Popis stanovništva 1921. u Kraljevini SHS
Popis stanovništva iz 1921. godine bio je prvi popis stanovništva u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Sproveden je 31. januara 1921. godine, a rezultati popisa su objavljivani sukcesivno, u periodu od 1924. do 1932. godine.[1]
Popisom su bile obuhvaćene razne demografske kategorije, uključujući podatke o veroispovesti i maternjem jeziku. Međutim, prilikom prikupljanja i obrade podataka o maternjem jeziku, izvršena su razna spajanja. Tako su govornici srodnih jezika, srpskog i hrvatskog, svrstani u zajedničku kategoriju, a isto je učinjeno i sa govornicima rusinskog i maloruskog (ukrajinskog), koji su takođe svrstani u zajedničku kategoriju. O razmerama pomenute pojave najslikovitije svedoči činjenica da su govornici dva srodna, ali nesporno različita jezika, češkog i slovačkog, takođe svrstani u zajedničku kategoriju za potpuno fiktivni "čehoslovački" jezik, koji je kao takav postojao samo u integralističkim (antislovačkim) planovima češkog rukovodstva novostvorene Čehoslovačke. Pošto je ta država bila bliska saveznica Kraljevine SHS, beogradske državne vlasti su odlučile da politiku savezničke države podrže i primene u sopstvenom popisu, ostavljajući time svedočanstvo o razmerama političkog upliva na sprovođenje ovog popisa.[2][3]
Pored takvih i sličnih, politički motivisanih zahvata, koji su onemogućili dobijanje preciznih podataka o govornicima pojedinih jezika, najvećim nedostatkom ovog popisa smatra se odluka državnih vlasti da se iz popisa izostavi prikupljanje podataka o etničkoj pripadnosti. Time je postavljena osnova za nastanak različitih tumačenja, a zatim i sporova koji su nastali povodom pokušaja da se do slike o etničkoj strukturi stanovništva dođe putem ukrštanja podataka o veroispovesti i maternjem jeziku.[4]
Popis[uredi | uredi izvor]
Maternji jezik[uredi | uredi izvor]
Struktura stanovništva Kraljevine SHS po maternjem jeziku:[5][6]
- Srbi: 4.791.000; Hrvati: 3.427.000
Vjeroispovijest[uredi | uredi izvor]
Struktura stanovništva Kraljevine SHS prema vjeroispovijesti:[7] [6]
-
Verska karta pokrajine Bosne i Hercegovine po kotarima -
Verska karta pokrajine Bosne i Hercegovine po kotarima (i kotarskim ispostavama)
Ostalo[uredi | uredi izvor]
U Beogradu je popisano 110.319 stanovnika, bez predgrađa, u kojima je moglo biti još oko 20.000 stanovnika.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Popis stanovništva 1931. u Kraljevini Jugoslaviji
- Popis stanovništva 1948. u FNRJ
- Popis stanovništva 1953. u FNRJ
- Popis stanovništva 1961. u FNRJ
- Popis stanovništva 1971. u SFRJ
- Popis stanovništva 1981. u SFRJ
- Popis stanovništva 1991. u SFRJ
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Đurić 1924.
- ^ Đurić 1924, str. I-XXXIII.
- ^ Kočović 1998a, str. XXXIX.
- ^ Mrđen 2002, str. 77–103.
- ^ Brozan, Đorđe. „Demografski idetitet Srba i Hrvata u Jugoslaviji, dio:Demografski podaci o Srbima i Hrvatima, podnaslov:Učešća Srba i Hrvata u ukupnom stanovništvu” (PDF) (na jeziku: (jezik: srpski)). Arhivirano iz originala (PDF) 02. 01. 2014. g. Pristupljeno 21. jul 2010.
- ^ a b „Definitivni rezultati popisa stanovništva iz 31. januara 1921. godine” (PDF) (na jeziku: (jezik: srpski)). Pristupljeno 1. 1. 2014.
- ^ „Kraljevina od sedam pokrajina-popis stanovništva 1921. u Kraljevini SHS.” (na jeziku: (jezik: srpski)). Glas javnosti. Pristupljeno 2. 7. 2013.
- ^ "Politika", 17. feb. 1921
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grupković, Dragutin, ur. (1988). Uporedni pregled rezultata popisa od 1921-1981. godine. Beograd: Savezni zavod za statistiku.
- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Đurić, Dragiša M., ur. (1924). Prethodni rezultati popisa stanovništva u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca: 31. januara 1921. godine. Beograd: Direkcija državne statistike.
- Kočović, Bogoljub (1998a). Etnički i demografski razvoj u Jugoslaviji od 1921. do 1991. godine (po svim zvaničnim a u nekim slučajevima i korigovanim popisima). 1. Paris: Association Dialogue.
- Kočović, Bogoljub (1998b). Etnički i demografski razvoj u Jugoslaviji od 1921. do 1991. godine (po svim zvaničnim a u nekim slučajevima i korigovanim popisima). 2. Paris: Association Dialogue.
- Mrđen, Snježana (2002). „Narodnost u popisima: Promjenljiva i nestalna kategorija”. Stanovništvo. 40: 77—103.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- "Politika", 2. feb. 1921 (zapažanja socijalnog tipa u Beogradu)