Skopsko krajište
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Skopsko krajište | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1392.—16. vek | |||||||||||||
 Skopsko-bosansko krajište 1455. godine | |||||||||||||
| Glavni grad | Skoplje | ||||||||||||
| Regija | Balkan | ||||||||||||
| Zemlja |  Osmansko carstvo | ||||||||||||
| Događaji | |||||||||||||
| Status | bivša pokrajina | ||||||||||||
| Vladavina | |||||||||||||
| • Oblik | Begovat | ||||||||||||
| Istorija | |||||||||||||
• Uspostavljeno | 1392. | ||||||||||||
• Ukinuto | 16. vek | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Srbije, Crne Gore, Kosova i Metohije, Republike Makedonije, Bosne i Hercegovine i Republike Srpske | ||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
Skopsko krajište (Bosansko krajište, Skopsko—bosansko krajište) je bila privremena adminstrativna jedinica Osmanskog carstva.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Osnovano je 1392. nakon osmanskog osvajanja Skoplja od srpskog oblasnog gospodara Vuka Brankovića. Posle sloma Vuka Brankovića 1396. godine, na prostoru njegove oblasti je postojala neka vrsta srpsko-turskog dvovlašća sve do 1455. godine, kada su Turci konačno u potpunosti potčinili ove krajeve. Za to vreme, pored Skoplja, osmanska vojska je imala svoju posadu u starom utvrđenju Zvečan na Ibru i utvrđenju Jeleč kraj Novog Pazara (ondašnje naselje Novo Trgovište), a kadija je bio smešten u rudarskom mestu Gluhavica. Upravnici Skopskog krajišta bili su sultanovi zastupnici prema zapadu i nadzirali su susedne hrišćanske vazalne vladare. Kontrolisali su put prema Sjenici, Prijepolju i dalje prema Bosni.
Prvi upravnik krajišta bio je osvajač Skoplja Saruhanli paša Jigit-beg, u srpskim i dubrovačkim izvorima nazivan Pašait. Nasledio ga je sin Ishak koji je znatno proširio teritoriju krajišta i ojačao turski uticaj u Bosni. Godine 1448. kada je Ishakov sin Isa uspostavio stalnu vlast u srednjovekovnoj župi Vrhbosni, krajište je dostiglo najveći obim, a od tada se naziva još i Skopsko—bosansko krajište.
Krajište se sastojalo od više vilajeta. Termin vilajet se tada kosristio za niže upravne oblasti, da bi u narednim vekovima dobio drugačije značenje, od kada se koristi za upravne oblasti najvišeg nivoa u Osmanskom carstvu (pašaluke). Sredinom 15. veka krajište je obuhvatalo sledeće vilajete: Skoplje, Kalkandelen (Tetovo), Gornji i Donji Debar, Dugo Brdo, Reka, Čemernica, Veles, Prilep, Bitolj, Kičevo, Paštrik, Vlk, Priština, Zvečan, Jeleč, Ras, Sjenica, Nikšići (Vlasi Nikšići) i Hodidjed.
Nakon osmanskog osvajanja Kraljevine Bosne 1463. osnovan je Bosanski sandžak, čime je teritorija krajišta znatno umanjena.
Upravnici krajišta:
- Saruhanli paša Jigit-beg (Pašait) (1392–1414),
- Ishak-beg (1414–1439),
- Himeti-Zade Nesuh-beg (1439—1454),
- Isa-beg Isaković (1454—1463).
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Atanasovski, Veljan (1979). Pad Hercegovine. Beograd: Istorijski institut.
- Šabanović, Hazim (1959). Bosanski pašaluk: Postanak i upravna podjela. Sarajevo: Naučno društvo Bosne i Hercegovine.
- Šabanović, H. (1964) Krajište Isa-bega Ishakovića — zbirni katastarski popis iz 1455. Sarajevo: Orijentalni institut