Pređi na sadržaj

Finska pravoslavna crkva

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Finska pravoslavna crkva
Suomen ortodoksinen kirkko
Nikoljska saborna crkva u Kuopiju
Osnovni podaci
Kirijarhalna crkvaCarigradska patrijaršija
Autonomijaproglašena 11. februara 1921 — u sastavu Ruske pravoslavne crkve
1923 — u sastavu Carigradske patrijaršije
potvrđena 1957.
Kanonsko priznanjekanonski priznata
Predstojateljarhiepiskop karelski i sve Finske Lav
SjedišteKuopio
Kanonska jurisdikcijaFinska
KalendarRevidirani julijanski kalendar
[[1] Zvanični veb-sajt]
Statistika
Arhijereja4
Eparhija3
Manastira2
Hramovaoko 140[1]
Vjernikaoko 60.000

Finska pravoslavna crkva[2] (fin. Suomen ortodoksinen kirkko) autonomna je crkva pod jurisdikcijom Carigradske patrijaršije. Ima rang arhiepiskopije.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Hrišćanstvo je stiglo u Finsku iz grada Novgoroda zajedno sa pravoslavnim trgovcima i monasima još na početku 12. vijeka. Ispočetka, centri pravoslavlja su bili mali manastiri. Na početku drugog milenijuma na jezeru Ladoga bio osnovan Valamski manastir, a krajem 14. vijeka i Konevecka obitelj. Pečenski manastir na obali Berencova mora je bio osnovan u 16. vijeku. Tokom sljedeća dva vijeka, manastiri su bili potpuno razoreni. Početkom 16. vijeka, zapadne karelske zemlje su se nalazile pod švedskom vlašću. Dio stanovništva je prebjegao u Srednju Rusiju, a drugi dio je ostao u Kareliji i bio preobraćen u luteranstvo. Poslije osvajanja Priladožja od strane Petra Velikog na početku 18. vijeka, otpočeo je novi period u istoriji pravoslavlja u Kareliji. Obnovljen je Valamski manastir i Konevecka obitelj na jezeru Ladoga, i krajem 19. vijeka bio je obnovljen i Trifono-Pečenski manastir na sjeveru. Približno te godine, osnovana je i Sveto-Trojicka ženska opština u Lintuli, koja je kasnije dobila status manastira.

Početkom 19. vijeka, nakon Rusko-švedskog rata, između Rusije i Švedske je bio zaključen dogovor kojim je podijeljena sfera uticaja na prostoru Finske. Bivši švedski posjedi u Finskoj su pripali Ruskoj Imperiji. Kao rezultat tih promjena, broj pravoslavnog stanovništva u Finskoj se uvećao za deset puta. U velike gradove doseljavali su se pravoslavni trgovci i činovništvo, a i razmještali su se garnizoni. Crkvenu upravu u Finskoj je vršio mitropolit sanktpeterburški. Godine 1892. bila je osnovana samostalna Eparhija Viborga i sve Finske. Pravoslavno stanovništvo Finske su bili Karelci, Rusi, Finci i Laponci.

Nakon Oktobarske revolucije (1917), Finska je dobila nezavisnost. U nezavisnoj Finskoj, Pravoslavna crkva je dobila status državne crkve zajedno sa luteranskom crkvom. Godine 1921. patrijarh moskovski i sve Rusije Tihon je dao Finskoj pravoslavnoj crkvi status autonomne crkve. Imajući u vidu haos i poteškoće koje su vladale u državnom životu Sovjetske Rusije, pravoslavna crkvena uprava se obratila Carigradskoj patrijaršiji s molbom da primi Finsku pravoslavnu crkvu pod omofor vaseljenskog patrijarha. U skladu s tomosom od 6. jula 1923. Finska pravoslavna crkva je dobila status autonomne crkve u rangu arhiepiskopije pod jurisdikcijom Carigradske patrijaršije.

Crkva je bila naročito aktivna u Kareliji gdje je bio najveći broj parohija. Nakon Drugog svjetskog rata, evakuisano stanovništvo iz Karelije je bilo raseljeno po cijeloj zemlji i zbog toga su osnivane nove parohije. Godina 1950-ih, osnovane su 2 eparhije, koje su teritorijalno obuhvatale cijelu zemlju. Za centralnu Finsku je bila osnovana Karelska eparhija, a južna Finska i Laponija su ulazile u sastav Helsinške eparhije. Godine 1979. otvoren je i vikarijat Joensu, čiji je episkop vršio arhipastirske dužnosti neposredno pri poglavaru Finske pravoslavne crkve. Te godine je bila osnovana i Ouluška mitropolija i rukopoložen je mitropolit.[3]

Ustrojstvo[uredi | uredi izvor]

Finska pravoslavna crkva je autonomna crkva u sastavu Carigradske patrijaršije. Crkva ima oko 60.000 registrovanih parohijana.[4] Na čelu Crkve se nalazi arhiepiskop karelski i sve Finske Lav.

Finska crkva, kao arhiepiskopija, organizovana je u 3 eparhije: Karelsku, Helsinšku i Oulušku. Episkop Karelske eparhije je i arhiepiskop ove Crkve. Eparhijski arhijereji nose titulu mitropolita. Karelski arhiepiskop ima i svog vikarnog episkopa. Najviše crkvene vlasti su Crkveni sabor (fin. kirkolliskokous), Arhijerejski sinod (fin. piispankokous) i crkvena uprava (fin. kirkollishallitus).[5]

Crkva ima ukupno 24 parohije[6] i 2 manastira. Koristi gregorijanski kalendar. Druga je državna crkva u Finskoj, pored Finske evangelističko-luteranske crkve.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Suomen ortodoksinen kirkko: Ortodoksiset kirkot Suomessa”. Arhivirano iz originala 04. 01. 2014. g. Pristupljeno 17. 04. 2014. 
  2. ^ Naziva se još i Finska pravoslavna arhiepiskopija (fin. Suomen Ortodoksinen Arkkipiispakunta)
  3. ^ Finlяndskaя Avtonomnaя Pravoslavnaя Cerkovь: Istoriя Cerkvi
  4. ^ Finlяndskaя Avtonomnaя Pravoslavnaя Cerkovь: Upravlenie
  5. ^ „Suomen ortodoksinen kirkko: Finlяndskaя pravoslavnaя cerkovь”. Arhivirano iz originala 19. 04. 2014. g. Pristupljeno 17. 04. 2014. 
  6. ^ „Suomen ortodoksinen kirkko: Prihodы”. Arhivirano iz originala 04. 01. 2014. g. Pristupljeno 17. 04. 2014. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Finska pravoslavna crkva na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Финска_православна_црква&oldid=27036187”