Natalski domorodački kontingent
| Natalski domorodački kontingent | |
|---|---|
 Podoficir Natalskih domorodačkih pionira (1878). | |
| Postojanje | 11. decembar 1878-oktobar 1879. |
| Formacija | 3 pešadijska puka, 6 konjičkih četa i 3 pionirske čete |
| Jačina | oko 6.900 pešadinaca, 300 konjanika i 300 pionira |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Entoni Durnford Džordž Hamilton-Braun |
Natalski domorodački kontingent (engl. Natal Native Contingent), britanska kolonijalna vojna jedinica sastavljena od natalskih Kafera, formirana i korišćena tokom Anglo-Zulu rata (1879).[1]
Pozadina
[uredi | uredi izvor]Vlada britanske kolonije Natal na čelu sa visokim komesarom Henri Bartl Frerom se u jesen 1878. godine odlučila da isprovocira rat protiv susednog kraljevstva Zulu, kako bi uništila poslednju nezavisnu afričku državu u svojoj blizini i uklonila potencijalne prepreke daljem širenju kolonizacije u južnoj Africi. Pošto je lokalni britanski garnizon imao samo 6 bataljona pešadije i 2 artiljerijske baterije (uz još dva bataljona poslata iz metropole i sa Mauricijusa ukupno oko 5.600 pešadinaca i 250 artiljeraca sa 12 topova), britanska stajaća vojska u južnoj Africi bila je previše malobrojna za osvajanje države Zulua, koju je branilo najmanje 40.000 ratnika.[2]
Iako se britanska komanda na čelu sa generalom Frederikom Tesigerom uzdala da britanske trupe naoružane modernim puškama (Martini-Henri) mogu pobediti Zulue (naoružane većinom kopljima i štitovima, uz nešto zastarelih pušaka sprednjača) u svakoj bici na otvorenom polju, bez obzira na brojni odnos snaga, na prostranom ratištu bile su potrebne brojne jedinice za postavljanje garnizona i obezbeđivanje konvoja za snabdevanje, što bi veoma brzo sasvim podelilo malobrojnu britansku vojsku. Uz to, na osnovu iskustva stečenog u Kaferskim ratovima, britanska komanda očekivala je da će Zului izbegavati velike bitke i odlučiti se na gerilsko ratovanje, što je zahtevalo brojne konjičke jedinice za izviđanje i gonjenje, dok u južnoj Africi nije bilo ni jedne regularne britanske konjičke jedinice, dok su lokalne kolonijalne snage (Natalska konjička policija i Natalski konjički dobrovoljci) imale svega oko 400 konjanika. U nuždi, britanske kolonijalne vlasti odlučile su se da mobilišu lokalno nomorodačko stanovništvo.[2]
Domorodačko stanovništvo Natala je pod britanskom vlašću živelo u plemenskim zajednicama sa sopstvenim naslednim ili izabranim poglavicama. Osnovne privredne grane bile su primitivna (motična) zemljoradnja zasnovana na gajenju kukuruza i stočarstvo na pašnjacimaː stoka je bila glavno bogatstvo i sredstvo za razmenu. Iako različitog etničkog porekla (većinom iz grupe naroda Bantu), svo domorodačko stanovništvo britanske vlasti nazivale su zajedničkim imenom Kaferi. Među njima je bilo nekadašnjih podanika kraljevstva Zulu, koji su pali pod britansku vlast prilikom širenja kolonije Natal, kao i brojnih plemenskih grupa koje su izbegle pod britansku zaštitu bežeći od rata sa Zuluima, koji su većinom napadali svoje neprijatelje do istrebljenja. Iako su plaćale porez u stoci na svaku kolibu britanskim vlastima, kaferske zajednice su uglavnom bile zadovoljne pod zaštitom britanske vojske, koja im je obezbedila relativno dug period mira nakon haosa i građanskih ratova u vreme širenja kraljevstva Zulu pod vladavinom kraljeva Šake (1816-1828), Dingane (1828-1840) i Mpande (1840-1872). Tadašnji kralj Kečvajo (1873-1879) bio je do tada prijatelj i saveznik Britanaca, ali su kolonijalne vlasti 1878. odlučile da zauzmu i pripoje njegovu državu.[2]
Formiranje
[uredi | uredi izvor]Britanske vlasti su 1878. procenjivale stanovništvo Natala na oko 18.000 belaca (Evropljana) i oko 300.000 Kafera, od čega oko 65.000 muškaraca sposobnih za oružje. Na predlog glavokomandujućeg generala Tesingera i pukovnika Entonija Durnforda, kolonijalne vlasti su u novembru 1878. odlučile da pozovu pod oružje 7.600 lokalnih Kafera i stave ih pod komandu britanske vojske, formirajući tako Natalski domorodački kontingent (NDK). Ukupno je formirano 3 pešadijska puka, 6 četa konjice i 3 čete pionira pod komandom britanskih oficira i podoficira.[1]
Mobilizacija je proglašena 11. decembra i većina kaferskih regruta okupila se pre kraja godine, kada su podeljeni u čete i bataljone i započeta je strojeva obuha pod nadzorom britanskih oficira. Međutim, osim u konjičkim jedinicama, obuka je ostala veoma slaba, pošto nije bilo dovoljno britanskih podoficira (većina je regrutovana među evropskim avanturistima i građevinskim radnicima, koji nisu imali prethodnog ratnog iskustva i nisu znali jezik domorodaca, a neki čak ni engleski). Nije bilo ni dovoljno vremena, pošto je rat počeo već 11. januara 1879, ostavivši manje od 2-3 nedelje za obuku domorodačkih regruta.[1]
Pešadija
[uredi | uredi izvor]Osnovna pešadijska jedinica bila je četa, sastavljena od 110 ljudiː 101 domorodaca (90 vojnika,10 podoficira i jedan oficir) i 9 Evropljana (1 kapetan, 2 poručnika i 6 podoficira). Deset četa činilo je bataljon, koji je imao štab od 5 britanskih oficira, tako da je svaki bataljon imao oko 1.100 ljudi, od čega 95 Evropljana. Prva brigada imala je 3 bataljona, a Druga i Treća brigada po dva. Domorodački vojnici bili su naoružani kopljem i štitom, a podoficiri i oficiri puškama, većinom starim kapislarama Enfild sa samo 5 metaka po čoveku (zbog štednje municije i nepoverenja u njihovu vernost). Svaki deseti vojnik dobio je sekiru, mačetu ili srp, koji su u nuždi takođe mogli da posluže kao oružje. Od uniformi dobili su od kolonijalnih vlasti samo po jedno ćebe (u različitim bojama za svaki bataljon, koje je nošeno smotano i obešeno ukoso preko levog ramena i grudi) i crvenu traku, koju su neki nosili vezanu oko čela, a neki oko nadlaktice. Na svakih 10 ljudi dodeljen im je po jedan kazan, a sledovanje u kukuruznom brašnu i svežem mesu (po pola kilograma na čoveka) deljeno je jednom dnevno. Uz to, obećana im je plata od 20 šilinga (jednu funtu) mesečno. Evropski oficiri i podoficiri dobili su uniforme (smeđe kapute, šešire širokog oboda sa crvenom trakom, pantalone i čizme) i moderne puške Martini-Henri, kao i redenike sa po 50 metaka. Uz to, oficiri su dobili konje, sablje i revolvere (tipa Adams ili Vebli Kraljevske Irske Policije).[3]
| Jedinica | Zapovednik | Brojno stanje | Ratni raspored |
|---|---|---|---|
| Prvi puk NDK | pukovnik Entoni Durnford | Kolona br. 2 | |
| 1.bataljon | komandant Mongomeri | oko 1.100 | |
| 2.bataljon | major Benkok | oko 1.100 | |
| 3.bataljon | kapetan Čeri | oko 280 | |
| Drugi puk NDK | major Grejvs | Kolona br. 1 | |
| 1.bataljon | major Grejvs | oko 1.100 | |
| 2.bataljon | komandant Netlton | oko 1.100 | |
| Treći puk NDK | komandant Robert Lonsdejl | Kolona br. 3 | |
| 1.bataljon | komandant Džordž Hamilton-Braun | oko 1.100 | |
| 2.bataljon | komandant Kuper | oko 1.100 |
U bici kod Isandluane (22. januara 1879), Treća brigada NDK pretrpela je teške gubitke (oko 400 ljudi), a ostatak ljudstva, potpuno demoralisan porazom, raspušten je kućama. Nakon reorganizacije u proleće 1879, pešadija iz prve dve brigade NDK je formirana u 5 bataljona. Deo vojnika dobio je crvene mundire, a većina vojnika dobila je puške raznih tipova (većinom sprednjače tipa Enfild, ali i ostraguše tipa Snajder i Martini-Henri).[5]
| Jedinica | Zapovednik | Brojno stanje | Ratni raspored |
|---|---|---|---|
| 1.bataljon NDK | komandant Montgomeri | Tvrđava Čeri | |
| 2.bataljon NDK | major Benkok | 404 | Druga divizija |
| 3.bataljon NDK | kapetan Čeri | Tvrđava Čeri | |
| 4.bataljon NDK | kapetan Barton | Prva divizija | |
| 5.bataljon NDK | komandant Netlton | Prva divizija |
Konjica
[uredi | uredi izvor]Za razliku od pešadije, konjica je od vlade dobila kompletne uniforme (smeđe ili žute kapute, kratke pantalone do kolena, šešire sa širokim obodom i crvenom trakom i čizme) i konjičke karabine raznih tipova (Martini-Henri, Snajder, Vestli Ričards) sa redenikom za 50 metaka. Svi su jahali sopstvene konje, s tim što je vlada obećala nadoknadu do 10 funti za svakog izgubljenog konja. Ukupno je formirano 6 četa od po 50 konjanikaː prve tri čete bile su poznate kao Zihalijevi konjanici, peta kao Hlubijevi, a šesta kao Janceovi konjanici (po imenima poglavica). Četvrta četa bila je poznata kao Edendejlski konjanici, sastavljena od hrišćanskih Kafera iz raznih plemena, koji su živeli u hrišćanskoj naseobini od oko 1.000 duša oko anglikanske misije u Edendejlu, nedaleko od Pitermaricburga. Svakom konjaniku obećana je plata od 30 šilinga (1,5 funti) mesečno. Edendejlski konjanici jedini su nosili čizme (ostali su jahali bosonogi) i imali su, kao hrišćani, dvostruko veću platu. Svi domorodački konjanici bili su među Britancima popularno nazivani Basuto konjica, iako su samo Hlubi i njegovi ljudi zapravo bili Basutoi, dok su ostali pripadali različitim narodima.[6]
| Četa | Zapovednik | Domorodački vođa | Jačina | Kolona |
|---|---|---|---|---|
| 1.četa Zihalijevih konjanika | poručnik Rou | Njanda (Zihalijev sin) | 52 | Br. 2 |
| 2.četa Zihalijevih konjanika | poručnik Roberts | 55 | Br. 2 | |
| 3.četa Zihalijevih konjanika | poručnik Vos | 50 | Br. 2 | |
| Edendejlski konjanici | poručnik Dejvis | Simeon Kambule | 54 | Br. 2 |
| Hlubijevi konjanici | poručnik Henderson | Hlubi | 50 | Br. 2 |
| Janceovi konjanici | kapetan Ajlif | Jance | 54 | Br. 2 |
Pioniri
[uredi | uredi izvor]Pored pešadijskih jedinica, formirane su i tri čete pionira, za izvođenje vojnih radova. Ove jedinice dobile su zastarele britanske crvene mundire, kratke pantalone do kolena i kape, a svaki vojnik imao je ašov, sekiru, pijuk ili ćuskiju. Podoficiri i oficiri naoružani su sprednjačama tipa Enfild.[7]
| Jedinica | Zapovednik | Brojno stanje | Kolona |
|---|---|---|---|
| 1.četa | kapetan Nolan | 80 | Br. 3 |
| 2.četa | kapetan Bedouz | 104 | Br. 1 |
| 3.četa | kapetan Alen | 89 | Br. 2 |
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v Kasl & Ruđeri 2003, str. 7-14.
- ^ a b v Kasl & Ruđeri 2003, str. 3-7.
- ^ Kasl & Ruđeri 2003, str. 7-10.
- ^ Kasl & Ruđeri 2003, str. 8.
- ^ a b Kasl & Ruđeri 2003, str. 10.
- ^ Kasl & Ruđeri 2003, str. 11-14.
- ^ a b v Kasl & Ruđeri 2003, str. 11.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Morris, Donald R. (1998). The Washing of the Spears: A History of the Rise of the Zulu Nation Under Shaka and Its Fall in the Zulu War of 1879. Da Capo Press. ISBN 9780747401940.
- Castle, Ian; Ruggeri, Raffaele (2003). Zulu War - Volunteers, Irregulars & Auxiliaries. Men-at-Arms 388. Osperey Publishing Ltd. ISBN 9781841764849.
- Thompson, Paul Singer (2006). Black soldiers of the queen: the Natal native contingent in the Anglo-Zulu War (Rev. izd.). Tuscaloosa, Ala: University of Alabama Press. ISBN 978-0-8173-5368-1.
- Laband, John (2009). Historical dictionary of the Zulu wars. Historical dictionaries of war, revolution, and civil unrest. Lanham, Md: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-6078-0. OCLC 276930370.
- Hamilton-Browne, G. (1912). A lost legionary in South Africa. University of California Libraries. London, Laurie.
- Greaves, Adrian (2013-06-17). The Tribe that Washed its Spears: The Zulu's at War (na jeziku: engleski). Pen and Sword. ISBN 978-1-84884-841-2.
- Colenso, Frances E. (Frances Ellen); Durnford, Edward (1880). History of the Zulu war and its origin;. University of California Libraries. London, Chapman and Hall.