Vetrenjača u Obornjači

Vetrenjača u Obornjači
Vetrenjača u Obornjači
	Vetrenjača u Obornjači
Opšte informacije
Mesto	Obornjača
Opština	Ada
Država	Srbija
Vreme nastanka	kraj 19. veka
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica
	www.heritage-su.org.rs

Vetrenjača u Obornjači, naseljenom mestu na teritoriji opštine Ada, podignuta devedesetih godina 19. veka, predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.^[1]

Vetrenjača je podignuta za porodicu Gabora Pastiana i bila je u funkciji do 1966. godine, kada je umro njen poslednji vlasnik Jožef Pastian. Prema sećanju ovdašnjih žitelja, od tridesetih godina vetrenjaču su koristili za mlevenje kukuruza, izuzev za vreme Drugog svetskog rata, kada su nanovo mleli žitarice.

Opis vetrenjače[uredi | uredi izvor]

Vetrenjača je dvospratna privredna građevina, kružne osnove, karakterističan za naše krajeve. Izgrađena je od čerpića, spolja sa oblogom od opeke. Mlin je bio do 1967. godine pokriven šindrom, kada je zamenjena limom. Pošto je lim loše postavljen, zgrada trpi zbog atmosferskih padavina i rapidno propada. Visina objekta je 11,5m, a prečnik prizemlja je 9,5m. Po tipu, zbog dimenzija pripada manjim vetrenjačama. Drvena krovna konstrukcija unutar tavanskog prostora koji služi za pogon vetrenjače je jako istrošena. Sastoji se od prstenastog drvenog jastuka po kome klizi krov i okreće se. Ceo pogonski deo je u trošnom stanju, ali je očuvan zbog stalnog podmazivanje grede sa tavana radi lakšeg okretanja. Prstenasti jastuk je montiran na vrh zida vetrenjače, a vezan je za 14 drvenih podmetača koji su ugrađeni u zid i postavljeni radijalno na prstenasti jastuk.

Unutrašnji mehanizam vetrenjače u vreme pokretanja postupka zaštite bio je u relativno dobrom stanju, jedino je majka bila slomljena, dok je veliko kolo i tavanski točak bio u ispravnom stanju. Vetrenjača je radila sa jednim kamenom, nije imala prenosni točak već je kolo sa kamenjem direktno bilo učvršćeno na veliko kolo. Od kamena je sačuvan donjak. Nestala je naprava za skidanje kamena kao i koš za žito. U prizemlju je bio sačuvan i sanduk za brašno. Elise sa vetrenjače nedostaju, od krila je ostao samo jedan deo, a svi ostali delovi za okretanje kao i kočenje ne postoje.

Godine 1985. pokrenuta je inicijativa za restauraciju i revitalizaciju objekta vetrenjače, a zbog nedostatka sredstava samo delimično je urađena projektna dokumentacija.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

^ „Vetrenjača u Obornjači”. Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica. Pristupljeno 13. 2. 2020.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] „Vetrenjača u Obornjači”. Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica. Pristupljeno 13. 2. 2020.

[1]

p r u Nepokretna kulturna dobra u Severnobanatskom okrugu
Ada	Srpska pravoslavna crkva u Molu Rodna kuća Novaka Radonića Srpska pravoslavna crkva Vaznesenja Hristovog u Adi Vetrenjača u Obornjači Zavetni krst u Molu Kapela Dudvarski
Kanjiža	Dvorac grofa Karasa Crkva Sv. Arhanđela Mihaila u Kanjiži Železnička stanica Horgoš – Kamaraš Kapela na Pravoslavnom groblju u Martonošu Magacin za žitarice Vila Horgoš Kamaraš br. 26 Vigado Vetrenjača u Oromu Srpska pravoslavna narodna škola u Martonošu Srpska pravoslavna crkva Prenosa moštiju Sv. oca Nikolaja u Martonošu
Kikinda	Suvača u Kikindi Pravoslavna crkva u Kikindi Bogomolja „Vodica“ u Kikindi Zgrada Velikokikindskog Dištrikta Klasicistička zgrada iz 1834. godine u Bašaidu Srpska pravoslavna crkva u Mokrinu Grobnica porodice Čarnojević u Ruskom Selu Crkva Sv. arhanđela Mihaila i Gavrila u Iđošu Srpska pravoslavna crkva Sv. Oca Nikolaja u Bašaidu Kuća u Ul. Pere Segedinca br. 25 u Kikindi Ambar od pletera u Kikindi Stara opštinska zgrada u Mokrinu Industrijski objekat „Stara crepana i ciglana” - Terra
Novi Kneževac	Dvorac porodice Servijski (Šulpeov dvorac) Zgrada bivšeg Narodnog odbora Atine Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Mihaila i Gavrila u Novom Kneževcu Olajnica u Novom Kneževcu Crkva Sv. Arhangela Mihaila i Gavrila u Banatskom Aranđelovu Dvorac Maldeghem Kapela Servijski u Novom Kneževcu Rimokatolička crkva u Novom Kneževcu
Senta	Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Mihaila u Senti Gradska kuća u Senti Vatrogasna kasarna u Senti Hotel „Rojal“ u Senti Slavnića kuća u Senti Rodna kuća Stevana Sremca u Senti Osnovna škola u ataru Ada Zgrada Osnovne škole „Stevan Sremac“ u Keviju Kapela Sv. Arhangela Gavrila na Pravoslavnom groblju u Senti Kuća u Lenjinovoj ulici br. 14 u Senti Zgrada sa sunčanim zabatom Zgrada Plebanije-Muzeja u Senti
Čoka	Rimokatolička crkva u Čoki Srpska pravoslavna crkva u Sanadu Srpska pravoslavna crkva u Čoki Dvorac Lederer Kapela Vujin u Crnoj Bari Rimokatolička crkva u Sanadu Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Ostojićevu