Tupoljev ANT-5
| Tupoljev ANT-5/I-4 / Suhoj I-4 | ||
|---|---|---|
 Tupoljev ANT-5 | ||
| Opšte | ||
| Namena | lovački avion | |
| Posada | 1 član | |
| Zemlja porekla |  SSSR
| |
| Proizvođač | CAGI - OKB Tupoljev | |
| Prvi let | juli 1927. | |
| Početak proizvodnje | 1929. | |
| Uveden u upotrebu | 1933. | |
| Povučen iz upotrebe | 1937. | |
| Status | neoperativan | |
| Prvi korisnik | SSSR- Sovjetsko vojno vazduhoplovstvo
| |
| Broj primeraka | 369 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 7,27 m | |
| Razmah krila | 11,42 m | |
| Visina | 2,82 m | |
| Površina krila | 23,80 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 978 kg | |
| Normalna poletna | 1.430 kg | |
| Pogon | ||
| Klipno-elisni motor | 1 h М-22 | |
| Snaga | 1 h 353 kW | |
| Performanse | ||
| Brzina krstarenja | 186 km/h | |
| Maks. brzina na Hopt | 257 km/h | |
| Dolet | 840 km | |
| Plafon leta | 7.655 m | |
| Brzina penjanja | 555 m/min | |
Tupoljev ANT-5/I-4/Suhoj I-4 (Tupoljev ANT-5/I-4/Suhoj I-4) (rus. Туполев АНТ-5/У-4/Сухой И-4) je sovjetski lovački avion. Avion je prvi put poleteo 1927. godine.[1]
Projektovanje i razvoj
[uredi | uredi izvor]
Projektovanje aviona Tupoljev ANT-5/I-4 je počelo 1925. godine u okviru CAGI instituta odeljenje AGOS za projektovanje hidroaviona koji je kao glavni projektant vodio P. O. Suhoj.[2] Avion je projektovan kao lovac a na osnovu iskustva stečenih na projektovanju i izradi aviona ANT-2 i ANT-3. Projektovanje i izrada prvog prototipa je završena avgusta meseca 1927. godine a drugog prototipa jula meseca 1928. godine. Prva pedserija od 4 primerka naoružana mitraljezima podvrgnuta je testiranju od 15. oktobra do 26. novembra 1929. godine, pošto su testovi bili zadovoljavajući serijska proizvodnja je počela iste godine. Druga serija ovih aviona se proizvodila kao jednokrilni avion I-4 BIS. U toku 1931. godine vršeni su eksperimenti sa primenom bestrzajnog topa od 76 mm.
Tehnički opis
[uredi | uredi izvor]Avion Tupoljev ANT-5/I-4 je jednomotorni jednosedi dvokrilac metalne konstrukcije, Pokretao ga je radijalni (zvezdasti) 9-to cilindrični vazduhom hlađeni motor Gnome-Rhone 9AK Jupiter-6 snage 310kW, (kasnije po licenci rađen motor sa oznakom M-22 snage 353 kW) postavljen u kljun aviona. Motor je bio opremljen dvokrakim drvenim elisom fiksnog koraka. Pilot je sedeo u otvorenom kokpitu koji se nalazio iza krila aviona. Trup aviona je oblog poprečnog preseka koji se sužavao idući ka repu aviona. Središnji deo krila je bio pravougaonog oblika koji se pretvarao u trapezni oblik prema krajevima sa odsečenim oblikom krajeva. Napadna ivica krila je bila ravna. Donje krilo znatno manjih dimenzija od gornjeg je takođe bilo trapezastog oblika. Donja i gornja krila su bila povezana kosim metalnim upornicama u obliku latiničnog slova V. Kod aviona I-4 BIS (koji je bio jednokrilni visokokrilac) upornice su se sa donje strane oslanjala na trup aviona. Obloga krila aviona je bila od talasastog aluminijumskog lima a trup je bio delom obložen ravnim Al-limom (obloga motora i deo trupa do krila) a ostali deo trupa (veći deo) je obložen talasastim Al-limom. Stajni trap je fiksan (neuvlačeći) sa krutom osovinom na kojoj su se nalazili gumeni točkovi sa žičanim paocima (kao kod bicikla) na vertikalnim nosačima su se nalazili amortizeri, ispod repnog dela aviona je bila postavljena drljača, kao treća oslona tačka aviona. Postojalo je nekoliko varijanti ovog aviona..[1][3][4]
Varijante
[uredi | uredi izvor]- ANT-5 - prvi prototip aviona ANT-5 sa motorom Gnome-Rhone 9AK Jupiter-6 snage 310kW,
- I-4 - serijski avion lovac ANT-5 sa motorom M-22 snage 353 kW,
- I-4 BIS - serijski avion lovac ANT-5 jednokrilac - druga serija,
- I-4P - hidroavionska verzija aviona ANT-5.
Naoružanje
[uredi | uredi izvor]| Naoružanje aviona: Tupoljev ANT-5/I-4 / Suhoj I-4 | |||
| Vatreno (streljačko) naoružanje | |||
| Top | |||
| Mitraljez | |||
| Broj i oznaka mitraljeza | 2 | ||
| Kalibar | 7,62 mm | ||
| Bombardersko naoružanje (bombe) | |||
| Raketno naoružanje (rakete) | |||
Operativno korišćenje
[uredi | uredi izvor]Proizvodnja aviona Tupoljev ANT-5/I-4 je trajala od 1931. do 1934. godine i u tom periodu je proizvedeno 369 primeraka ovih aviona. Avion se pokazao kao dobar mada su mu probleme stvarale obloge od talasastog lima. Njegov vek kao operativnog lovca je veoma kratko trajao jer su ga pregazili drugi moderniji lovci ali je dugo služio kao avion za prelaznu lovačku obuku. Uoči Drugog svetskog rata na ovim avionima su školovane generacije pilota lovaca sovjetskog vojnog vazduhoplovstva. Ovaj avion je korišćen u eksperimentu poletanja sa krila teških bombardera Tupoljev ANT-4/TB-1.[5]
Zemlje koje su koristile ovaj avion
[uredi | uredi izvor]Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b „Suhoй I-4”. www.airwar.ru. Pristupljeno 14. 9. 2011.
- ^ „Kto estь kto”. www.airforce.ru. Pristupljeno 14. 9. 2011.
- ^ „Tupolev ANT-5 / I-4 - fighter”. www.aviastar.org. Pristupljeno 14. 9. 2011.
- ^ „ANT-5 fighter prototype and pre-production I-4 by P.O.Sukhoj and A.N.Tupolev”. www.ctrl-c.liu.se. Pristupljeno 14. 9. 2011.
- ^ Janić, Č., Vek avijacije - [ilustrovana hronologija] pp. 81
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Janić, Čedomir (2003). Vek avijacije - [ilustrovana hronologija] (na jeziku: (jezik: srpski)). Beočin: Efekt 1. ISBN 978-86-84905-00-2. COBISS.SR 110428172.
- Hlopotob, O. D. (2004). Istoriя voennoй aviacii ot pervыh letatelьnыh apparatov do reaktivnыh samolёtob (na jeziku: (jezik: ruski)). Moskva: AST, Moskva i Poligon, SPb,.
- Gordon, Yefim; Rigament, Vladimir (2005). OKB Tupolev: History of the Design Bureau and its Aircraft (na jeziku: (jezik: engleski)). Hinckley, England: Midland Publishing. str. str. ISBN 978-1-85780-214-6.
- Donald, David (1997). The Complete Encyclopedia of World Aircraft (na jeziku: (jezik: engleski)). NY: Barnes & Noble. ISBN 978-1-894102-24-7.
- Gunston, Bill (1995). The Osprey Encyclopaedia of Russian Aircraft 1875—1995 (na jeziku: (jezik: engleski)). London: Osprey. ISBN 978-1-85532-405-3.
- Gunston, Bill (1995). Tupolev Aircraft since 1922 (na jeziku: (jezik: engleski)). London: Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-882-9.
- Duffy, Paul; Kandalov, Andrei (1996). „ANT-5”. Tupolev: The Man and His Aircraft (na jeziku: (jezik: engleski)). Shrewsbury UK: Airlife Publishing. str. 40—42. ISBN 978-1-85310-728-3.
- Gunston, Bill (1999). The Illustrated Directory of Fighting Aircraft of World War II. Salamander Books. ISBN 9781840650921.
- Šavrov, V. B. (2002). Istoriя konstrukciiй samoletov v SSSR do 1938 gg. (na jeziku: ruski). Moskva: Mašinostroenie. ISBN 5-217-03112-3.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- „Zvanični sajt Tupoljeva” (na jeziku: (jezik: ruski)). www.tupolev.ru. Pristupljeno 5. 1. 2011.
- „Tupolev” (na jeziku: (jezik: engleski)). www.tupolev.co.tv. Arhivirano iz originala 11. 03. 2011. g. Pristupljeno 30. 1. 2011.
- „Tupolev Andrej Nikolajevich” (na jeziku: (jezik: engleski)). www.aviation.ru. Arhivirano iz originala 5. 06. 2011. g. Pristupljeno 30. 12. 2010.
- „Tupoljev I-4” (na jeziku: (jezik: ruski)). Ugolok neba. 2004. Pristupljeno 3. 2. 2011.
- „Tupolev ANT-5/i-4 (1927)” (na jeziku: (jezik: engleski)). www.aviastar.org. Pristupljeno 3. 2. 2011.
- „ANT-5 prototype and pre-production I-4, by P.O.Sukhoj/A.N.Tupolev” (na jeziku: (jezik: engleski)). www.ctrl-c.liu.se. Pristupljeno 3. 2. 2011.
- „Tupolev ANT-5” (na jeziku: (jezik: engleski)). en.valka.cz. Pristupljeno 30. 1. 2011.[mrtva veza]