloge | Kolin Farel Andželina Džoli Val Kilmer Džared Leto Rosario Doson Entoni Hopkins |
| Muzika | Vangelis |
| Snimatelj | Rodrigo Prijeto |
| Montaža | Tomas Nordberg Jan Herv Aleks Markez |
| Producentska kuća | Intermedia Films Ixtlan Productions France 3 Cinéma Pacific Film Egmond Film & Television IMF Internationale Medien und Film GmbH & Co. 3 Produktions KG |
| Distributer | Warner Bros. Pictures (SAD/UK/Italija) Constantin Film (Njemačka) Pathé Distribution (Francuska) A-Film Distribution (Holandija) |
| Godina | 2004. |
| Trajanje | 175 minuta[1] |
| Zemlja |  Njemačka Francuska Italija Holandija Ujedinjeno Kraljevstvo SAD |
| Jezik | engleski |
| Budžet | 155 miliona dolara |
| Zarada | 167,3 miliona dolara[2] |
| Veb-sajt | www |
| IMDb veza | |
Aleksandar (engl. Alexander) američki je epsko istorijski film iz 2004. godine režisera i scenariste Olivera Stouna, dok su producenti filma Tomas Šili, Džon Kilik, Ijan Smit i Moric Borman. Filmsku muziku je komponovao Vangelis.
Radnja filma se temelji na događajima iz života Aleksandra Velikog. Film je uglavnom zasnovan na knjizi britanskog istoričara Robina Lejna Foksa Aleksandar Veliki iz 1970.
Naslovnu ulogu tumači Kolin Farel kao Aleksandar Veliki, dok su u ostalim ulogama Andželina Džoli, Val Kilmer, Džared Leto, Rosario Doson i Entoni Hopkins. Svetska premijera filma je bila održana 16. novembra 2004. u SAD. Nakon puštanja u javnost, iako se dobro pokazao u Evropi, američka kritička reakcija bila je negativna
Budžet filma je iznosio 155 milona dolara, a zarada od filma je 167,3 miliona dolara.
Radnja
[uredi | uredi izvor]Aleksandar zasnovan je na životu Aleksandra Velikog (Kolin Farel), kralja Makedonaca, koji je tokom svog kratkog života uspeo da pokori Aziju, Persiju i deo Indije. Film prikazuje neke od ključnih momenata iz Aleksandrove mladosti, njegovu invaziju na Persijsko carstvo i njegovu smrt. Takođe, otkriva i komplikovani odnos sa ocem, Filipom II Makedonskim (Val Kilmer), stvaranje Korintskog saveza od strane gradova Antičke Grčke,[3] osvajanje Perskijskog carstva 331. p. n. e., kao i Aleksandrov san da osvoji ceo tada poznati svet.
Priča počinje 356. p. n. e. sa Ptolemejem I Soterom (Entoni Hopkins) kao naratorom. Aleksandar je odrastao uz majku Olimpiju (Andželina Žoli) i tutora Aristotela, interesujući se za ljubav, čast, umetnost i vojnu veštinu. Njegov odnos sa ocem uništen je nakon Filipove ženidbe Euridikom, nećakom generala Atala. Nakon ubistva Filipa, Aleksandar postaje kralj Makedonije i Grčke. Ptolemej nakratko pominje Aleksandrovo razaranje Tebe i paljenje Persepolisa, a zatim opisuje kako je Aleksandar ubrzo nakon dolaska na vlast proglašen sinom boga Zevsa, njegovu bitku kod Gaugamele protiv persijskog cara Darija III i njegova osmogodišnja osvajanja u Aziji.
Film takođe ilustruje i Aleksandrove privatne veze sa prijateljem iz detinjstva Hefestionom (Džared Leto) i suprugom Roksanom (Rosario Doson). Pre nego što je preminuo usled bolesti ili trovanja — nije otkriveno od čega, ali su oba načina sugerisana — Aleksandar se distancira od svoje žene, iako je ona zatrudnela, verujući da je ona odgovorna za Hefestionovu smrt. U filmu, Aleksandar je mnogo bliži Hefestionu nego Roksani, čak se sugeriše i da je Aleksandar umro delom od tuge zbog gubitka Hefestiona, tri meseca ranije. Početkom filma, Hefestion poredi Aleksandra sa Ahilom, na šta Aleksandar odgovara da, da je on Ahil, onda bi Hefestion morao da bude Patroklo, za koga se sumnja da je bio Ahilov ljubavnik. Kada Hefestion pomene da je Patroklo prvi umro, Aleksandar odgovara da bi ga, ako bi Hefestion umro prvi, pratio i u Had — obećanje koje Ptolemej smatra ispunjenim, budući da je Aleksandar umro ubrzo nakon prijatelja.
Nakon osvajanja Vavilona, Aleksandar priznaje da je Hefestion jedina osoba koja ga voli. Tokom filma, Hefestion često pokazuje ljubomoru kada vidi Aleksandra sa Roksanom, i tugu kada ju je oženio, te se čak trudio i da je zadrži što dalje od njega nakon što je Aleksandar ubio Klita Crnog u Indiji. Film takođe posvećuje pažnju Aleksandrovoj bliskoj vezi sa majkom Olimpijadom, iako je nikada više nije video nakon što je krenuo u osvajanja na istoku.
Uloge
[uredi | uredi izvor]| Glumac | Uloga |
| Kolin Farel | Aleksandar Veliki |
| Džared Leto | Hefestion |
| Andželina Džoli | Olimpijada |
| Val Kilmer | Filip II Makedonski |
| Raz Digen | Darije III |
| Erol Sander | Farnak |
| Culi Mohamed | Persijski dvorjanin |
| Aneliz Em | Statejra I |
| Rosario Doson | Roksana |
| Gari Streč | Klit Crni |
| Entoni Hopkins | Ptolemej I Soter |
| Kristofer Plamer | Aristotel |
| Eliot Kauan | Mladi Ptolemej I Soter |
| Džonatan Ris Majers | Kasandar |
| Rori Makan | Krater |
| Fransisko Boš | Bagoas |
| Džon Kavana | Parmenion |
| Džozef Morgan | Filotas |
| Ijan Biti | Antigon |
| Nil Džekson | Perdika |
| Konor Paolo | Mladi Aleksandar |
| Džesi Kam | |
| Denis Konvej | Nirk |
| Meri Majer | Euridika |
| Nik Daning | Atal |
| Bin Banluerit | Porus |
| Tobi Kebel | Pauzanija iz Orestisa |
| Patrik Kerol | Mladi Hefestion |
Lokacije snimanja
[uredi | uredi izvor]| Scenografija | Lokacija |
| Aleksandrijska biblioteka | Studio u Londonu
|
| Pela | |
| Vavilon | |
| Indijske palate | |
| Mitska pećina | |
| Aleksandrija |  Malta
|
| Atenin hram |  Esaujra
|
| Meza | |
| Makedonski hipodrom | |
| Gaugamela | Marakeš
|
| Baktrijska tvrđava | Planine Atlas
|
| Hindukuš |  Himalaji
|
| Makedonski amfiteatar | Maroko
|
| Hipazis |  Mekong
|
| Hidaspis | Saraburi
|
Kritike
[uredi | uredi izvor]Čak i pre premijere filma, kružile su kontroverze o tome kako film prikazuje seksualne navike u Antičkoj Grčkoj, kao i homoseksualnost. Grupa od dvadeset i pet grčkih advokata pretila je tužbom protiv režisera Stouna i studija Warner Bros. za neistinitu adaptaciju istorijske. „Ne kažemo da imamo išta protiv homoseksualaca“, rekao je Janis Varnakos, „ali kažemo da je produkcija trebalo da naglasi publici da je film deo fikcije i da nema nikakve veze sa životom Aleksandra“. Ipak, advokati su odlučili da odustanu od optužbe.[4] Na britanskoj premijeri filma, Stoun je krivio "fundamentalizam u moralu“ za nisku zaradu filma u Sjedinjenim Državama.[5] Takođe se izjasnio da su američki kritičari i publika preuveličali temu Aleksandrove seksualnosti.[6] Kritike su naterale Stouna da izvrši promene u filmu za DVD izdanje.
Aleksandar je takođe kritikovan i zbog određenih istorijskih neistina.[7] Akademski kritičari tvrde da film ne poštuje dovoljno istorijske detalje.[8] Iranski istoričari bili su uznemireni prikazom borbi između Makedonaca i Persijanaca. Na primer, Aleksandar i njegove trupe su u filmu porazile armiju Persije u samo jednoj borbi (bici kod Gaugamele), mada istorija govori da je Aleksandar morao da se bori u nekoliko surovih bitaka pre nego što je pobedio Darija III. Istoričar Farok ističe kako su u filmu „makedonske snage tipično prikazane kao vrlo organizovane, disciplinovane i tako dalje, za razliku od persijske armije, što je istorijski potpuno netačno“.[9]
Poslednja bitka u filmu, bitka na Hidaspu, u filmu je mnogo više dramatična i odvaja se od istorije. Aleksandar nije, kao što je to prikazano u filmu, bio ranjen strelom. To se desilo u bici kod grada Multana u Pakistanu kasnije te godine. Takođe, bitka na Hidaspu nije bila vođena u šumi tokom sunčanog dana, već u blatnjavoj močvari na tropskoj kiši. Indijska vojska nikada nije probila u centar makedonskih strana, mada su krila pretrpela gubitke. Film je takođe kritikovan zbog izostavljanja poznate priče o Aleksandrovom razgovoru sa kraljem Porusom. „Reci mi“, rekao je Aleksandar, „kako želiš da te tretiram?", a Porus je odgovorio: „Tretiraj me, o, Aleksandre, kao kralja“.[10] No, slična scena postoji u filmu, sa vavilonskom princezom.
Dodatna izdanja
[uredi | uredi izvor]Album
[uredi | uredi izvor]Muziku za film Aleksandar komponovao je grčki kompozitor Vangelis.[11] Album sadrži osamnaest numera iz filma.
Video igra
[uredi | uredi izvor]Kompjutersku igru Aleksandar objavila je računarska firma Junisoft 24. novembra 2004. godine. Kritike su pohvalile koncepciju igre.[12]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Alexander (15)”. British Board of Film Classification. 19. 11. 2004. Pristupljeno 9. 12. 2016.
- ^ „Alexander (2004)”. Box Office Mojo. Amazon.com. 1. 2. 2005. Pristupljeno 9. 12. 2016.
- ^ Bowra, C. M., [1957] , The Greek Experience. 1994. str. 9. ISBN 978-1-85799-122-2., London: Phoenix, Orion Books Ltd.
- ^ „Greek lawyers halt Alexander case”. Pristupljeno 11. 4. 2013.
- ^ "Stone blames 'moral fundamentalism' for US box office flop" (Thursday January 6, 2005)
- ^ "Stone says Alexander is too complex for 'conventional minds'" (Friday, December 10, 2004)
- ^ „Alexander mistakes, goofs and bloopers”. Pristupljeno 11. 4. 2013.
- ^ "ALEXANDER (opened 11/ 24/04) Oliver Stone's Costly History Lesson" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. januar 2008) By Cathy Schultz, Ph.D. in Dayton Daily News, November 24, 2004. (Also in Joliet Herald News, November 28, 2004; Bend Bulletin, November 28, 2004; Providence Journal, November 26, 2004)
- ^ Kaveh Farrokh
- ^ Rogers, str. 200.
- ^ Vangelis Scores Alexander, a documentary available on the official soundtrack website Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. avgust 2006), on the computer game, and on some DVD releases of the film
- ^ Alexander the Game
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- Aleksandar (film) na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Aleksandar na sajtu Box Office Mojo (jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
