Sopot (Pirot)
Sopot | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Pirotski |
| Grad | Pirot |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  261 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 13′ 27″ S; 22° 33′ 35″ I / 43.224166° S; 22.559666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 684 m |
.svg)  Sopot Sopot na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 010 |
| Registarska oznaka | PI |
Sopot je naselje Grada Pirota u Pirotskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 261 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 367 stanovnika).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvo organizovano slovensko naselje bilo je locirano na ruševinama antičke naseobine uz desnu obalu potoka, na potezu zvanom Dolnje selo. Selo se nalazilo nizvodno, na 2 km od današnjeg naselja, u neposrednoj blizini ušća potoka u reku Nišavu, pored glavne trase carskog druma tzv. Carigradskog puta od Istanbula za Trakiju. Nastalo je, najverovatnije, u VII veku kada su Sloveni nadirali u Ponišavlje, pokorivši Rimljane i kada su nastupili talasi nezadrživog naseljavanja Slovena. Selo nije gubilo kontinuitet od naseljavanja do danas tako da ima svoju bogatu istoriju.[1] Prvi pisani izvor naziva sela Sopot nalazimo u starim turskim dokumentima, dželepkeškom spisu dažbina 1576–1577, a selo se tada nalazilo u kazi Šehirskoj (Pirot). U razdoblju 1795–1805. godine usledilo je izmeštanje sela, kada su naročito besneli odmetnici, čineći svakojaka razbojništva nad seoskim življem.
Osnovna muška škola u Sopotu postoji od 1850. godine.[2] Bila je u mestu 1896. godine četvororazredna osnovna škola sa 52 učenika.[3]
Ovde se nalaze Zapis Kostića obrok 1946 (Sopot) i Zapis Kostića miro (Sopot).
Položaj[uredi | uredi izvor]
Atar sela Sopota zahvata površinu od 1307 hektara. Graniči se sa pirotskim atarom, zatim atarima sela Nišora, Oreovice, Temske i Staničenja. Svi delovi seoskog zemljišnog područja svrstani su tokom vremena u posebne potese koji su Dobili imena prema izgledu reljefa, sastavu zemljišta, prirodi biljnog pokrivača, prema prostornim odlikama, rasprostranjenosti vode, izloženosti suncu, blizini reke Nišave i drugim osobinama. Ima naziva koji su u vezi sa Turcima, odnosno koji su turskog porekla: Adžibegovo branište, Alaga, Sadikov šumak i dr., a i naziv Sinaja je turskog porekla. Poznato je da Nišava, ispod Budin–dela i planine Belave, tako meandrira, da skoro zatvara krug zbog čega su taj potez Turci nazvali Sinaja (tepsija).
Od glavnog puta Pirot–Knjaževac kod železničke postaje Sopotskog Hana, odvaja se asfaltna traka 1,5 km na sever, usponom uz polje Pelinovicu. Za pola sata hoda stiže se do Sopota.
Selo se nalazi u jednom " kotlu" okruženom visovima i, kako je zapisao jedan posmatrač, na 500 m nadmorske visine. Najviša tačka više sela je Kukla na 862 m nadmorske visine. Geografske koordinate su mu: istočna geografska dužIna 28 stepeni i severna geografska širina 88 stepeni.
Sopot je grupisano selo na severozapadnom delu pirotske kotline, udaljeno od Pirota 6,5 km. Kuće su zbijenog tipa, jedna uz drugu. Teskobnost ostavlja nepovoljan utisak o selu, mada ima i većih dvorišta sa odvojenim delom za kuću i ekonomske objekte. To je iz više razloga: od starine su jednu kuću naslednom deobom dobijala najčešće dva naslednika, tj. vlasnika. Imajući deo kuće, brat–vlasnik nije hteo da se seli i na drugom mestu pravi štale i obore. Kasnijom deobom potomci su i dalje na istom placu gradili sve više, a praznog prostora je ostajalo sve manje.[4] Zemljište od roda Taskovih preko Golemih livada do poteza Crvivke kliznog je karaktera, nije bilo pogodno za gradnju kuća i širenje sela. Ispod, "sokaka" nije niko gradio, kuće (osim roda Rančinih oko 1960) jer taj potez Gradine je odvajkada sitno isparcelisan na bašte.
Naseobina je prvo locirana uz samo izvorište potoka, a zatim se naselje širilo polukružno upravo onako kako su određivali geografski okviri visova: Brega, Gabara i Ravne. Selo se može obuhvatiti jednim pogledom ako se posmatra sa okolnih visova. Iz samog sela se otvara pogled na jugo–zapad na vis Budin–del (549 m.n.v.) i planinu Belavu (946 m. n.m.). Selo je od davnina bilo podeljeno na mahale (male). Potok je svojim tokom pregradio mahale; s leve strane Gornja, a s desne strane Donja mala. Prostor oko spomen česme i Omladinskog doma je Sred selo. U isto vreme i domaćinstva oko tog prostora čine mahalu Sred selo. Od roda Ristinih i Peščinih ka selu Oreovici nalazi se Banjska mala.
U ovom selu postoji Prirodni spomenik Stablo hrasta lužnjaka koji se nalazi odmah pored Crkve Svetog Arhangela Gavrila.
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Sopot živi 321 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 51,3 godina (50,8 kod muškaraca i 51,7 kod žena). U naselju ima 132 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,78.
Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 2 | 6 | ||
| 80+ | 11 | 13 | ||
| 75—79 | 8 | 18 | ||
| 70—74 | 14 | 18 | ||
| 65—69 | 23 | 29 | ||
| 60—64 | 13 | 15 | ||
| 55—59 | 9 | 7 | ||
| 50—54 | 17 | 15 | ||
| 45—49 | 7 | 9 | ||
| 40—44 | 17 | 7 | ||
| 35—39 | 8 | 8 | ||
| 30—34 | 9 | 11 | ||
| 25—29 | 8 | 5 | ||
| 20—24 | 7 | 3 | ||
| 15—19 | 3 | 7 | ||
| 10—14 | 9 | 10 | ||
| 5—9 | 3 | 10 | ||
| 0—4 | 3 | 5 | ||
| Prosek : | 50,8 | 51,7 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 156 | 35 | 102 | 18 | 1 | 0 |
| Ženski | 171 | 17 | 104 | 41 | 9 | 0 |
| UKUPNO | 327 | 52 | 206 | 59 | 10 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 62 | 9 | 0 | 0 | 22 |
| Ženski | 33 | 12 | 0 | 0 | 17 |
| UKUPNO | 95 | 21 | 0 | 0 | 39 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 1 | 10 | 4 | 3 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 1 | 10 | 5 | 3 | 1 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 1 | 0 | 2 |
| Ženski | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 2 | 1 | 2 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 9 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 10 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Snežana Branković, Selo Sopot kod Pirota, 1997, str. 12
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1900. godine
- ^ "Otadžbina", Beograd 1896. godine
- ^ Snežana Branković, Selo Sopot kod Pirota, 1997, str. 13
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Satelitska mapa (Wikimapia)[mrtva veza]
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
