Stapar (Sombor)

Stapar
Stapar;
	Pravoslavna crkva u Staparu
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Zapadnobački
Grad	Sombor
Stanovništvo
— 2022.	2815
— gustina	44/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 39′ 25″ S; 19° 12′ 11″ I / 45.656833° S; 19.203° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	355 m
Površina	84,0 km2
	Stapar Stapar na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	25240
Pozivni broj	025
Registarska oznaka	SO

Stapar je naselje u Srbiji u gradu Somboru u Zapadnobačkom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2022.. bilo je 2815 stanovnika. Do 1965. ovo naselje je bilo sedište Opštine Stapar koju su činila naseljena mesta: Doroslovo, Stapar (oba su danas u Gradu Somboru) i Bački Brestovac (danas u opštini Odžaci).

Stapar je selo locirano 13 km južno od Sombora. Osnovna privredna grana je poljoprivreda. Ovde se nalaze Ambar u Staparu, Vodica Uspenja Bogorodice u Staparu, Staro groblje u Staparu i Srpska pravoslavna crkva Vavedenje Bogorodice u Staparu.

Istorija

Prema popisu pravoslavnih parohija iz 1733. godine Stapar je naselje sa 236 srpskih domova. U selu služi tada pet pravoslavnih sveštenika: Arsen Popović, Mihail Popović (dva popa istog imena i prezimena!), Vasilije Katanić i Georgije Popović.^[1] Nastao je novi 1752. godine kad su na staparsku pustaru preseljeni stanovnici danas nepostojećih sela Bokčenovića i Vranješeva, koja su se nalazila u okolini Apatina. Nešto kasnije preseljeni su i stanovnici iz Prigrevice.

Prva značajna kolonizacija Nemaca u Bačku započela je 1748. godine. Nezadovoljni budućim stanjem, tadašnji stanovnici Bokčenovića i Vranješeva počeli su da presreću lađe na Dunavu, koje su prevozile Nemce na unapred određene lokacije, ubijali ih i pljačkali. Zato su prozvani „gusari sa Dunava”. Naredbom Marije Terezije stanovništvo je preseljeno u Stapar.

Ovde se razvilo staparsko ćilimarstvo i slikanje na staklu.^[2]

Rukotvorine iz Stapara

Demografija

U naselju Stapar živi 3009 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,0 godina (38,8 kod muškaraca i 43,1 kod žena). U naselju ima 1234 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,01.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[3]
Godina	Stanovnika
1900.	5.512
1910.	5.620
1948.	4.811
1953.	4.925
1961.	4.582
1971.	4.242
1981.	3.988
1991.	3.795	3.638
2002.	3.720	3.882

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[4]

Srbi	3.494	93,92%
Hrvati	50	1,34%
Jugosloveni	29	0,77%
Romi	27	0,72%
Mađari	20	0,53%
Bunjevci	10	0,26%
Crnogorci	5	0,13%
Slovenci	3	0,08%
Muslimani	3	0,08%
Rumuni	2	0,05%
Makedonci	2	0,05%
Ukrajinci	1	0,02%
Slovaci	1	0,02%
Nemci	1	0,02%
Bošnjaci	1	0,02%
nepoznato	1	0,02%

Stanovništvo prema polu i starosti^[5]


	m	ž
?	0	3
80+	37	57
75—79	50	115
70—74	81	145
65—69	82	127
60—64	87	115
55—59	92	83
50—54	145	147
45—49	153	156
40—44	129	139
35—39	117	102
30—34	125	107
25—29	125	109
20—24	150	145
15—19	121	94
10—14	109	112
5—9	75	104
0—4	104	78
Prosek :	38,8	43,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	1.387	1.434	1.506	1.422	1.362	1.292	1.234

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	250	302	222	237	128	64	22	7	2	0	3,01

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	1.494	459	911	84	40
Ženski	1.644	272	918	393	61
UKUPNO	3.138	731	1.829	477	101

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	893	463	0	1	175
Ženski	478	226	0	0	64
UKUPNO	1.371	689	0	1	239
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	5	76	52	15	39
Ženski	2	3	57	14	8
UKUPNO	7	79	109	29	47
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	2	5	21	8	18
Ženski	8	5	12	23	31
UKUPNO	10	10	33	31	49
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	13	0	0	0
Ženski	25	0	0	0
UKUPNO	38	0	0	0

Reference

^ "Serbski letopisi", Pešta 1859-1860.
^ Apostolovski, Aleksandar. „Potomci gusara tkaju ćilime”. Politika Online. Pristupljeno 2022-02-02.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
Gugl satelitska mapa (Maplandia)
Plan naselja na mapi (Mapquest)
"Ilustrovani list", br. 42, 1923, str. 12 (građenje odvodnih kanala, tri fotografije)

[1] "Serbski letopisi", Pešta 1859-1860.

[2] Apostolovski, Aleksandar. „Potomci gusara tkaju ćilime”. Politika Online. Pristupljeno 2022-02-02.

[3] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[4] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[5] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]