Pajazitovo
Pajazitovo | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Šumadijski |
| Grad | Kragujevac |
| Stanovništvo | |
| — 2022. | 172 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 06′ 00″ S; 20° 47′ 00″ I / 44.1° S; 20.783333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 266 m |
.svg)  Pajazitovo Pajazitovo na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 34325 |
| Pozivni broj | 034 |
| Registarska oznaka | KG |
Pajazitovo je naseljeno mesto grada Kragujevca u Šumadijskom okrugu, nalazi na 15 kilometara severzapadno od Kragujevca.
Prostire se levoj strani rečice Uglješnice, te po okolnim brdima.[1] Selo je nekada obuhvatalo i zaseoke Mironić, Mali i Veliki Šenj. Prema nadmorskoj visini i položaju u odnosu na rečicu[2] deli se na Donji kraj koji se nalazi na rečici, a obuhvata i južnu stranu Velikog Brda, dok Gornji kraj obuhvata brdo Grabar, severozapadnu stranu Velikog Brda i brdo Kupinjak.[3]
Prema popisu iz 2022. ima 172 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 187 stanovnika).[4] Naselje je osnovano 1804. godine. Pod njivama se nalazi 351,37 ha, voćnjacima 63,56 ha, vinogradima 3,53 ha, livadama 24 ha, pašnjacima 76,89 ha dok ostalo zemljište zauzima 0,08 ha.
Poreklo naziva
[uredi | uredi izvor]Prema predanju naziv sela potiče po mestu na kome je boravio turski sultan Bajazita, kada je dolazio na pregovore nakon Kosovske bitke.
Nastanak sela
[uredi | uredi izvor]Pajazitovo je osnovano u doba Prvog srpskog ustanka, između 1804. i 1810. godine. Najveći broj rodova doseliko se sa Karađorđem 1809, kada se vraćao sa Sjenice, Doseljavanje je trajalo do 1815. godine. Istovremeno su formirani Gornji i Donji Kraj, a njihove mahale, koje su dobile nazive prema glavnim dosenjanim rodovima[2] su nastale ovim redom: Ivanićka, Pavlovićka, Milojevićka, Stepanovićka i na kraju Panićka. Gornji Kraj je imao tri mahale: Panićku, Milojevićku i Stepanovićku, dok je Donji Kraj imao dve mahale: Ivanovićku i Pavlovićku.[5]
Selo je nekada obuhvatalo i zaselak Mironić, od koga je kasnije formirano posebno naselje.[6]
Pajazitovo se prvi put pominje u „Popisniku sela, kuća, poresnkih obveznika i aračkih lica” iz 1822. godine, zatim 1827. godine u časopisu u Danica, koji je uređivao Vuk Karadžić, gde je zapisano kao Pajazitovo, zatim kao Pojasitovo (Pojasitowo), koje je pomenuo Oto Dubislav Pirh u „Putovanjima po Srbiji” (1829), a pominje se i u „Rečniku geografijsko-statističnom Srbije” Jovana Gavrilovića iz 1846. godine, prema tadašnjem važećem pravopisu kao „Paяzitovo”, i na isti način je ubeleženo na Ruskoj karti iz 1831. godine, na karti Kneževine Srbije Jovana Milenkovića objavljenoj u Beogradu 1850. godine i na karti objavljenoj 1853. godine, takođe u Beogradu, koju je za školske potrebe izradio bečki profesor Konstantin Dažarden.[5]
Selo je naseljeno stanovništvom iz Stare Srbija (7 rodova sa 58 kuća) i Timoka (1 rod sa 11 kuća). Svi rodovi su doseljeni u zbegovima, bežeći od turske najezde i nasilja. U periodu između 1804. i 1814. godine doseljeni su:
- Arsenijevići (ogranak Petronijevići) iz Sjenice, koji su slavili Jovanjdan.
- Ivanovići (ogranci Galovići, Vasiljevići, Đorđevići, Janićijevići, Jovanovići, Nikolići, Srećkovići i Rakovići – Rakići), iz Sjenice, koji su slavili Đurđevdan.
- Milojevići (ogranci Gajići – Gajovići; Milojevići, Blagojevići – Blažići; Vićentijevići, Rakići – Rakovići; Todorovići i Ćirovići) iz Sjenice, koji su slavili Jovanjdan
- Pavlovići, iz Sjenice, koji su slavili Petrovdan
- Panići, iz Knjaževca, koji su slavili Nikoljdan.
- Ristići iz Sjenica, koji su slavili Đurđevdan.
- Stevanovići (ogranici Stojanovići i Stepanovići) iz Sjenice, koji su slavili Nikoljdan.
Škola
[uredi | uredi izvor]U Pajazitovu se nalazi istureno odeljenje OŠ „Sreten Mladenović” iz Desimirovca. Zgrada škole je izgrađena 1962. godine. Školu pohađa svega nekoliko đaka.
Crkva
[uredi | uredi izvor]
U Pajazitovu se nalazi crkva brvnara posvećena Svetoj trojici, a nosi i naziv crkva Trećeg srpskog ustanka. Crkvena slava je Drugi dan Trojica 12. jun. Podignuta je 1944. godine, preko puta seoskog groblja na inicijativu Ravnogorskog pokreta, koji je tokom Drugog svetskog rata u Pajazitovu imao svoje čvrsto uporište. Pripreme za podizanje crkve započele su marta 1943. godine,[7] a radovi su završeni krajem maja 1944. godine. Za podizanje crkve priloge su dali meštani Pajazitova i okolnih sela, a u njenoj izradi učestvovalo je oko pedeset majstora. Crkveni krov je prvobitno bio prekriven šindrom, koji je 1957. godine zamenjen limenim plehom.[1]
Demografija
[uredi | uredi izvor]U naselju Pajazitovo živi 194 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,5 godina (43,0 kod muškaraca i 48,4 kod žena). U naselju ima 83 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,90.
Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 0 | ||
| 80+ | 4 | 4 | ||
| 75—79 | 5 | 9 | ||
| 70—74 | 7 | 13 | ||
| 65—69 | 10 | 12 | ||
| 60—64 | 11 | 6 | ||
| 55—59 | 9 | 11 | ||
| 50—54 | 7 | 9 | ||
| 45—49 | 11 | 3 | ||
| 40—44 | 8 | 3 | ||
| 35—39 | 9 | 9 | ||
| 30—34 | 8 | 8 | ||
| 25—29 | 5 | 5 | ||
| 20—24 | 7 | 1 | ||
| 15—19 | 5 | 1 | ||
| 10—14 | 9 | 9 | ||
| 5—9 | 7 | 5 | ||
| 0—4 | 6 | 5 | ||
| Prosek : | 43,0 | 48,4 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 106 | 23 | 72 | 7 | 4 | 0 |
| Ženski | 94 | 2 | 65 | 26 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 200 | 25 | 137 | 33 | 5 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 79 | 66 | 0 | 0 | 8 |
| Ženski | 54 | 48 | 0 | 0 | 3 |
| UKUPNO | 133 | 114 | 0 | 0 | 11 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 |
| Ženski | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 1 | 0 | 1 | 2 | 0 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 2 | |
| Ženski | 1 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 2 | 0 | 0 | 2 | |
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Mićić 1997, str. 17.
- ^ a b Radivojević 1930, str. 179.
- ^ Radivojević 1930, str. 178.
- ^ „Popis u Srbiji prema polu i starosti po naseljima” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 1. 2024.
- ^ a b Radivojević 1930, str. 180.
- ^ Radivojević 1930, str. 174.
- ^ Mićić 1997, str. 176.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- Mićić, Milovan P. (1997). „Obnovimo crkvu brvnaru u Pajazitovu” (PDF). Kalenić. Kragujevac: Eparhija Šumadijska. 4. Arhivirano iz originala (PDF) 18. 05. 2019. g. Pristupljeno 18. 05. 2019.
- Radivojević, Todor (1930). Erdeljanović editor-first=Jovan, ur. Naselja i poreklo sanovništva II. Beograd: Srpska kraljevska akademija.
