Dobrovodica

Dobrovodica
Dobrovodica;
	Pogled na Dobrovodicu sa Straževice
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Šumadijski
Opština	Batočina
Stanovništvo
— 2022.	310
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 07′ 06″ S; 21° 03′ 28″ I / 44.118333° S; 21.057666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	155 m
	Dobrovodica Dobrovodica na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	034
Registarska oznaka	KG

Dobrovodica je selo u istočnom delu Šumadije u Lepenici, oko 3 km južno od doline reke Lepenice i opštinskog središta Batočine u Šumadijskom okrugu u Srbiji. Prema popisu iz 2022. ima 310 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 381 stanovnik).^[1]

Geografija

Teritorija sela Dobrovodica nalazi se u centralnom delu Srbije. Smeštena je u istočnom predelu Šumadije i nalazi se u južnom delu opštinske teritorije Batočine. Dobrovodica i Batočina su spojeni lokalnim putem koji vodi prema Kragujevcu. Naselje je izgrađeno na 160--210 m n.v., a oblik osnove i raspored ulica su radijalni. Kuće su okupljene uz seoske puteve, a gustina gradnje je mala.^[2]

Dobrovodica se nalazi na 155 metara nadmorske visine, na 5 km južno od Batočine, 26 km severno od Kragujevca i 123 km južno od Beograda.^[3]

Istorija

Dobrovodica se pominje u prvom turskom popisu 1476/78. godine, U ovom popisu je zabeleženo da je selo imalo 21 kuću, a u popisu 1520. godine, Dobrovodica je imala oko 60 kuća. Muslimana nije bilo. Ovaj broj kuća se nije dugo održao, jer već kroz 15 godina nalazimo samo trećinu. Stanovništvo Dobrovodice je uz Batočinu i Topolu (današnji Crni Kao) primilo obavezu da daju derbendžije, tj. da budu čuvari bezbednosti na drumovima. Za ove usluge sela su imale znatne povlastice pri određivanju poreza. Selo je napušteno kada su u ove krajeve došli Austrijanci početkom osamnaestog veka.

U Prvom srpskom ustanku prilikom oslobađanja ovih krajeva, u bici kod Batočine Karađorđe je na Kijevačkom potoku između Kijeva i Dobrovodice pobedio Turke. U okršaju je palo oko četristo Turaka. U bici su poginuli i Musein Ganić i Jusuf-aga Klimentić.

Na prvom popisu nakon završetka Drugog srpskog ustanka 1818. Dobrovodica je imala 14. domaćinstva sa 29 haračkih glava. Posle oslobođenja Dobrovodica je do 1874. zajedno sa Kijevom i Žirovnicom činila istu opštinu. Prvo je sedište bilo u Dobrovodici, a zatim u Kijevu. Zbog višegodišnjeg sukoba došlo je do razilaženja. Prvo su 1869. godine Kijevo i Dobrovodica tražili odvajanje od Žirovnice, ali se Žirovnica tome usprotivila. kasnije je Žirovnica zahtevala odvajanje pa su Kijevo i Dobrovodica formirali opštinu Kijevo.

Dobrovodičani su učestvovali u ratovima od 1912–1918, kada je iz ovog sela poginulo 78 boraca.

Verski život

Crkva Sabora srpskih svetitelja

Izgradnja crkve započela je u maju 1990. godine. Prvi Crkveni odbor činili su: Dragomir Milanović, Jovan Jovanović, Svetislav Milanović, Slobodan Dobričić, Radoslav Stefanović, Branislav Milanović, Slobodan Đorđević, Radivoje Radosavljević, Đurđe Ivanović, Predrag Radivojević, Života Obradović i Dragomir Dimitrijević.

Crkva je završena 1997. godine velikim zalaganjem Crkvenog odbora, protojereja Radoslava Petrovića i protojereja stavrofora Milutina Petrovića i prilozima Dobrovodičana i meštana širom države i inostranstva. Posvećena je Saboru srpskih svetitelja. Osveštana je 7. septembra 1997. godine od strane tadašnjeg episkopa šumadijskog Save.

Projektant crkve bio je arhitekta Mališa Milenković iz Jagodine. Sestrinstvo manastira Gračanica darovalo je ikonsotas, rad akademskog slikara Andreja Bicenka.

Manastir Dobrovodica

Manastir Dobrovodica je muški manastir Srpske pravoslavne crkve, pripada Eparhiji Šumadijskoj. Posvećen je Vaznesenju Gospodnjem.

Manastir je podignut 2000. godine. Sazidao ga je sadašnji Iguman Nikolaj, rodom iz Dobrovodice, koji je četrnaest i po godina kao iskušenik proveo na Svetoj gori. Sagradio ga je na sopstvenom imanju, a manastiru je zemlju poklonila i osamdesetogodišnja Radmila Lazarević. Osvećen je od strane episkopa zvorničko tuzlanskog Vasilija, administratora Eparhije šumadijske 9. maja 2002. godine.

Školstvo

Sve do 1870. godine dobrovodička deca su išla u grnčarsku školu. Kada je ona ukinuta deca su prešla uglavnom u batočinsku školu, iako je Dobrovodica bila zvanično pripala botunjskoj školi. Dobrovodičani su u nekoliko mahova pokušavali da dobiju svoji školu. Još 1872. godine sa Kijevcima su dobili dozvolu za otvaranje škole, ali na kraju od svega nije bilo ništa. Već 1874. bio je nov pokušaj. Ponovo od svega nije bilo ništa, jer je inženjer Okružnog načelstva u Kragujevcu ustanovio da zgrada koja je predložena nije za školu. Novi bezuspešni pokušaji su bili 1902 i 1904. godine.

Konačno 1914. kada je sve bilo spremno za otvaranje škole i konačno ostvarenje davnašnje želje, rat se isprečio tome. Tek posle Prvog svetskog rata želja im se ispunila i selo je dobilo školu 1921. godine. Zgrada škole je izgorela 1941. u Drugom svetskom ratu. Od 1947. do 1949. godine u selu se organizuje dobrovoljni rad na zidanju nove školske zgrade. Nova škola je sazidana u podnožju brda Straževica, a za učitelja je postavljen Đura Božović. Od 1958/1959. godine pod uticajem reforme, Dobrovodica se pripojila po obrazovanju školi u Batočini i postala je njeno fizički izdvojeno odeljenje. Pošto se škola nalazila u podnožju brda koje je u stvari kamenolom, zbog čestih miniranja i eksploatacije kamena školska zgrada je pucala i bivala oštećena svakim danom sve više i više. Opština Batočina je odlučila 1983. godine da sruši staru zgarada i podigne novi objekat. To se dogodilo u periodu od 1983 - 1985. godine, zgrada je napravljena, školsko dvorište je asfaltirano i obogaćeno terenom za sportove.

Danas u Dobrovodici postoji izdvojeno odeljenje osnovne škole „Sveti Sava“ Batočina. Nakon četvororazrednog školovanja učenici nastavljaju školovanje u Batočini. Škola je četvororazredna i u njoj predaju dva učitelja. U školskoj 2003/04 škola je imala deset učenika, a 2011/12 školu je pohađalo petnaest učenika.

Demografija

U naselju Dobrovodica živi 368 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,8 godina (44,5 kod muškaraca i 47,2 kod žena). U naselju ima 133 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,16.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Stanovništvo se doseljavalo sa Kosova, iz Starog Vlaha, Gornje Morave, Srema, okoline Zaječara i Jagodine. Godine 1818. imalo je 14 domova, a broj stanovnika je rastao. Posle Drugog svetskog rata nastupila je konstantna depopulacija. Godine 1948. selo je imalo 841, a 2011. 381 stanovnika, od kojih su 99,2% bili Srbi. Najviše ekonomski aktivnog stanovništva radilo je u poljoprivredi (48,2%). Neagrarno stanovništvo radilo je najvećim brojem u Batočini ili u obližnjem kamenolomu Straževica, a poljoprivreda im je bila dopunsko zanimanje. U selu se nalaze četvororazredna osnovna škola i mesna kancelarija.^[2]

Demografija^[4]
Godina	Stanovnika
1948.	841
1953.	834
1961.	745
1971.	621
1981.	605
1991.	537	495
2002.	420	478
2011.	381
2022.	310

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[5]

Srbi	416	99,04%
Hrvati	2	0,47%
Rumuni	1	0,23%
Makedonci	1	0,23%
nepoznato	0	0,0%

Poljoprivreda

Poljoprivreda je vodeća privredna grana po obimu proizvodnje kao i po zaposlenosti lokalnog stanovništva.

Stočarstvo je najznačajnija grana proizvodnje u poljoprivredi u Dobrovodici. Stočarstvo je najtraženiji deo poljoprivrede, jer njeni proizvodi (meso, mast, mleko, jaja) spadaju u glavne prehrambene proizvode stanovništva. Seljak sitnog poljoprivrednog gazdinstva u Dobrovodici je svaštar, gaji više vrsta stoke. Gaji goveda, svinje, ovce, konje i živinu.

Stanovništvo prema polu i starosti^[6]


	m	ž
?	0	0
80+	11	4
75—79	5	18
70—74	18	13
65—69	17	15
60—64	9	18
55—59	9	9
50—54	24	18
45—49	24	22
40—44	17	15
35—39	5	11
30—34	9	5
25—29	21	8
20—24	17	14
15—19	16	12
10—14	10	5
5—9	5	2
0—4	5	9
Prosek :	44,5	47,2

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	176	177	183	168	177	144	133

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	25	36	25	12	20	10	3	1	0	1	3,16

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	202	65	112	19	6
Ženski	182	30	113	34	5
UKUPNO	384	95	225	53	11

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	105	42	0	23	18
Ženski	59	39	0	1	7
UKUPNO	164	81	0	24	25
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	4	3	0	6
Ženski	0	0	8	0	2
UKUPNO	2	4	11	0	8
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	5	0	0
Ženski	0	0	1	1	0
UKUPNO	0	0	6	1	0
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	2	0	0	0
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	2	0	0	0

Vidi još

Reference

^ „Popis u Srbiji prema polu i starosti po naseljima”. stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 1. 2024.
^ ^a ^b „DOBROVODICA | Srpska enciklopedija”. enciklopedija.maticasrpska.org.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-03-21.
^ Razdaljina na sajtu www.udaljenosti.com
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Galerija

Crkva u Dobrovodici
Pogled na Dobrovodicu
Manastir Svetog Spasa u Dobrovodici sagrađen 2002. godine.
Školsko dvorište u Dobrovodici

Literatura

Kamenko Sretenović, Dobrovodica - svedok vremena, Kragujevac, 2020.
Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976.
Živojin Andrejić, Batočina sa okolinom, Batočina 1988.
Dr Dragoljub B. Milanović, Opština Batočina, Beograd 2006.

Spoljašnje veze

[1] „Popis u Srbiji prema polu i starosti po naseljima”. stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 1. 2024.

[:0-2] „DOBROVODICA | Srpska enciklopedija”. enciklopedija.maticasrpska.org.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-03-21.

[3] Razdaljina na sajtu www.udaljenosti.com

[4] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[5] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[6] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

p r u Opština Batočina
Naseljena mesta	Batočina Badnjevac Brzan Gradac Dobrovodica Žirovnica Kijevo Milatovac Nikšić Prnjavor Crni Kao Gornja Batočina (bivše naselje)
Kultura	Kulturni centar „Dositej Obradović” Batočina Narodna biblioteka „Vuk Karadžić“ Batočina
Znamenitosti	Zapis Stojanovića dud Pećina Gradac Spomenik prirode Rogot Specijalni rezervat prirode Brzansko Moravište
Verski objekti	Crkva Svetog Petra i Pavla Crkva Rođenja Presvete Bogorodice Crkva brvnara Crkva Svetog proroka Ilije Crkva Sabora srpskih svetitelja Crkva Svete Ane Crkva Svete Trojice Crkva Svetog Đorđa Manastir Dobrovodica Manastir Grnčarica
Sport	Stadion Badnjevac FK Badnjevac FK Sloga Batočina FK Sloga Milatovac FK Lepenica FK Šumadinac Brzan

p r u Srpske pravoslavne crkve i manastiri na teritoriji opštine Batočina
Manastiri	Manastir Dobrovodica (Dobrovodica) · Manastir Grnčarica (Prnjavor)
Crkve	Crkva Svetog Petra i Pavla (Badnjevac) · Crkva Rođenja Presvete Bogorodice (Batočina) · Crkva brvnara (Brzan) · Crkva Svetog proroka Ilije (Brzan) · Crkva Sabora srpskih svetitelja (Dobrovodica) · Crkva Svete Ane (Žirovnica) · Crkva Svete Trojice (Kijevo) · Crkva Svetog Đorđa (Crni Kao)