Mir u Jašiju
Mir u Jašiju potpisan je 9. januara 1792. godine u gradu Jaši (današnja Rumunija) između Osmanskog carstva sa jedne i Ruske Imperije sa druge strane. Njime je završen Rusko-turski rat (1787—1792) i potvrđena ruska dominacija na Crnom moru.
Uvod
[uredi | uredi izvor]Tokom 1781. godine razrađuje se „Grčki projekat” o podeli turskih teritorija u Evropi. Rusija je prema planu trebalo da oslobodi crnomorsku obalu, Besarabiju, Moldaviju i Vlašku i na tim teritorijama stvori Kneževinu Dakiju na čelu sa pravoslavnim vladarom. Projekat takođe predviđa obnovu Vizantijskog carstva na čelu sa velikim vojvodom Konstantinom. Austrija treba da dobije deo Srbije sa Beogradom, a Francuska Egipat. Austrija traži i Vlašku i Moldaviju, ali Katarina odbija. Rusija 1783. godine pripaja Krim. Sultan traži da mu se vrati nezavisnost. To je povod za rat koji izbija 1787. godine. Istovremeno je vođen i Rusko-švedski rat. Austrija u rat ulazi sa zakašnjenjem. Ubrzo zaključuje separatni Svištovski mir. Rusija mora da odustane od Grčkog projekta.
Mir
[uredi | uredi izvor]Sporazumom je okončan Rusko-turski rat. Potpisan je 9. januara 1792. godine od strane velikog vezira Kodža Jusuf-paše i kneza Aleksandra Bezborodka koji je nasledio preminulog kneza Potemkina na mestu šefa ruske delegacije. Ugovorom su potvrđene odredbe Kučukkajnardžijskog mira i mira u Ajnali-Kajnaku. Sporazumom u Jašiju sultan Selim je priznao aneksiju Krimskog kanata od strane Ruskog carstva. Takođe je Rusiji pripao Jedisan (teritorija između Dnjestra i Buga). Reka Dnjestar je sada bila granica između dva carstva.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]- Grupa autora, Istorija srpskog naroda 4/1, Beograd (1994), drugo izdanje
- Živojinović, Dragoljub (2000). Uspon Evrope (1450—1789) (IV izd.). Beograd. ISBN 978-86-355-0446-9.
