Teodor Dimić
| Teodor Dimić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 9. april 1814. |
| Mesto rođenja | Bavanište,  Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 9. decembar 1905. (91 god.) |
| Mesto smrti | Beograd,  Kraljevina Srbija |
| Potpis | _signature_dd_1899-03-29.png) |
Teodor (Todor, Toša) Dimić (Bavanište kod Kovina, 9. april 1814 — Beograd, 9. decembar 1905)[1], bio je učitelj i kulturni radnik u doba Srpskog narodnog preporoda.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Teodor (Todor, Toša) Dimić je rođen 9. aprila 1814. godine u mestu Bavanište kod Kovina u Banatu od oca Ćire, majstora. Pohađao je srpsku i nemačku osnovnu školu u Bavaništu i Pančevu, a zatim privatnu preparandiju (učiteljsku školu) pančevačkog školskog direktora Davida Rajića. Posle određenog vremena je upisao šestogodišnju gimnaziju u Sremskim Karlovcima i završio je u Novom Sadu, a sedmi i osmi razred gimnazije (tzv. Philosophicum) je upisao u Temišvaru, ali ih nije završio.[2] Učiteljski ispit je položio u Somboru.[3]
Dimić je 42 godine radio kao nastavnik i pedagog u srpskim osnovnim školama širom Ugarske. Predavao je u Brestovcu, Grabovcu, Pomazu kraj Budimpešte (oko 1846) [4] i Zbegu kraj Sentandreje (oko 1850). Od sredine pedesetih pa do 1880. godine je bio u Novom Sadu, kao učitelj u Almaškoj školi i četiri i po godine kao upravitelj novosadskih srpskih narodnih osnovnih škola.[5][6][7][8]
Pored pedagoškog rada, Dimić se bavio književnošću, prevodilaštvom, opštom i stručnom publicistikom. Kao đak preparandije na podsticaj Joakima Vujića nastupao je u pozorišnim predstavama. Sam je pisao pozorišne komade, pesme na razne sižee i sitne književne forme. Međutim, sopstveno književno delo nije cenio, smatrajući da mu ne leži fikcija. Dok tako njegova književnička proizvodnja nije sačuvana, brojni publicistički i stručni radovi i prevodi štampani su u noviinama i časopisima, kao što su Letopis Matice srpske, Sedmica, Javor, Komarac, Južne pčele[9]. Dok je u tim listovima članke obično objavljivao anonimno, bio je i zvanično saradnik Serbskih narodnih novina Teodora Pavlovića u Pešti[10], i dve godine urednik Školskog lista[11].
Intelektualni interesi su mu bili raznovrsni, sledeći ideal univerzalnog učenjaka. Obuhvatali su širok dijapazon tema od crkvenih tradicija i muzike, preko pozorišta, stranih jezika (vladao je nemačkim, mađarskim, rumunskim, latinskim i francuskim), do rasprave oko opšteg standarda srpskog jezika koja se žestoko vodila sredinom 19. veka. Dimić je za školske potrebe sastavio bukvare i čitanku i na slavenosrpskom i na narodnom jeziku.[4][5] Poznavao je, družio i dopisivao se sa mnogim istaknutim savremenicima koji su oblikovali politički i kulturni život Srba u Vojvodini a i Srbiji.[3][12]
Teodor Dimić je bio oženjen Persidom rođ. Todorović (1832—1899), s kojom je imao šest sinova i četiri kćeri, od kojih je po dvoje preminulo u dečjem uzrastu. Razgranata porodica Dimić vodi poreklo od Dime Putnika, Cincarina iz sela Blace u Egejskoj Makedoniji, koji se doselio u Kovin u vreme seoba u prvoj polovini 18. veka,[13][14] i dala je brojne naučno-prosvetne radnike, uključujući Teofila, Aksentija i Petra.[15] Četvoro Teodorove dece su takođe krenuli očevim stopama i postali nastavnici, a unuci Dragoslav Jovanović i Platon Dimić su bili profesori univerziteta.
Dimić se posle penzionisanja preselio kod svoje kćeri Emilije i zeta Bogoljuba Jovanovića u Beograd, gde je i umro 1905. godine. Sahranjen je u Novom Sadu.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Datumi rođenja i smrti prema crkvenim knnjigama. Sprski biografski rečnik (2007) navodi 9.12.1815-10.9.1905.
- ^ Matl (1937), str. 188
- ^ a b Dimić (1900)
- ^ a b Pomaz
- ^ a b Dimić 1900, str. 137–
- ^ Ognjanović (1964), str. 54, 61, 125
- ^ Stajić (1951)
- ^ http://gundulic.edu.rs/istorijat-skole/
- ^ Cerović 2000, str. 196–
- ^ Krestić (1998)
- ^ Dimić 1900, str. 139–
- ^ Đorđević (1925)
- ^ Popović 1937, str. 356–
- ^ Erdeljanović, Jovan (1992). Srbi u Banatu. Novi Sad. str. 34.
- ^ Srpski biografski rečnik (2007) Knjiga 3, D-Z.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Teodor Dimić: Todor Dimić, Pro memoria. U: Školski list, godina ХХХII, sv. 6-7-8-9, str. 95-98, 122-124, 137-139. Sombor, 1900.
- Tihomir R. Đorđević: Ličnosti i prilike iz kulturnog života Vojvodine. Prema kazivanju Todora Dimića. U: Prilozi za književnost, jezik, istoriju i folklor, knj. V. Beograd: Filološki fakultet, 1925. Str. 205-217.
- Erdeljanović, Jovan (1992). Srbi u Banatu. Novi Sad. str. 34.
- Petar V. Krestić: Prečanska srpska posla. U: Srpsko nasleđe. Istorijske sveske. Broj 8, avgust 1998 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. april 2019)
- Josef Matl: Die serbokroatische Literaturwissenschaft 1914—1929. Teil 8. U: Zeitschrift für Slavische Philologie, Vol. 14, No. 1/2 (1937), str. 182-198.
- Andrija М. Ognjanović: Novosadske osnovne narodne škole i njihovi učitelji оd 1703. do 1940. godine. Posebna izdanja Matice srpske. Novi Sad, 1964.
- Dušan J. Popović: O Cincarima. Prilozi pitanju postanka našeg građanskog društva. 2. dopunjeno izd., Beograd, 1937
- Srpski biografski rečnik. Knjiga 3, D-Z. Novi Sad: Matica Srpska, 2007. [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. maj 2012)
- Vasa Stajić, Građa za kulturnu istoriju Novog Sada. Naučna izdanja Matice srpske, knj. IX. Novi Sad, 1951.
- Ljubivoje Cerović: Srbi u Rumuniji. Temišvar: Savez Srba u Rumuniji, 2000. Na rumunskom: Sârbii din România. Timişoara: Uniunea Sârbilor din România, 2005.