Pređi na sadržaj

Oravica

Koordinate: 45° 02′ 25″ S; 21° 41′ 07″ I / 45.040278° S; 21.685278° I / 45.040278; 21.685278
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Oravica
Oraviţa
Oravica
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Rumunija
ŽupanijaKaraš-Severin
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2021.7.739[1]
Aglomeracija (2021.)9.346
Geografske karakteristike
Koordinate45° 02′ 25″ S; 21° 41′ 07″ I / 45.040278° S; 21.685278° I / 45.040278; 21.685278
Površina168,9 km² km2
Oravica na karti Rumunije
Oravica
Oravica
Oravica na karti Rumunije
Ostali podaci
GradonačelnikJon Goga
Veb-sajt
www.oravita.ro

Oravica (rum. Oraviţa, nem. Orawitz, mađ. Oravicabánya) grad je u Rumuniji. On se nalazi u zapadnom delu zemlje, u istorijskoj pokrajini Banat i blizu granice sa Srbijom. Oravica se nalazi u okviru županiji Karaš-Severin. Grad Oravica obuhvata i naseljena mesta Agadići, Bradišoru de Žos , Brošteni , Marila, Rakitova i Čiklova Montana.

Oravica je prema poslednjem popisu iz 2021. godine imala 7.739 stanovnika.

Geografija

[uredi | uredi izvor]

Grad Oravica nalazi se u istočnom delu istorijske pokrajine Banat, oko 110 km južno do Temišvara.

Oravica se nalazi u središnjem, brežuljkastom delu istorijske pokrajine Banat. Grad je smešten na zapadnim padinama Karpata, nekih 30 km istočno od Vršca. Zapadno od grada počinje Panonska nizija.

Istorija

[uredi | uredi izvor]

To je važno rudarsko mesto[2], i sedište sreza u Lugoškom okrugu. Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da mesto pripada Rakaždijskom okrugu, Novopalanačkog distrikta. Tu se nalaze tada: rudnik srebra, rudnik bakra, poštanska stanica, podupravni podured i rimokatolička crkva. Stanovništvo je bilo izmešano nemačko i vlaško.[3]

Oravica je vrlo rano u prvoj polovini 19. veka dobila pozorišnu zgradu. Kada je 1817. godine održavana pozorišna predstava u loži je sedeo austrijski car.[4]

Dana 28. avgusta 1854. godine otvorena je željeznička pruga (gvozdeni put) duga 7 km, između Oravice i Bazjaša.[5] U Oravici je 14. septembra 1871. godine bio državni vašar.[6] Državno Željezničko društvo je u Oravici imalo fabriku - Rafineriju petroleuma, u kojoj se desila velika eksplozija marta 1897. godine.[7]

Mesnu gimnaziju su pohađali Srbi učenici ne samo iz okoline nego i Srbije. Tako su 1839. godine tu učili Vladimir Jakšić, Arsenije i Aksentije Tucaković. Njih trojica preveli su u Oravici na srpski jezik delo "La Peruz, pozorišna igra"[8] koje je odštampano u Kragujevcu. Gimnaziju je tu završio i mladi Bečkerečanin Đorđe Radić, potonji poljoprivredni stručnjak i praktičar, autor više knjiga, kalendara i drugih radova.[9] Početkom 20. veka u Oravici su muška i ženska građanska škola.

Kod Oravice se osamdesetih godina 19. veka otvorila nova klimatska banja "Marila".[10]

Maja 1924. godine harala je epidemija kolere u Oravici. Tu je 30 obolelih osoba umiralo.[11] Godine 1925. u rumunskom delu Banata oformljeni su novi okruzi. u Oravici je ustanovljeno sedište Severinskog okruga.[12]

Srbi u Oravici

[uredi | uredi izvor]
Položaj grada Oravica na teritoriji županije Karaš-Severin

Paroh oravički pop Petar Jorgović bio je prenumerant Stojkovićeve "Fizike", 1801. godine. Još je 1824. godine geografsku knjigu nabavio pretplatom u Vršcu, Aleksandar Petrović učenik iz Oravice.[13] Trgovac oravički Vasilije Petrović je bio prenumerant "Banatskog almanaha" 1827. godine. Zbirku narodnih srpskih pesama koju je Vuk sačinio, pretplatom je pribavio 1845. godine, Josif Jovanović trgovački kalfa iz Oravice.[14] Pravničku knjigu o ugarskim zakonima nabavio je 1845. godine Aleksandar Petrović "ot Čudanovice" u Oravici. Mladi trgovac Marko Pavlović je 1857. godine kupio istorijsko delo o Aleksandru Makedonskom, prevedeno na srpski jezik.[15]

Srbi u Oravici su 1855. godine skupili prilog za podizanje spomenika pesniku i vladici Lukijanu Mušickom u Karlovcu. Priložili su pored gostiju meštani: Aleksa Petrović, Marko Pavlović trgovac, Ana Mandžuka, Todor Demetrović trgovac i Jova Lacković kulundžija.[16] Vasilije Petrović (sa Sin i Društvom) bio je trgovac 1857. godine. Za javnog notara (beležnika) u Oravici postavljen je 1860. godine Stefan Lebanović. u to vreme u mestu je državni aktuar gruntovnih knjiga Jovan Jovanović Mitrovčan.

Ikonopisac Đoka Putnik (iz Bele Crkve) je 1863-1865. godine učio slikanje u Oravici, kod majstora Mihajla Popovića.[17] Mihajlo Popović (umro 1865) se tu rodio, živeo i umro. Bio je oženjen Rumunkom koja nije znala srpski jezik. Slikarstvo je učio kod poznatog ikonopisca Pavela Đurkovića kada je ovaj slikao pravoslavnu crkvu u Oravici. Jedan od poznatih Mihajlovih učenika je i rumunski ikonopisac Popeskul.

Od 1863. godine radila je (i 1877) u mestu srpska trgovačka firma "Pavlović i sin". Osnovao ju je Marko Pavlović sa sinom Antonijem, a bavili su se mešovitom trgovinom.[18]

Početkom 20. veka u Oravici su Srbi osnovali svoje Tamburaško i Pevačko društvo. Pred Novu godinu su organizovali zabavu, a najviše zasluga za pokretanje društvenog života imao je Mihailo Bogdanović zvaničnik tamošnje Narodne banke. Pop Mita Šajić iz Jasenova, postavljen je u to vreme za katihetu srpskoj deci u Oravici.[19]

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]

U odnosu na popis iz 2002., broj stanovnika na popisu iz 2011. se smanjio.

Demografija
1966.1977.1992.2002.2011.
9.91214.98715.29315.22211.382

Matični Rumuni čine većinu gradskog stanovništva Oravice, a od manjina prisutni su Mađari i Romi. Do sredine 20. veka u gradu su bili znatno brojniji Jevreji i Nemci.

Popis 1910.

[uredi | uredi izvor]
Oravica[20]
jezik vera

ukupno: 4.079

  Nemački 2.084 (51,09%)
  Rumunski 1.333 (32,67%)
  Mađarski 515 (12,62%)
  Srpski 88 (2,15%)
  Slovački 7 (0,17%)
  Hrvatski 5 (0,12%)
  ostali 47 (1,15%)

ukupno: 4.079

  Rimokatol. 2.440 (59,81%)
  Pravoslavci 1.403 (34,39%)
  Jevreji 101 (2,47%)
  Kalvinisti 59 (1,44%)
  Grkokatolici 39 (0,95%)
  Luterani 36 (0,88%)
  Unitaristi 1 (0,02%)

Napomena: U rubrici ostalih jezika najveći broj osoba iskazao je češki jezik.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune”. Institutul Național de Statistică din România. jul 2013. Arhivirano iz originala 18. 01. 2016. g. Pristupljeno 5. 8. 2013. 
  2. ^ "Školski list", Novi Sad 1859.
  3. ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
  4. ^ Pravda", Beograd 1933.
  5. ^ "Svetovid", Beč 1854.
  6. ^ "Glas naroda", Novi Sad 1871. godine
  7. ^ "Zastava", Novi Sad 1897.
  8. ^ Tihomir Đorđević: "Iz Srbije kneza Miloša", Beograd 1922.
  9. ^ "Težak", Beograd 1922.
  10. ^ "Srpska nezavisnost", Beograd 1882.
  11. ^ "Vreme", Beograd 28. maj 1924.
  12. ^ "Vreme", Beograd 1925.
  13. ^ Vasilije Bulić: "Zemljeopisanija vseopšćeg", prvi deo, Budim 1824.
  14. ^ Vuk St. Karadžić: "Srpske narodne pjesme...", druga knjiga, Beč 1845. godine
  15. ^ K. K. Ruf: "Život Aleksandra Velikog...", Beč 1857.
  16. ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1855. godine
  17. ^ "Srpski sion", Karlovci 1901. godine
  18. ^ Kastner, Leopold; Machan, Rudolph: "Handels- und Gewerbe-Adressbuch des österreichischen Kaiserstaates" (1867—1877), Beč 1877.
  19. ^ "Zastava", Novi Sad ????
  20. ^ „Jezički i verski sastav stanovništva Kraljevine Ugarske po naseljima, Popis 1910. godine”. Arhivirano iz originala 13. 1. 2018. g. Pristupljeno 9. 4. 2019. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Оравица&oldid=28336924”