Toponica (Gadžin Han)

Toponica
Toponica;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Nišavski
Opština	Gadžin Han
Stanovništvo
— 2022.	736
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 09′ 26″ S; 21° 55′ 18″ I / 43.157333° S; 21.921666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	296 m
	Toponica Toponica na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	18244
Pozivni broj	018
Registarska oznaka	NI

Toponica (Zaplanjska Toponica) je naselje u Srbiji u opštini Gadžin Han u Nišavskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 947 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 983 stanovnika).

Položaj

Selo Toponica nalazi se u Donjem Zaplanju. Smeštena je u severozapadnom podnožju Babičke gore (1.059 m), na desnoj dolinskoj strani Južne Morave. Locirana je sa obe strane regionalnog puta Gadžin Han — Toponica, 2 km istočno od autoputa Beograd–Niš–Skoplje. Udaljena je 15 km jugozapadno od Gadžinog Hana i 37 km jugoistočno od Niša. Prostire se u visinskom pojasu od 210 do 260 m.

Tip sela

Toponica je seosko naselje zbijenog tipa. Nepravilnog je okruglastog oblika sa fizionomskim izraštajima duž puteva ka Brestovcu, Dukatu, Novom Selu i Donjem Barbešu. Prostorno povezuje dve glavne fizionomske celine: Gornju malu i Drum, formiran od 60-ih godina HH veka. Ovde je do 1947. bilo pet kuća koje su se, po narodnom verovanju, izmestile na ovu lokaciju da bi se zaklonile od „čume“ (kuge).

Znamenitost sela

Na potesu Dulan (mesto Bunarina) su otkriveni ostaci rimskog bunara. U graničnom delu novoselskog i toponičkog atara je lokalitet Crkvište, gde su evidentirani tragovi latinske crkve i vodovoda. Na potesu Mučibaba su 1948. pronađeni ostaci (krst, kameni blokovi i sl.) crkve nepoznate starosti. Ovaj lokalitet, za koji se u narodu veruje da ima „isceliteljske“ moći, je veoma poštovan među lokalnim stanovništvom, koje se ovde okuplja tokom sabora na „Golemu svetu Nedelju“.

Za raniju naseljenost vezuje se i lokalitet Grad (nema vidljivih tragova). Ostaci pronađeni na mestu današnjeg Druma (ognjište, sudovi, oružje, turski novac i dr.) idu u prilog narodnom predanju da je na ovom mestu „zaseljena“ Toponica u tursko vreme, kada su petorici braće (Kitan, Zlatan, Kacan, Pavol i Stojko) dodeljena imanja na mestima Laz, Cerovac, Kasin šumak, Dragove njive i Carine. Iz turskog perioda datiraju i ostaci na Ciganskom groblju. ^[1]

U samom Selu nalazi se i Crkva Svete velikomučenice Nedelje u Zaplanjskoj Toponici. Sama crkva još uvek je u fazi izgradnje i pripada Niškoj eparhiji.

Demografija

U naselju Zaplanjska Toponica živi 759 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,4 godina (44,3 kod muškaraca i 44,4 kod žena). U naselju ima 312 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,36.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	806
1953.	827
1961.	895
1971.	999
1981.	1.030
1991.	983	979
2002.	947	957
2011.	853
2022.	736

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	903	95,35%
Romi	43	4,54%
nepoznato	1	0,10%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	8	7
80+	6	13
75—79	12	26
70—74	24	31
65—69	39	39
60—64	34	36
55—59	28	22
50—54	31	32
45—49	43	26
40—44	21	26
35—39	45	25
30—34	36	26
25—29	33	28
20—24	21	25
15—19	25	17
10—14	30	25
5—9	27	32
0—4	24	24
Prosek :	40,5	43,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	116	140	186	234	274	258	271

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	35	76	39	32	39	35	11	3	1	0	3,49

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	406	96	270	34	5	1
Ženski	379	35	271	63	5	5
UKUPNO	785	131	541	97	10	6

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	184	43	0	0	47
Ženski	68	22	0	0	18
UKUPNO	252	65	0	0	65
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	1	30	13	2	14
Ženski	1	0	8	1	1
UKUPNO	2	30	21	3	15
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	5	4	3	6
Ženski	0	0	3	5	8
UKUPNO	0	5	7	8	14
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	4	0	0	12
Ženski	0	0	0	1
UKUPNO	4	0	0	13

Reference

^ https://www.poreklo.rs/2020/11/28/poreklo-prezimena-selo-toponica-gadzin-han/ Toponica
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

[1] ttps://www.poreklo.rs/2020/11/28/poreklo-prezimena-selo-toponica-gadzin-han/ Toponica

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]