Pibodi (puška)
| Pibodi model 1871 | |
|---|---|
 Puška Pibodi iz 1866. u švedskom muzeju. | |
| Vrsta | puška ostraguša |
| Poreklo |  SAD |
| Upotreba | |
| Upotreba u |  Francuska Kneževina Srbija Knjaževina Crna Gora |
| Bojno delovanje | Prvi srpsko-turski rat Drugi srpsko-turski rat |
| Specifikacije | |
| Masa | 4.450 kg |
| Dužina | 1.430 mm |
| Kalibar | 14.8 mm |
| Vrsta operacije | sporometna (jednometna) ostraguša. |
| Način dejstva | masivni zatvarač i spoljašnji oroz |
| Brzina zrna | 330 m/s |
| Maks. ef. domet | do 1.000 m |
| Način punjenja | ostraguša |
Pibodi (engl. Peabody rifle), američka sporometna puška ostraguša iz 19. veka.[1]
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Amerikanac Kristijan Šarp (engl. Christian Sharp) je 1848. konstruisao zatvarač u obliku masivnog bloka, koji je pri otvaranju i zatvaranju klizio upravno (odozdo) na osu cevi. Masivni zatvarači, razvijeni na principu Šarpovog, bili su prihvaćeni kod američkih pušaka Šarp (Sharp), Remington (Remington), i Pibodi (Peabody), i britanske Martini-Henri (Martini-Henry).[2]
Američki puškar Henri O. Pibodi patentirao je 1862. novu ostragušu sa masivnim zatvaračem u obliku bloka (kladast), koji se otvarao nadole polugom koja je ujedno služila za zaštitu okidača. Obaranje poluge i zatvarača (spojenog šarkom sa zadnje strane) otvaralo je sanduk puške od gore, a konkavna gornja strana zatvarača služila je kao vodič za ubacivanje metka u cev, koja bi se podizanjem poluge ponovo zatvorila. Udarna igla i opruga bile su u telu zatvarača, a opaljivanje se vršilo spoljašnjim orozom (čiji je udarac aktivirao oprugu udarne igle), koji se morao ručno nategnuti pre svakog opaljivanja. Američka vojska je 1865. odbacila ovaj model u korist prepravljanja već postojećih sprednjača Springfild u ostraguše dodavanjem zatvarača u vidu poklopca koji se otvarao napred i nagore. Međutim, veći broj ovih pušaka proizveden je za strano tržište u Kanadi i nekim evropskim zemljama.[2][3]
U vojsci kneževine Srbije[uredi | uredi izvor]
Puške sistema Pibodi korišćene su u srpskoj vojsci od 1871. godine. Većina je napravljena u Kragujevcu i Beogradu prepravljanjem starijih pušaka sprednjača. Za razliku od originalnih pušaka Pibodi, srpske piboduše imale su sličan, ali jednostavniji zatvarač, sa polugom za otvaranje i zatvaranje sa gornje strane, pričvršćenom na zadnji kraj zatvarača. Pošto je ova poluga podsećala na metalnu kašiku, ove puške postale su među vojnicima poznate kao kašikare. Iako su imale samo jedan metak, ove puške bile su veliko poboljšanje u odnosu na dotadašnje sprednjače: punile su se sjedinjenim metkom sa metalnom čahurom, sa zrnom težine oko 30 grama, a cev je imala 4 žleba koji su povećavali preciznost gađanja.[1][4][5][6]
Ove puške bile su glavno oružje srpske vojske do 1880, kada ih je zamenila modernija puška Mauzer-Koka.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 7, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str. 548-550
- ^ a b Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 10, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1976), str. 676
- ^ Ford, Roger (1998). The world's great rifles. London: Brown Books. str. 30—31. ISBN 1-897884-33-8. OCLC 41281655.
- ^ Bogdanović, Branko (1990). Puške : dva veka pušaka na teritoriji Jugoslavije. Ivan Valenčak, Privredni pregled). Beograd: Sportinvest. str. 53—61. ISBN 86-7597-001-3. OCLC 450325798.
- ^ „Jednometne puške 14,8 mm Pibodi M1870”. Oružje Online - Portal za ljubitelje naoružanja (na jeziku: hrvatski). 2020-04-03. Pristupljeno 2023-02-07.
- ^ DE HAAS, FRANK (1969). SINGLE SHOT RIFLES AND ACTIONS. Chicago, Illinois: Follett Publishing Company. str. 30—31.